FYI.

This story is over 5 years old.

News

Μαρτυρίες και Φωτογραφίες από τα Κέντρα Κράτησης Μεταναστών στη Βόρεια Ελλάδα

Η εγκληματική αμέλεια της Ελλάδας.
VICE Staff
Κείμενο VICE Staff

Κείμενο: Λευτέρης Μπιντέλας, Φωτογραφίες: ©MSF

UPDATE (16/10/2014): Η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) περιγράφει τις εντελώς απάνθρωπες και απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν τόσο στις ελληνικές φυλακές όσο και στα κέντρα κράτησης των μεταναστών.

Σύμφωνα με την έκθεση παρ' όλες τις δημόσιες συστάσεις που είχαν γίνει δύο χρόνια πριν, στις ελληνικές αρχές για τη βελτίωση της κατάστασης, η επίσκεψή το 2013 κατέδειξε ότι δεν υπήρξε καμία βελτίωση στις συνθήκες κράτησης μεταναστών και κρατουμένων στις ελληνικές φυλακές, ούτε καμία εξέλιξη στο θέμα των καταγγελιών για κακομεταχείριση μεταναστών και κρατουμένων από τα όργανα της τάξης στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να έχει εγκαθιδρυθεί ένα καθεστώς ατιμωρησίας για τα όργανα επιβολής του νόμου. Με βάση την έκθεση, οι εγκαταστάσεις της Αμυγδαλέζας στην Αθήνα, για τους ασυνόδευτους ανήλικους μετανάστες, είναι ακατάλληλες και δεν μπορούν, πλέον, να χρησιμοποιηθούν για την κράτησή τους. Η κυβέρνηση απάντησε με υπόμνημα 95 σελίδων, αναφερόμενη στα μέτρα που προτίθεται να προωθήσει και να εφαρμόσει προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα κράτησης μεταναστών και κρατουμένων στις φυλακές. Το VICE είχε επισκεφτεί τις εγκαταστάσεις στην Αμυγδαλέζα και είχε αποτυπώσει τις απαράδεκτες συνθήκες κράτησης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ακολουθεί το θέμα του VICE για τα κέντρα κράτησης μεταναστών στη Βόρεια Ελλάδα

Λίγα 24ωρα μετά την αναφορά των Γιατρών Χωρίς Σύνορα «Ο αθέατος πόνος στα κέντρα κράτησης μεταναστών», ανακοινώθηκε στους μετανάστες η επ' αόριστον κράτησή τους βάσει της γνωμοδότησης 44/2014 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ).

Το απάνθρωπο πρόσωπο του Κράτους φάνηκε και από τον τρόπο με τον οποίο τους ανακοινώθηκε η απόφαση. Σύμφωνα με πληροφορίες από ανθρωπιστικές οργανώσεις, οι διοικήσεις εισήλθαν στους θαλάμους των κέντρων κράτησης, συνοδευόμενες από δυνάμεις των ΜΑΤ, φοβούμενοι ενδεχομένως εξεγέρσεις, όπως είχε συμβεί πέρυσι το καλοκαίρι στο κέντρο κράτησης Αμυγδαλέζας.

Μάλιστα, καταγγέλλεται από την οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα, ότι την περασμένη εβδομάδα σε τουλάχιστον δύο κέντρα κράτησης στη βόρεια Ελλάδα, στο Παρανέστι Δράμας και στο Φυλάκιο στον Έβρο, η Ελληνική Αστυνομία απείλησε τους μετανάστες με την επ' αόριστον κράτηση μέχρι να συναινέσουν σε εθελούσια επιστροφή ή σε συνεργασία για την αναγκαστική τους επιστροφή.

