Εδώ και καιρό είχα στο μυαλό μου να γράψω για το φτωχό -πλην τίμιο- τοπικό πρωτάθλημα. Κυρίως, επειδή είχα σιχαθεί τα «παιχνίδια» των επαγγελματικών κατηγοριών στην Ελλάδα - βλέπε Ά Εθνική (τον όρο «Σούπερ Λίγκα» ποτέ δεν θα το συνηθίσω). Παρακολουθούσα, λοιπόν, διάφορα βίντεο, ρεπορτάζ αγώνων κ.τ.λ., στην προσπάθειά μου να μάθω όσο πιο πολλά μπορώ για αυτόν τον κόσμο -δεν μου ήταν τόσο άγνωστος όσο ίσως φαίνεται, καθώς πήγαινα αραιά και πού σε τέτοια ματς- μέχρι που έπεσα πάνω στο παρακάτω βίντεο.

Σκηνές βίας έχουμε δει πολλές φορές στα ελληνικά γήπεδα - on και off camera. Ωστόσο, ψάχνοντας για ένα ολόκληρο βράδυ στο YouTube, εντόπισα εναν ανησυχητικά μεγάλο αριθμό βίντεο με επεισοδιακά ματς τοπικών πρωταθλημάτων, τα οποία, από ένα σφύριγμα του διαιτητή ή από μια μικροπαρεξήγηση μεταξύ των παικτών, κατέληγαν σε ομαδικό αγώνα πυγμαχίας, πάλης, κατς - γενικά «ξύλου».

Ξεκίνησα να ψάχνω εκείνη την άκρη που θα έπιανα για να ξετυλίξω το νήμα των επεισοδίων στα τοπικά πρωταθλήματα, ώσπου κατέληξα ότι οι άνθρωποι που το ζουν και οι ιστορίες τους είναι εκείνο που θα μου λύσει τις απορίες. Μίλησα με δύο ποδοσφαιριστές, έναν πρόεδρο σωματείου και έναν αθλητικογράφο, οι οποίοι συμμετέχουν ο καθένας με τον ρόλο του, στα δρώμενα του τοπικού ποδοσφαίρου της περιοχής τους.

Ο Διονύσης παίζει τοπικό ποδόσφαιρο από την ηλικία των 15 ετών. Παικτικά, κινείται στον χώρο του κέντρου, ενώ ως φοιτητής στη Λάρισα έπαιξε στις εκεί ομάδες, Ίκαρο Νεάπολης και Πρωτέα Αχιλλείου.

VICE: Ποιές οι διαφορές μεταξύ των τοπικών-ερασιτεχνικών και επαγγελματικών κατηγοριών;
Διονύσης Κατέβας: Το επίπεδο των παικτών είναι μία βασική διαφορά, ενώ η διαιτησία είναι σίγουρα ποιοτικότερη στις επαγγελματικές κατηγορίες. Αυτοί, νομίζω, είναι οι δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους υπάρχει ο διαχωρισμός - επαγγελματικό και ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο.

Ο πιο συχνός λόγος για να καταλήξει ένας ποδοσφαιρικό ματς σε «αγώνα πυγμαχίας»;
Νομίζω η κόντρα των γειτονικών χωριών. Ακόμα κι εγώ που δεν ήμουν ντόπιος στις ομάδες που έπαιξα, μπήκα στο τριπάκι της κόντρας. Σε βάζουν στο κλίμα όλοι οι άλλοι, σε εξιτάρουν και δεν έχει να κάνει καθόλου η βαθμολογική θέση της ομάδας. Είναι ανεξάρτητο το ένα με το άλλο. Είναι θέμα τιμής. Πάντως, κακά τα ψέματα, οι πιο πολλοί παίκτες ψάχνουν μια αφορμή του δαιτητή για να «ανάψουν» τα αίματα.

Τα μαρκαρίσματα είναι σκληρά;
Τα πιο πολλά είναι χτυπήματα εκτός φάσης. Από εκεί και πέρα, οι χειρονομίες και τα σκληρά τάκλιν πάνε κι έρχονται.

Από επεισόδια που έχεις ζήσει τι θυμάσαι χαρακτηριστικά;
Θυμάμαι σε ένα παιχνίδι, ο αδερφός του αρχηγού μας που βρισκόταν στην εξέδρα, βριζόταν επί ώρα με έναν αντίπαλο από την απέναντι κερκίδα. Σε κάποια φάση, πήδηξε τον φράχτη της κερκίδας, μπήκε μες στο γήπεδο, το διέσχισε και έφθασε απέναντι. Τότε, ο αδερφός του έφυγε από το παιχνίδι και πήγε να τον μαζέψει.

Ο κόσμος παρακολουθεί παιχνίδια τοπικού ποδοσφαίρου;
Ναι, υπάρχει κόσμος, ειδικά στους νομούς όπου δεν υπάρχει μια μεγάλη ομάδα, η οποία να παίζει, για παράδειγμα, στη Σούπερ Λίγκα. Ακόμα και γυναίκες έρχονται στα τοπικά ματς, κυρίως αν παίζει κάποιος φίλος τους σε μία ομάδα.

Έχεις μπλεχτεί ποτέ σε καυγά σε κάποιο ματς;
Κοίτα, δεν γίνεται διαφορετικά. Πάνω στην κούραση οξύνονται τα πνεύματα. Δεν είναι ότι έχω προσωπικά με τους εκάστοτε αντιπάλους. Όλοι θέλουμε όμως να κερδίζουμε. Έτσι είναι αυτά. Οπότε, ναι.

Οι φίλαθλοι τι τύποι είναι;
Συνηθως, στα ορεινά χωριά -στο τελευταίο χωριό, όπως λέμε- περιμένουν πώς και πώς τα ματς αυτά. Για αυτούς, τους Μάο-Μάο όπως τους αποκαλούμε στα μέρη μου, είναι η ζωή τους αυτή η Κυριακή. Περιμένουν να υποστηρίξουν την ομάδα και, εννοείται, να βρίσουν ή/και να τραμπουκίσουν.

Ο Στράτος είναι πρόεδρος και γιατρός στη Δόξα Σώστη, ομάδα Α' κατηγορίας στην ΕΠΣ Θράκης.Στην κουβέντα συμμετείχε και ο γενικός αρχηγός της ομάδας, ο Γιώργος Τζινούδης (με τη λευκή φόρμα, πίσω δεξιά στην παραπάνω φωτογραφία), ένας εκ των 5-6 βασικών ατόμων που «τρέχουν» τη Δόξα, ωστόσο συναποφάσισαν να απαντήσει στα βασικά ερωτήματα ο υψηλότερος στην ιεραρχία.

VICE: Από πότε απέκτησες ενδιαφέρον για το τοπικό ποδόσφαιρο και ξεκίνησες να ασχολείσαι;
Στράτος Μυλωνάς: Η συγκεκριμένη ομάδα είναι παράδοση. Την είχαν οι παππούδες μας, οι πατεράδες μας και πάει λέγοντας. Άρα, από μικρός παρακολουθούσα παιχνίδια. Ωστόσο, το 1990 συμμετείχα σε αυτήν ως παίκτης και παρέμεινα μέχρι να φύγω για σπουδές. Επέστρεψα το 2004, πάλι ως παίκτης, ενώ από το 2006 και έπειτα ασχολούμαι ως παράγοντας. Εδώ και 4 χρόνια είμαι στη θέση του προέδρου.

Τι κάνει ένα τοπικό πρωτάθλημα ενδιαφέρον για να ασχοληθείς με αυτό;
Πρώτον, είναι τοπικιστικό ζήτημα. Αγαπάμε τον τόπο μας, άρα αγαπάμε και την ομάδα αυτή. Δεύτερον, το τοπικό ποδόσφαιρο είναι, υπό σωστές συνθήκες, το αυθεντικό ποδόσφαιρο που απέχει από τα μεγάλα συμφέροντα και τους στοιχηματισμούς. Ναι μεν υπάρχουν «σκιές» και στα τοπικά, αλλά εδώ είμαστε για να το αλλάξουμε αυτό.

Σε τι επίπεδο βρίσκεται, για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τα σκληρά μαρκαρίσματα, το επίπεδο παικτών κ.τ.λ.;
Η Α' κατηγορία, στην οποία παίζουμε, δεν είναι είναι «σκληρή». Στις δύο πιο κάτω κατηγορίες τα παράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Εκεί είναι διαφορετικό, όχι μόνο το επίπεδο παικτών, αλλά και των διαιτητών ή των γηπέδων.

Γιατί, λοιπόν, καταλήγουμε να βλέπουμε επεισόδια συχνά-πυκνά;
Σίγουρα, παίζει ρόλο η νοοτροπία του Έλληνα, ο οποίος είναι οξύθυμος. Επίσης, η ανικανότητα κάποιων από τους τρεις βασικούς άξονες ενός αγώνα - παίκτες, διατητές, διοικητικοί παράγοντες. Δηλαδή, αν ξεκινήσει κάποιος καυγάς έχει να κάνει είτε με κάποιο σκληρό μαρκάρισμα (κατά τυχη ή επί σκοπού), είτε με την ανικανότητα του διαιτητή να διαχειριστεί το ματς, αδικώντας έτσι τη μία ή την άλλη ομάδα, ή ακόμα με τους διοικητικούς παράγοντες οι οποίοι χειρίζονται τις κατατστάσεις με ένα στυλ δεκαετίας '80-'90, λίγο πιο ορεσίβια και άγρια.

Έχεις μπλεχτεί ποτέ σε κάποιον καυγά;
Βέβαια. Πάρα πολλές φορές και σε όλων των ειδών τους καυγάδες. Έχω βρεθεί ανάμεσα σε φιλάθλους, ανάμεσα σε παίκτες, ανάμεσα σε παίκτες και διαιτητές. Γενικά, ο ρόλος μου προσπαθώ να είναι πυροσβεστικός. Ακόμα και με την ομάδα μου προσπαθώ να κρατάω ισορροπίες. Ναι μεν με πνίγει το δίκιο κάποιες φορές, αλλά η χειροδικία και η βία είναι ό,τι χειρότερο. Οπότε, μένω στα λόγια, τα οποία τα παίρνει ο άερας έτσι κι αλλιώς.

Έχεις να θυμάσαι κάποιο πολύ χαρακτηριστικό σκηνικό με χειροδικία;
Ναι, αλλά όχι ως πρόεδρος της Δόξας, ως γιατρός σε ένα άλλο ματς. Σε μία φάση τραυματίστηκε ένας παίκτης και με φώναξε ο διαιτητής να μπω στον αγωνιστικό χώρο. Είχαν λοιπόν μαζευτεί όλοι οι αντίπαλοι πάνω από τον τραυματισμένο ποδοσφαιριστή και τον ειρωνεύονταν, επειδή θεωρούσαν ότι έκανε «θέατρο». Τότε, μπλέχτηκαν οι συμπαίκτες του τραυματία και ξεκίνησαν οι «ψιλές».

Μαζεύουν πλέον κόσμο τα τοπικά ματς;
Παρόλο που στην περιοχή έχουμε τον Πανθρακικό, που μονοπωλεί το ενδιαφέρον λόγω Σούπερ Λιγκ, υπάρχει μια στροφή τα τελευταία χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και της «δυσωδίας» των παραπάνω κατηγοριών. Έχουμε άυξηση του κόσμου και τα social media έχουν βοηθήσει πολύ σε αυτή την κατεύθυνση.

Ο Μπάμπης ασχολείται με τα τοπικά πρωταθλήματα του νομού Ηλείας γύρω στα 13 χρόνια. Είναι αμυντικός (στόπερ) και η ομάδα του, τώρα, είναι ο Κεραυνός Καλλικώμου.

VICE: Πού εντοπίζεις τις διαφορές των τοπικών πρωταθλημάτων σε σχέση με τις άλλες μεγαλύτερες-επαγγελματικές κατηγορίες;
Μπάμπης Κύτταρης: Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποια τεράστια διαφορά πλέον. Για παράδειγμα, αν παρακολουθήσεις ματς Football League 2 (Γ' Εθνική) είναι λες και βλέπεις τοπικό. Πάνω-κάτω, πολλοί παίκτες που παίζουν στα τοπικά, έχουν περάσει από μεγαλύτερες-επαγγελματικές κατηγορίες. Το ότι υπάρχει αρκετά μικρή διαφορά φαίνεται και στα φιλικά που παίζουμε κάθε καλοκαίρι, όπου μας δίνεται η ευκαιρία και κοντράρουμε ομάδες ανώτερης κατηγορίας.

Γιατί πέφτει «ξύλο» σε πολλά ματς;
Κυρίως, επειδή οι διαιτητές δεν «κάνουν». Επίσης, πολλοί παίκτες έχουν τη «χωριάτικη» νοοτροπία και κάνουν πολύ σκληρό παιχνίδι, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αψιμαχίες.

Τι επεισοδιακά σκηνικά έχεις ζήσει;
Πιο παλιά, όταν παίζαμε ένα τοπικό ντέρμπι, τσακώθηκα με έναν από τους αντιπάλους. Σε κάποια φάση που δεν κοιτούσε ο διαιτητής, με το που πέρασε από μπροστά μου ένας αντίπαλος του έριξα κλωτσιά και το είδε ο επόπτης, αλλά δεν μίλησε. Όμως, πάνω στην κερκίδα έγινε «πόλεμος»: πετούσαν πράγματα μες στον αγωνιστικό χώρο. Ενώ, καθυστερήσαμε γύρω στις 2 ώρες να φύγουμε μετά το τέλος του αγώνα από το γήπεδο, διότι μας είχαν περικυκλώσει οι ντόπιοι. Μας περίμεναν.

Επίσης, ένα άλλο που θυμάμαι ήταν που παίζαμε εκτός έδρας με μια ομάδα η οποία είχε πολύ καιρό να χάσει στην έδρα της και καταφέραμε να κερδίσουμε με 1-4. Η αλήθεια είναι ότι τους είχαμε προκαλέσει κιόλας, οπότε μπήκαν μέσα οι φίλαθλοι των αντιπάλων, μας ακολούθησαν στα αποδυτήρια και εμείς είχαμε κρυφτεί στις τουαλέτες.

Αστυνομία δεν υπάρχει να ελέγξει την κατάσταση;
Αν τους πάρεις τηλέφωνο, έρχονται μετά από καμια ώρα. Με λίγα λόγια, δεν έχεις ελπίδα, το τρως το «ξύλο». Δεν γλιτώνεις.

Οι φίλαθλοι που παρακολουθούν τοπικό είναι πιο επιθετικοί σε σχέση με άλλους;
Όσο πιο χωριό είναι μια περιοχή, τόσο το χειρότερο. Υπάρχει κόσμος που βρίζει χυδαία, ειδικά αν σε ξέρει κιόλας. Για παράδειγμα, σε παιχνίδια διπλανών χωριών, που γνωρίζει ο ένας τον άλλον, γίνεται μάχη.

Ο Νάσος είναι δημοσιογράφος με ειδικότητα στο αθλητικό ρεπορτάζ και γνωρίζει «απ' έξω και ανακατωτά» τα τεκτενόμενα σε τοπικές κατηγορίες, κυρίως της Πελοποννήσου-Δυτικής Ελλάδας, παρακολουθώντας αντίστοιχα ματς ή κάνοντας ρεπορτάζ, εδώ και περίπου 30 χρόνια.

VICE: Τι κάνει ενδιαφέρον, τελικά, ένα τοπικό ματς;
Νάσος Σκούρας: Συγκεντρώνει ενδιαφέρον με την έννοια του τοπικού. Διότι, στις διάφορες τοπικές ομάδες παίζει μπάλα ο γιος μου, ο ανηψιός σου, ο αδερφός του και πάει λέγοντας. Υπάρχει μια αμεσότητα. Εννοείται ότι σε αυτά προστίθεται και η κόντρα μεταξύ των διπλανών χωριών, ειδικά αν είναι μεγάλα χωριά, τα λγεόμενα κεφαλοχώρια.

Ο κόσμος παρακολουθεί αυτά τα παιχνίδια;
Ναι, αλλά παλιότερα ακόμη περισσότερο. Δεν θα σε πάω μακριά. Δηλαδή, πριν 6-7 χρόνια θα έβλεπες 2.000 θεατές σε ματς. Εν τω μεταξύ, επειδή δεν είναι μεγάλα τα γήπεδα, με 2.000 κόσμο σχεδόν γεμίζουν όλες οι θέσεις και κάθονται ακόμα και στα γύρω χωράφια ή στις πλαγιές.

Όμως, η κρίση έχει μειώσει την προσέλευση, παρόλο που το εισιτήριο είναι γύρω στο 5ευρο. Στα σημαντικά παιχνίδια όμως, πηγαίνει κόσμος και, μάλιστα, πολύς ουδέτερος φίλαθλος κόσμος. Αν για παράδειγμα έχουμε 700 θεατές σε ένα παιχνίδι, οι φανατικοί υποστηρικτές είναι μοιρασμένοι, 100 και 100, ενώ όλοι οι άλλοι είναι ουδέτεροι. Απλά, πηγαίνουν για το τζέρτζελο ή λόγω της σημασίας του παιχνιδιού - ντέρμπι.

Τα επεισόδια, που βλέπουμε συχνά, πώς ξεκινούν;
Καταρχάς, τα περιστατικά αυτά έχουν μετατοπιστεί τα τελευταία χρόνια προς τον αγωνιστικό χώρο. Παλιότερα, ήταν μισά στην κερκίδα, μισά μέσα στο γήπεδο. Εννοείται δε, ότι πολλά από αυτά δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Διότι, απλά, δεν έτυχε να υπάρχει κάποια κάμερα να τα καταγράψει.

Η βασική αφορμή είναι η διαιτησία και εκεί εντοπίζονται τα περισσότερα επεισόδια. Ακολουθούν οι αψιμαχίες μεταξύ παικτών και έπειτα μεταξύ των φιλάθλων. Αλλά είναι λογικό να συμβαίνουν αυτά. Μιλάμε για πιο χαμηλό επίπεδο, ερασιτεχνικό. Οπότε, από πλευράς αθλουμένων, φιλάθλων ή διαιτητών, είναι λογικό να υπάρχει μικρότερη γνώση του αντικειμένου. Γίνονται σημαντικά λάθη, είναι αλήθεια. Μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει και η προκατάληψη εναντίον του θεσμού της διαιτησίας. Βέβαια, υπάρχει και η εμμονή με συγκεκριμένα πρόσωπα. Για παράδειγμα, θα ακούσεις να λένε κάποιοι πριν από έναν αγώνα «Α, αυτός θα μας παίξει την Κυριακή; Θα μας αδικήσει». Αυτό συμβαίνει είτε επειδή μπορεί να είχε σφυρίξει πιο παλιά ματς της ομάδας και να την αδίκησε, είτε έτσι, χωρίς λόγο. Πάντως, την παρατηρείς από την πρώτη στιγμή, από το 1ο λεπτό ενός αγώνα, αυτήν την εμμονή.

Τα σκληρά μαρκαρίσματα δεν παίζουν κι αυτά τον ρόλο της αφορμής για αψιμαχίες;
Δεν υπάρχει τόσο σκληρό παιχνίδι πλέον. Παλιότερα ναι. Αυτό οφείλεται και στο ότι πριν από 20 χρόνια τα γήπεδα ήταν ξερά. Τώρα, έχει γίνει πρόοδος και σε αυτόν τον τομέα. Το 90% των γηπέδων έχουν χορτάρι, το οποίο διατηρείται χάρη στην προσπάθεια των διοικητικών παραγόντων και όχι των τοπικών πολιτικών.

Υπάρχει απαγόρευση μετακίνησης φιλάθλων στα τοπικά, όπως γίνεται στις μεγαλύτερες κατηγορίες;
Όχι. Δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Οι φίλαθλοι κάθονται ακόμα και μαζί πολλές φορές. Αλλά η πρόσβαση, είτε κάθονται μαζί είτε σε απέναντι εξέδρες, είναι ελεύθερη σε όλους, γηπεδούχους και φιλοξενούμενους.

Ο ρόλος της αστυνομίας γενικά σε αυτά τα ματς;
Στα πολύ σημαντικά ματς, όπου προβλέπεται η παρουσία αρκετών φιλάθλων, οι Αρχές μεριμνούν για την παρουσία κάποιας αστυνομικής δύναμης. Αλλιώς, δεν έχει καν αστυνομικούς. Δεν υπάρχει, δηλαδή, αυτονόητη αστυνομική παρουσία. Συνήθως, γίνεται πρώτα κάποιο επεισόδιο και μετά έρχεται η αστυνομία.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.