Ο Διευθυντής μιας Νευροψυχιατρικής Κλινικής μάς Εξηγεί Γιατί Ξεκίνησε τη Χρήση Φαρμακευτικής Κάνναβης

Η συρόμενη ξύλινη πόρτα ανοίγει διάπλατα – με υποδέχεται ένας λιπόσαρκος άντρας κοντά στα 60, με ψαρά μαλλιά και διαπεραστικό βλέμμα. Βαδίζει ελαφρώς άχαρα και φοράει παντόφλες. «Μήπως θέλετε να βγάλω τα παπούτσια;» ρωτώ αμήχανα, θεωρώντας ότι πρόκειται για κάποιου είδους εκκεντρικότητα. Χαμογελάει, κουνώντας το κεφάλι αρνητικά. «Όχι, δεν είμαι κανένας υποχόνδριος, φοράω τις παντόφλες λόγω του ατυχήματος. Διαφορετικά, ο πόνος σε όλο μου το σώμα είναι ανυπόφορος», μου εξηγεί.

Ο Ανδρέας Παπαθεοδώρου είναι διευθυντής νευροψυχιατρικής κλινικής – ένας έμπειρος ψυχίατρος με ιδιωτικό ιατρείο και πολύχρονη καριέρα στον κλάδο του. Τον Σεπτέμβριο του 2010, κατά τη διάρκεια των διακοπών του στη Σέριφο, είχε ένα σοβαρό ατύχημα που τον καθήλωσε κινητικά, με αποτέλεσμα να λαμβάνει για μεγάλο χρονικό διάστημα τη φροντίδα εκπαιδευμένου φροντιστή για τις καθημερινές ανάγκες του. Σήμερα, παρότι περπατά, οι συνέπειες από εκείνη την πτώση είναι εμφανείς σε κάθε του βήμα. Του ζητώ να μου περιγράψει πώς ακριβώς συνέβη το ατύχημα.

«Βγήκα στο μπαλκόνι ένα βράδυ να κλείσω τα παντζούρια και, χωρίς να το καταλάβω, γλίστρησα και έπεσα στο κενό – μια πτώση αρκετά ισχυρή, δεδομένου ότι επρόκειτο για υπερυψωμένο μπαλκόνι του πρώτου ορόφου. Έπεσα με την έδρα του σώματος, με αποτέλεσμα να έχω τέσσερα κατάγματα στη σπονδυλική στήλη, τρία ψηλά συμπιεστικά στη θωρακική χώρα και ένα συντριπτικό κάτω στην ιερά χώρα, για το οποίο έγινε σπονδυλοδεσία με τιτάνιο. Ουσιαστικά ένωσαν κομματάκια από τη λεκάνη και τη σπονδυλική στήλη μου. Επέστρεψα στην Αθήνα με ελικόπτερο, παραπληγικός και με τον φόβο ότι δεν θα περπατήσω ποτέ ξανά. Ευτυχώς, έπειτα από πολλές και επώδυνες φυσιοθεραπείες κατάφερα να σταθώ στα πόδια μου. Σήμερα όταν σκέφτομαι εκείνη την ημέρα αισθάνομαι τυχερός που δεν έμεινα στον τόπο. Βέβαια, το ατύχημα μου άφησε μια διαχρονική "πληγή"˙ γι' αυτό με βλέπεις και περπατάω έτσι, δεν είναι ορθοπεδικοί οι λόγοι. Κουτσαίνω γιατί πάσχω πλέον από έναν χρόνιο νευροπαθητικό πόνο, ο οποίος με βασανίζει από τη στιγμή που ξυπνάω μέχρι την ώρα που κοιμάμαι. Τα γάγγλια κάποιων νεύρων, από την εκβολή τους στη σπονδυλική στήλη, έχουν τραυματιστεί, δημιουργώντας μια χρόνια φλεγμονή. Φαντάσου τον κάβο ενός πλοίου ο οποίος δεν έχει κοπεί τελείως, όμως έχει φθαρεί, τον κρατάνε δηλαδή δηλαδή ίνες σχοινιού, γι' αυτό καταφέρνω και διατηρώ μιας μορφής κινητικότητα. Αυτό βέβαια έχει δημιουργήσει υπαισθησία στο αριστερό μου πόδι, με λίγα λόγια δεν το αισθάνομαι και συχνά έχω ατυχήματα. Για παράδειγμα, έχω σπάσει μια φορά το γόνατό μου όταν πήγα να ανέβω ένα σκαλί και, μην έχοντας αισθητικότητα, σκουντούφλησα και έπεσα χωρίς να το καταλάβω. Το ίδιο ακριβώς έχει συμβεί και μέσα στο σπίτι μου, όταν μπερδεύτηκα στο χαλί».

Του ζητώ να μου περιγράψει πώς είναι αυτός ο πόνος. «Μοιάζει με μόνιμο τσούξιμο και βελόνιασμα – λες και σε χτυπά συνέχεια ηλεκτρικό ρεύμα. Αν δεν το νιώσεις, όμως, δεν μπορείς να καταλάβεις. Είναι κάτι που μπορεί να σε τρελάνει – δεν θυμίζει μυϊκό ή οστικό πόνο, είναι πολύ χειρότερο. Για να καταλάβεις, οι άνθρωποι που πάσχουν από νευροπαθητικό πόνο εμφανίζουν 25% μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης και τάσεις αυτοκτονίας από τον μέσο πληθυσμό, ενώ παρουσιάζουν υψηλότατα ποσοστά αλκοολισμού και τοξικομανίας».

Τον ρωτώ πώς έμαθε για τη φαρμακευτική κάνναβη. «Τόσο με την ιδιότητα του γιατρού όσο και μ' εκείνη του ασθενούς, άρχισα να αναζητώ θεραπείες στη συμβατική ιατρική σύμφωνα με τα πρωτόκολλα που προτείνουν οι νευρολόγοι και οι ορθοπεδικοί. Πήρα άπειρα φάρμακα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Σε κάποια φάση έπαθα γαστρορραγία από το έλκος που μου δημιούργησαν τα αντιφλεγμονώδη έπειτα από πέντε χρόνια καθημερινής χρήσης. Ουσιαστικά μου διέλυσαν το στομάχι. Τα σταμάτησα και ο πόνος οξύνθηκε σε ανυπόφορο βαθμό. Ξεκίνησα τα αυτοκόλλητα πατς που χορηγούνται στους καρκινοπαθείς, όμως συνειδητοποίησα ότι έτσι γινόμουν μορφινομανής.

Συχνά καθόμουν και κοιτούσα το μπαλκόνι – από το μυαλό μου περνούσαν επικίνδυνες σκέψεις. Ακόμα και να πηδήξω για να τελειώσει οριστικά αυτό το μαρτύριο. Ειδικά το περασμένο φθινόπωρο βρισκόμουν σε απόγνωση, καθώς ο πόνος λειτουργούσε συσσωρευτικά για μια εξαετία. Έπιασα τη γυναίκα μου και της είπα πως δεν άντεχα άλλο. Το συζητήσαμε και πήρα την απόφαση να αναζητήσω εναλλακτική θεραπεία – άρχισα να διαβάζω επιστημονικά περιοδικά, ιατρικές ανακοινώσεις, δημοσιεύσεις στο εξωτερικό και παρατήρησα ότι πολλές έρευνες αναφέρονταν στη θεραπευτική εφαρμογή κάποιων δραστικών ουσιών της κάνναβης. Κάποιες αναφορές μάλιστα είχαν πραγματοποιηθεί από κορυφαίους παγκοσμίως ιατρικούς οργανισμούς.

Αναζήτησα νόμιμες οδούς για να δω αν μπορώ να προμηθευτώ κάποια σκευάσματα, καθώς πολλές μελέτες ενέκριναν τα κανναβινοειδή για ασθενείς με νευροπαθητικό πόνο. Το πρόβλημα ήταν ότι λόγω της θέσης μου και της ιδιότητάς μου δεν είχα καμία διάθεση να μπλέξω με παρακυκλώματα και τέτοια πράγματα. Αποφάσισα όμως να πάρω το ρίσκο και να δοκιμάσω – ο πόνος με έκανε να ξεπεράσω τα ταμπού περί κάνναβης επειδή κάποιοι αρνούνται να αποδεχθούν ότι τα κανναβινοειδή έχουν θεραπευτική εφαρμογή σε κάποιες ασθένειες. Σκέφτηκα πως είναι τρελό να μου επιτρέπει το νομικό σύστημα να γίνω μορφινομανής αλλά να μη μου δίνει τη δυνατότητα να προμηθευτώ νόμιμα σκευάσματα κάνναβης. Δεν είχε καμία λογική από ιατρικής άποψης. Δεν μιλάω για καπνιστή κάνναβη κακής ποιότητας όπως αυτοί που πωλείται στο παραεμπόριο, αλλά για φαρμακευτική κάνναβη με συγκεκριμένες και εγκεκριμένες ποσότητες στις δραστικές ουσίες CBD και THC. Η καταστολή στην κάνναβη οδηγεί πολλούς σε παράνομα και επικίνδυνα μονοπάτια, όπως στην περίπτωση ασθενών σαν τον Κωνσταντίνο Σύρρο, ο οποίος στην προσπάθειά του να λαμβάνει το φάρμακό του χωρίς να εξαρτάται από το παραεμπόριο, επιχείρησε να καλλιεργήσει ο ίδιος, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και εντός του μήνα να εκκρεμοδικεί η απόφαση. Ένας άνθρωπος οικογενειάρχης, πατέρας τεσσάρων παιδιών, με 67% αναπηρία. Δεν γίνεται οι ασθενείς να βγαίνουν στις πιάτσες αναζητώντας κάνναβη. Πρέπει να αλλάξει άμεσα το νομικό πλαίσιο, προστατεύοντας αυτούς τους ανθρώπους.

Προσωπικά, το πρώτο σκεύασμα το εισήγαγα διαδικτυακά και είναι νόμιμο σύμφωνα με τον πίνακα του ΕΟΦ. Για την ακρίβεια θεωρείται νόμιμο, αλλά ο ΕΟΦ δεν επιτρέπει την εισαγωγή του φαρμάκου στη χώρα μας. Μιλάμε για παραλογισμό. Να μπορώ να παραγγείλω κάτι που θεωρείται νόμιμο –γιατί είναι χαμηλής περιεκτικότητας στην ψυχοδραστική ουσία THC– αλλά αν πάω στον ΕΟΦ για να το εισάγω προσωπικά με τον ιατρικό φάκελό μου, να μου λένε πως δεν επιτρέπεται. Να σημειώσω, δε, ότι δεν είναι φθηνά αυτά τα σκευάσματα – μια σύριγγα με έλαιο κάνναβης περιεκτικότητας 30% σε CBD κοστίζει περίπου 200 ευρώ και εγώ για την ασθένειά μου ίσως χρειάζομαι και τρεις σύριγγες τον μήνα, δηλαδή 600 ευρώ μηνιαίως. Με λίγα λόγια, η θεραπεία είναι σχεδόν απαγορευτική για το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού».

Του ζητώ να μου απαντήσει αν είναι υπέρ της αυτοκαλλιέργειας. «Νομίζω πως είναι η μόνη λύση, δεδομένης και της οικονομικής συγκυρίας. Διαφορετικά θα υπάρχουν άνθρωποι που θα δίνουν ολόκληρο τον μισθό στη θεραπεία τους. Αν δεν γίνεται αυτό, ας αλλάξει έστω το νομικό πλαίσιο και να επιτραπεί, σε πρώτη φάση, η εισαγωγή κάποιων τυποποιημένων και εγκεκριμένων σκευασμάτων και παράλληλα να υπάρξει ενημέρωση της ιατρικής κοινότητας. Αυτήν τη στιγμή πηγαίνουμε στα τυφλά. Δεν υπάρχει ένας γιατρός να πας και να σου πει "θα πάρεις αυτό, με τόση περιεκτικότητα σε CBD, τόση σε THC". Εγώ για παράδειγμα –και μιλώ ως γιατρός– αυτήν τη στιγμή πειραματίζομαι πάνω στον εαυτό μου με βάση τις διεθνείς ιατρικές μελέτες. Αν είχα τη δυνατότητα να καλλιεργήσω, θα γνώριζα τις περιεκτικότητες που θα βγάλει το φυτό και θα ήξερα τι χορηγώ στον εαυτό μου. Από την άλλη, θα πει κάποιος ότι μπορείς να το εξασφαλίζεις αυτό και με τα τυποποιημένα σκευάσματα που έχουν περάσει ελέγχους. Προσωπικά, είμαι υπέρ της αυτοκαλλιέργειας σαν πρώτη επιλογή, κυρίως για οικονομικούς λόγους. Επειδή, όμως, υπάρχει κόσμος που επείγεται και είναι στο τελικό στάδιο μιας ασθένειας, δεν μπορείς να του πεις "πήγαινε φύτεψε, περίμενε να μεγαλώσει το φυτό" κ.λπ. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από εγκεκριμένα σκευάσματα. Τα οποία βέβαια κοστίζουν πολύ ακριβά, ειδικά σε κάποιες περιπτώσεις».

Ρωτώ τον κ. Παπαθεοδώρου γιατί πιστεύει πως υπάρχει αυτού του τύπου η καταστολή στην κάνναβη τις τελευταίες οκτώ δεκαετίες. «Μέχρι και τη δεκαετία του '30, η κάνναβη ήταν απλώς ένα φυτό. Μετά την απαγόρευση στήθηκε μια ολόκληρη παραοικονομία, ενώ παράλληλα με αυτό τον τρόπο δεν επλήγησαν και τα συμφέροντα άλλων βιομηχανιών, διότι το συγκεκριμένο φυτό έχει πολλαπλές χρήσεις, όπως για παράδειγμα η κλωστική κάνναβη. Για μένα η λύση είναι να επιτραπεί σε πρώτη φάση η εισαγωγή σκευασμάτων και έπειτα η αυτοκαλλιέργεια για πιστοποιημένους ασθενείς. Θα μπορούσε να γίνει και σε μορφή λέσχης ασθενών, όπου το κράτος θα ελέγχει τις ποσότητες και τις περιεκτικότητες, θα φορολογεί τις λέσχες και ο κάθε ασθενής θα λαμβάνει νόμιμα την ποσότητα που χρειάζεται ανάλογα με την ασθένειά του».

Λίγο προτού φύγω, ρωτώ τον ψυχίατρο αν έχει καταφύγει ποτέ σε κάποια «πιάτσα» για να προμηθευτεί κάνναβη. «Είμαι σχεδόν 60 ετών, έχω δυο μεγάλα παιδιά, είμαι διευθυντής σε κλινική και διατηρώ γραφείο παρακολουθώντας ψυχικά πάσχοντες. Ακόμα και αν δεν τη νομιμοποιήσουν, δεν πρόκειται ποτέ να αναζητήσω κάνναβη στον δρόμο. Προτιμώ να πεθάνω από τον πόνο κοντά στην οικογένειά μου».

Περισσότερα από το VICE

Κάποιοι Άνθρωποι Είναι Αλλεργικοί στο Χόρτο και Δεν το Έχουν Καταλάβει

Δέκα Πράγματα που Συμβαίνουν Όταν Συγκατοικείς

Μέσα στις Εγκαταλελειμμένες Πόλεις του Νέου Μεξικού