Η εξέλιξη αυτή ήρθε να προστεθεί στα ήδη πολλά προβλήματα που είχαν να αντιμετωπίσουν οι μετανάστες χωρίς χαρτιά στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, «η απόφαση των ελληνικών αρχών για επ' αόριστον κράτηση των μεταναστών μέχρι είτε να εξαναγκαστούν σε υποχρεωτικό επαναπατρισμό ή να συναινέσουν στην εθελούσια επιστροφή τους, αποτελεί μια ακόμη απόδειξη ότι η Ελλάδα στρέφεται προς ακόμα πιο σκληρή μεταχείριση των μεταναστών, ενώ επιδεινώνει περαιτέρω την ήδη απελπιστική κατάσταση των χιλιάδων μεταναστών στα κέντρα κράτησης στην Ελλάδα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ταυτόχρονα, η οργάνωση καλεί την Ελλάδα, να βάλει τέλος στην κράτηση ανθρώπων σε ακατάλληλους χώρους, στην κράτηση ευάλωτων ομάδων όπως οι ανήλικοι, τα θύματα βασανιστηρίων και οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα, και να επενδύσουν σε ένα σύστημα υποδοχής που να ανταποκρίνεται στις ιατρικές και ανθρωπιστικές ανάγκες των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο.

Το VICE μίλησε με την ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που βρέθηκε στα κέντρα κράτησης και κατέγραψε μαρτυρίες μεταναστών, αλλά και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Να υπενθυμίσουμε ότι οι εγκαταστάσεις που φωτογράφησε η οργάνωση, χρησιμοποιούνται για τη στέγαση ανθρώπων που ζητούν άσυλο.

Η Ιωάννα Κοτσιώνη, υπεύθυνη για θέματα Μετανάστευσης, έχει επισκεφθεί αρκετά κέντρα κράτησης στη χώρα μας και έχει δει από κοντά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο.

Η Ιωάννα Κοτσιώνη, υπεύθυνη για θέματα Μετανάστευσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιμένει να της ξεκλειδώσουν οι αστυνομικοί για να επισκεφθεί τους μετανάστες.

«Στην αρχή ήταν πολύ φοβισμένο και έλεγε ότι είναι πρόβλημα γι' αυτόν που κρατείται τόσο καιρό μαζί με τους ενήλικους. Ότι φοβάται και δε μπορούσε να καταλάβει πως μπορούν να αδιαφορούν οι πάντες για ένα παιδί σ' αυτή την ηλικία και να συνεχίζει να κρατείται για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Ήταν πολύ έντονος και ο τρόπος με τον οποίο μοιραζόταν την εμπειρία του μαζί μου και έβλεπες ότι η ψυχή του είχε βαρύνει. Έλεγε ότι σ' αυτό το διάστημα έχει περάσει απίστευτα πράγματα που δε μπορούσε καν να φανταστεί ότι θα ζήσει στην Ελλάδα. Μιλήσαμε για περισσότερο από μία ώρα. Κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας, το πρόσωπό του ήταν πολύ βαρύ και θλιμμένο και μόνο στο τέλος χαμογέλασε και με ευχαριστούσε ξανά και ξανά. Εγώ ντρεπόμουν εκείνη την ώρα να τον ακούω να μου λέει ευχαριστώ γιατί απλά τον άκουσα. Του υποσχέθηκα ότι την ιστορία του θα την ακούσουν κι άλλοι άνθρωποι. Αισθάνθηκα συγκίνηση και σ' ένα βαθμό ντροπή που έχουμε φτάσει σαν κοινωνία σ' αυτό το σημείο: ένα παιδί που κρατείται 9 μήνες και έχει περάσει αυτά που έχει περάσει, να αισθάνεται ευγνωμοσύνη επειδή κάποιος τον άκουσε».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Εκτός από τα κέντρα κράτησης, τα οποία έχουν εικόνα φυλακής μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και στα αστυνομικά τμήματα καθώς μετανάστες παραμένουν έγκλειστοι σε κελιά ακόμη και για 17 μήνες.

«Όταν μπαίνεις μέσα στα Α.Τ. είναι ένας άλλος κόσμος γιατί συναντάς εκεί ανθρώπους που κρατούνται για μήνες, οι οποίοι ξέρουν ότι η πόλη συνεχίζει με τους ίδιους ρυθμούς. Η ζωή των κρατουμένων, όμως, διακόπτεται και νιώθουν ότι η ζωή τους καταστρέφεται όταν κρατούνται για 18 μήνες. Πολλοί έχουν αφήσει πίσω τους οικογένειες και παιδιά που είναι μόνα τους. Οι συνθήκες είναι χειρότερες και από τα κέντρα κράτησης και το φαγητό τούς το μοιράζουν σε θαλάμους και κελιά και τρώνε στο κρεβάτι τους. Δεν υπάρχει η δυνατότητα για κανενός είδους δραστηριότητα. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν δει το φως του ήλιου για 17 μήνες κρατούμενοι σε κελιά αστυνομικών τμημάτων».

Την ίδια στιγμή, η Ι. Κοτσιώνη δηλώνει ότι «οι απόπειρες αυτοκτονίας δυστυχώς δεν είναι σπάνιες. Μέσα σε δύο μήνες καταγράψαμε εννέα απόπειρες αυτοκτονίας». Παράλληλα, όσα περιγράφει η Αλίκη Μεϊμαρίδου, ψυχολόγος της οργάνωσης, βοηθούν να κατανοήσει κάποιος τη ψυχική κατάσταση των μεταναστών που προβαίνουν στο απονενοημένο διάβημα. «Αυτοί οι άνθρωποι νιώθουν ότι η ζωή τους έχει τελειώσει εδώ, σε αυτό το κέντρο. Η απελπισία αυτών των ανθρώπων και η απουσία ανταπόκρισης κάποιου στις ανάγκες τους, τούς οδηγεί και σε ακραίες συμπεριφορές. Έχουμε παραδείγματα ανθρώπων που ανεβαίνουν στη στέγη, απειλώντας να πέσουν και κάποιοι πέφτουν ζητώντας να ικανοποιηθούν κάποια από τα αιτήματά τους».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η συντονίστρια του προγράμματος Angie Huyskens, διηγείται την ιστορία μιας οικογένειας με τρία παιδιά. «Μία μέρα, εντοπίσαμε μία μητέρα και τρία μικρά παιδιά, ένα από αυτά ήταν ακόμα μωρό. Όταν τους βρήκαμε, κρατούμενους για μέρες, χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα, μέσα στα γυναικεία κελιά, πήγα να αγοράσω κάποια πράγματα για τα παιδιά, λίγο χυμό, πορτοκάλια και κάποια παιχνίδια για να παίξουν. Ώσπου να επιστρέψω, είχαν όλοι αποκοιμηθεί, εκτός από το μικρό αγόρι. Ήταν περίπου 3 χρόνων, όσο και ο γιος μου. Έτσι το παιδί αυτό ήταν το μόνο στο οποίο μπορούσα να δώσω όσα πήρα. Για μένα η εικόνα αυτή, το να δίνω παιχνίδια, χυμό και καραμέλες σε ένα παιδί πίσω από τα κάγκελα είναι πραγματικά τρομακτική».

Ολόκληρη η μαρτυρία

Αγόρι, 16 ετών (καταγεγραμμένος ως ενήλικος)

«Είμαι 16 χρονών. Γεννήθηκα στο Αφγανιστάν αλλά μεγάλωσα στο Ιράν. Η οικογένειά μου ήταν πρόσφυγες στο Ιράν. Η κατάσταση εκεί έχει γίνει πολύ δύσκολη για τους Αφγανούς πρόσφυγες γιατί δεν έχουμε χαρτιά. Έτσι η οικογένειά μου αποφάσισε να με στείλει στην Ευρώπη. Όταν έφτασα στην Ελλάδα με κράτησαν αρχικά στο κρατητήριο του Τυχερού. Ήταν πολύ άσχημα. Πολλοί άνθρωποι, από πολλές χώρες. Ήμουν πολύ τρομαγμένος επειδή είδα πρώτη φορά στη ζωή μου φυλακή και χειροπέδες. Κοιτούσα διαφορετικές φάτσες, ανθρώπους μεγαλύτερούς μου σε ηλικία.

Όταν με έπιασε η αστυνομία τούς είπα ότι είμαι 16 χρονών, ότι είμαι μικρός και ότι φοβάμαι εδώ, ότι νιώθω πολύ άσχημα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στις Φέρες όπου έμεινα για 4 μήνες. Εκεί μέναμε σε κελιά που κλείδωναν και δεν μπορούσαμε να πάμε στην τουαλέτα. Έπρεπε να κουνάμε τα χέρια μας για να μας δει ο αστυνομικός από τις κάμερες ασφαλείας. Αν μας έβλεπε και αν ήταν καλοδιάθετος μας ξεκλείδωνε την πόρτα. Διαφορετικά, με τίποτα! Ένας φίλος μου που ήμασταν μαζί στο κελί είχε κάποιο πρόβλημα με τα νεφρά του και δεν μπορούσε να περιμένει πολύ για να πάει τουαλέτα. Πονούσε. Είχαμε κρύψει ένα μπουκάλι κόκα-κόλα για να κάνουμε την ανάγκη μας και όταν μας έβγαζαν έξω για προαυλισμό, το αδειάζαμε κρυφά στην τουαλέτα.

Ήμασταν πέντε άτομα μέσα στο κελί. Τα κρεβάτια ήταν τσιμεντένια και δεν είχαν στρώματα. Μας έδωσαν κάποιες βρώμικες κουβέρτες που μετά από λίγο αρχίσαμε να νιώθαμε φαγούρα στα σώματά μας.

Ένα παιδί που ήταν ήδη 12 μήνες στην κράτηση την μέρα που ήταν να φύγει του είπαν ότι άλλαξε ο νόμος και θα κρατηθεί άλλους έξι μήνες. Αυτός τρελάθηκε, σταμάτησε να τρώει και έραψε το στόμα του. Οι αστυνομικοί δεν έδιναν σημασία για 2-3 μέρες. Όταν λιποθύμησε τον έβγαλαν έξω με χειροπέδες και με ένα μαχαίρι του «ξέραψαν» με το ζόρι το στόμα. Ήταν και ένα παιδί που ήταν πολύ καιρό εκεί μέσα και μια μέρα χτύπησε με δύναμη το κεφάλι του στον τοίχο και έτρεχαν αίματα.

Ο προσωπικός χώρος των κρατουμένων μεταναστών ορίζεται από τις διαστάσεις των κρεβατιών τους.

Μετά τις Φέρες με έφεραν εδώ στην Κομοτηνή. Είμαι πέντε μήνες εδώ. Και εδώ χάλια είναι. Έχει άλλα προβλήματα. Καθαριότητα μηδέν.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Από τότε που ήρθα στην Ελλάδα έχω περάσει και δει απίστευτα πράγματα. Δεν το πιστεύω ότι εγώ έχω ζήσει αυτά τα πράγματα. Προσπαθώ να διώχνω τις άσχημες εικόνες αλλά από αυτή την προσπάθεια έχω αρχίσει να χάνω τη μνήμη μου. Μέχρι τη στιγμή που θα αφεθώ ελεύθερος δεν μπορώ να ηρεμίσω. Προσπαθώ να καταπιέσω αυτές τις εικόνες και τις σκέψεις και αυτό με κάνει άρρωστο. Πολλά βράδια βλέπω εφιάλτες. Από τότε που ήρθα στην Ελλάδα κάθε λίγο παθαίνω μια αρρώστια. Με πιάνει δυνατός πονοκέφαλος.

Επειδή ο άνθρωπος που ζει ελεύθερος δεν καταλαβαίνει τι είναι φυλακή, τι σημαίνει εγκλεισμός, σας παρακαλώ πολύ να διαβάσετε τις ιστορίες μας για να μας καταλάβετε. Να μας βοηθήσετε με οποιονδήποτε τρόπο. Η ζωή είναι όμορφη και η ελευθερία πολύτιμη. Και οι άνθρωποι που ζουν έξω από τη φυλακή την απολαμβάνουν. Εμείς αν και την αντιλαμβανόμαστε, δεν την απολαμβάνουμε. Θα ήθελα πολύ να διαβάσετε την ιστορία μου και να σκεφτείτε πώς ένα παιδί της ηλικίας μου χωρίς να έχει κάνει καμία αμαρτία, κανένα έγκλημα, μπορεί να βρεθεί για τόσο πολύ καιρό στη φυλακή. