Γιατί οι Πλούσιοι Έχουν Εμμονή με τα Εξωτικά Κατοικίδια;

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Motherboard.

Υπάρχει μια διαδικτυακή αγορά όπου το να ψωνίζεις αρκούδες, λύγκες ή ακόμα και βακτριανές καμήλες είναι σαν να ψάχνεις ρούχα στα ράφια ενός εμπορικού. Έχεις περίπου 5.500 ευρώ για ξόδεμα; Θα μπορούσες κάλλιστα να πάρεις ένα μωρό βραδύποδα. Τι θα έλεγες για έναν καγκουρολαγό; Θα σου κοστίσει κάτι λιγότερο από 2.500 ευρώ.

«Έχω για πούλημα ένα καφέ αρκουδάκι Kodiak επτά μηνών που έχει τραφεί μόνο με μπιμπερό», λέει μια αγγελία. «Θηλυκό, τρέφεται με μπιμπερό, δεν χρειάζεται λουρί. Τρομερή συμπεριφορά!!! Χρησιμοποιούνταν καθημερινά σε φωτογραφίσεις και είναι μαθημένη. Είναι πραγματικά μοναδική!».

Τα εξωτικά κατοικίδια δεν είναι φθηνά, παρ' όλα αυτά υπάρχει μια αυξανόμενη ζήτηση για την άγρια ζωή σε αιχμαλωσία. Σήμερα, το να είσαι κάτοχος ενός εξωτικού ζώου είναι σχεδόν μια ιεροτελεστία που επιτελούν οι πλούσιοι και διάσημοι. Σε ιστοσελίδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Instagram και το Tinder, οι αλυσοδεμένες τίγρεις και οι γατόπαρδοι μοστράρονται δίπλα σε Lamborghini, τσάντες Louis Vuitton και πολυτελή γιοτ. Δεν είναι παρά ένα αξεσουάρ για το 1% του πληθυσμού που διαθέτει την οικονομική δυνατότητα να τα αποκτήσει.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Mike Tyson ξόδεψε περισσότερα από 20.000 δολάρια (σχεδόν 18.000 ευρώ) για να αγοράσει τρεις τίγρεις Βεγγάλης. Η Paris Hilton το 2006 πρόσθεσε ένα κίνκατζου στην κουστωδία της, το οποίο ονόμασε «Baby Luv». Και ο Justin Bieber είναι διαβόητος για τη μαϊμού καπουτσίνο που απέκτησε, την οποία εγκατέλειψε στο τελωνείο του Μονάχου στη Γερμανία.

Αναμφισβήτητα, τα εξωτικά κατοικίδια είναι άλλη μια πολυτέλεια που είναι αποκλειστικά διαθέσιμη στους υπερ-πλούσιους. Στο κάτω κάτω, αυτή η βιομηχανία δισεκατομμυρίων δεν χτίστηκε με φιλανθρωπίες. Συνέδεαν πάντα άραγε οι άνθρωποι τα θηλαστικά με το κύρος ή είναι σύγχρονο φαινόμενο; Γιατί δεν αρκούνται οι πλούσιοι στα σκυλιά και τις γάτες;

«Ξεκάθαρα λόγω εγωισμού», λέει η Lisa Wathne, υπεύθυνη άγριων ζώων σε αιχμαλωσία στο Humane Society των ΗΠΑ. «Ειδικά όταν βλέπεις ανθρώπους να βάζουν λουρί σε τίγρεις ή να τυλίγουν γιγάντια φίδια γύρω από τον λαιμό τους, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σκέφτονται περισσότερο τον εαυτό τους παρά τα ζώα».

Χιλιάδες χρόνια προτού δημιουργηθούν οι ζωολογικοί κήποι, η ελίτ διατηρούσε θηριοτροφεία γεμάτα παράξενα, όμορφα και άγρια πλάσματα. Δεν επρόκειτο απλώς για ένα ποτ πουρί εξωτικών ζώων – ήταν αναπαραστάσεις του Κήπου της Εδέμ. Μεσαιωνικά βιβλία ζώων με σάρκα και οστά.

Το 3500 π.Χ., η αιγυπτιακή πρωτεύουσα της Ιερακοπόλεως φιλοξενούσε μια βασιλική συλλογή με αιχμάλωτους ελέφαντες, ιπποπόταμους, αντιλόπες και –τους εξαφανισμένους πλέον– βούβαλους. Ο Πομπήιος, ένας στρατηγός στην αρχαία Ρώμη, λέγεται ότι οδήγησε μια παρέλαση από 600 λιοντάρια και 20 ελέφαντες στο Κολοσσαίο, προκειμένου να σφαχτούν σε αθλήματα. Ο Marco Polo είχε πει ότι ο Μογγόλος αυτοκράτορας Kublai Khan είχε λεοπαρδάλεις, γατόπαρδους, τίγρεις, ελέφαντες, καθώς και 200 είδη πουλιών στο ιδιωτικό του πάρκο. Το 1210 δημιουργήθηκε το φημισμένο Βασιλικό Θηριοτροφείο στον Πύργο του Λονδίνου, έτσι ώστε να διασκεδάζουν τα μέλη της αυλής με κοπάδια από περίεργα τέρατα.

Πολλοί αυτόχθονες πληθυσμοί έχουν μεγάλη εκτίμηση για τα ζώα, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις θεοποιούν. Στη φυλή Awá, η οποία ζει στα δάση Maranhão της Βραζιλίας, τα κοάτι, οι μαϊμούδες του γένους Alouatta και οι μαϊμούδες καπουτσίνοι είναι συχνά κατοικίδια. Οι Καζάκοι κυνηγοί που ονομάζονται burkitshi είναι γνωστοί για τη μοναδική τους σχέση με τους χρυσούς αετούς της Κεντρικής Ασίας.

Για ορισμένες ομάδες, «τα ζώα, κάποια φυτά και κάποια αντικείμενα έχουν το ίδιο στάτους με φυσικά πρόσωπα. Όλα τα ζώα ζουν ανεξάρτητα και απαιτούν σεβασμό», είπε κάποτε στους New York Times ο δρ Eugene Hunn, εθνοβιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. «Αυτό είναι διαφορετικό από τον τρόπο που έχουμε κατοικίδια σήμερα, όπου το ζώο αντιμετωπίζεται σαν παιδί».

Ωστόσο, κάποιες ομάδες υπεράσπισης πιστεύουν ότι η ιδιοκτησία εξωτικών ζώων δεν είναι απλώς κάτι το ηθικό, αλλά και ευεργετικό για την άγρια ζωή. Η REXANO, τα αρχικά της οποίας σημαίνουν Κατοχή Εξωτικών Ζώων με Υπευθυνότητα, δηλώνει: «H εκτροφή αιχμάλωτων ζώων, ειδικά στον ιδιωτικό τομέα, έχει σώσει πολλά ζώα από την εξαφάνιση, δημιουργώντας απόθεμα ζώων που έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία και, ως εκ τούτου, ελαττώνονται οι πιέσεις στους άγριους πληθυσμούς, με αποτέλεσμα να συντηρούνται στην άγρια φύση». Η ομάδα ισχυρίζεται επίσης ότι μόνο η προσωπική επαφή με τα άγρια ζώα μπορεί να προωθήσει τη διατήρησή τους και γι' αυτό τον λόγο χώροι όπως τσίρκα και πανηγύρια ευνοούν τόσο τους ανθρώπους όσο και την άγρια ζωή.

Προκειμένου να κατανοήσω τη βιομηχανία εξωτικών κατοικίδιων, η οποία βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη μεταξύ νομιμότητας και μαύρης αγοράς, επικοινώνησα με αρκετούς πωλητές σε μια δημοφιλή διαδικτυακή αγορά. Σκοπός μου ήταν να μάθω από πού πήραν τα ζώα, ποιος τα αγόρασε και πόσο εύκολο θα ήταν αν διέθετα τα χρήματα να αγοράσω ένα.

Από τους έξι πωλητές με τους οποίους μίλησα στο τηλέφωνο, κανένας δεν ήταν διατεθειμένος να απαντήσει στις ερωτήσεις μου. Όλοι αυτοί παρουσιάζονταν ως αδειοδοτημένοι πωλητές από το υπουργείο Γεωργίας και οι περισσότεροι έγραφαν ότι ήταν διαθέσιμοι για ελέγχους ανά πάσα στιγμή. Μια πωλήτρια με έδρα τη Florida, που ειδικευόταν σε φιλικά σκιουρόμορφα σαϊμίρι, μου είπε ότι «απλώς μεσολάβησε» για λογαριασμό μιας φίλης της που εξέτρεφε τα μικροσκοπικά πρωτεύοντα στο σπίτι της. Αρνήθηκε να μου πει οτιδήποτε άλλο, καθώς πίστευε ότι τα «εξωτικά ζώα έχουν αποκτήσει κακή φήμη».

Όταν έστειλα email σε διαφορετικούς πωλητές στην ίδια ιστοσελίδα προσποιούμενη την υποψήφια πελάτισσα, έλαβα απαντήσεις μέσα σε μία μέρα. Οι περισσότεροι με ενημέρωναν γρήγορα για την τιμή και τη διαθεσιμότητα. Ένα άτομο με ρώτησε αν είχα ποτέ «εξωτικά» στο παρελθόν.

«Κανένας δεν κρατά λογαριασμό για το πόσα ακριβώς εξωτικά ζώα υπάρχουν στις ΗΠΑ. Μόνο εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν», πρόσθεσε η Wathne. Σύμφωνα με τις ακριβέστερες εικασίες, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν πέντε με επτά χιλιάδες τίγρεις στη χώρα και λιγότερες από 400 βρίσκονται σε διαπιστευμένους ζωολογικούς κήπους. Στην περίπτωση των πρωτευόντων, ο αριθμός αυτός φτάνει τις 15.000, αν όχι παραπάνω.

«Στο εμπόριο κατοικίδιων, οι μαϊμούδες πωλούνται ως υποκατάστατα παιδιών. Οι άνθρωποι παίρνουν ένα μικρό πρωτεύον που φοράει πάνες – ένα πρωτεύον που θα έπρεπε να κρέμεται από τη μαμά του, αλλά επειδή της το πήραν, κρεμιέται από όποιον το κρατήσει».

Όσο για τους λόγους που οι άνθρωποι γοητεύονται τόσο από τα εξωτικά ζώα, η απάντηση είναι τόσο περίπλοκη όσο και η ιστορία της εξέλιξής μας. Μερικοί ανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι η κοινωνική αλληλεπίδραση με τα ζώα –η εξημέρωση, για παράδειγμα– μας επέτρεψε να αναπτύξουμε γνώσεις γύρω από τα εργαλεία και τη βιολογία. Πιστεύεται ότι οι λύκοι ήταν το πρώτο ζώο που εξημερώθηκε από τον άνθρωπο, περίπου πριν από 30.000 με 10.000 χρόνια στην Ευρασία, και έκτοτε τα είδη μας έχουν αναπτύξει μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία. Οι καταγωγές μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες.

Εικάζεται, επίσης, ότι η κατοχή κατοικίδιων έχει ψυχοθεραπευτικά οφέλη, αν και τέτοιες θεωρίες απαιτούν πολύ περισσότερη επιστημονική έρευνα.

Υποψιάζομαι, όμως, ότι η πραγματική γοητεία τού να έχεις ένα εξωτικό ζώο, όπως ένα λιοντάρι ή μια αρκούδα, έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι είναι αδάμαστα. Σε αντίθεση με μια γάτα, το λιοντάρι δεν διαθέτει γενιές επιλεκτικής αναπαραγωγής στο DNA του. Οι αρκούδες, σε αντίθεση με τα σκυλιά, δεν έχουν γίνει πιο υπάκουες ως αποτέλεσμα της εξημέρωσής τους. Αυτά τα ζώα συχνά σπανίζουν, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι είναι άγρια.

Ίσως για τους υπερβολικά πλούσιους η αγριότητα να είναι από μόνη της μια πολυτέλεια. Οι άνθρωποι κυριαρχούν στο περιβάλλον εδώ και χιλιετίες, αν και μόλις πρόσφατα αρχίσαμε να το κατακτούμε πραγματικά. Δεν υπάρχει τίποτα που να μας προσδίδει μεγαλύτερη αυτοεπιβεβαίωση από τη ζωντανή υπενθύμιση της κυριαρχίας μας πάνω στον φυσικό κόσμο.

Υποθέτω, λοιπόν, ότι αν έχεις αρκετά λεφτά, μπορείς να χτίσεις το δικό σου ζωικό βασίλειο και να καθίσεις στην κορυφή. Αν και θα ήταν ένα θλιβερό θέαμα. Πού είναι η πολυτέλεια σ' αυτό;

Περισσότερα από το VICE

Ρωτήσαμε Ταξιτζήδες στην Αθήνα Γιατί Πιστεύουν ότι τους Μισούν οι Πελάτες τους

Η Ιστορία της Φοιτήτριας Νομικής που Σκότωσε τον Σύντροφό της με Υπερβολική Δόση Ηρωίνης

Ο Ακτιβιστής από τη Θεσσαλονίκη που Δικάστηκε στο Αυτόφωρο για ένα Γραμμάριο Κάνναβης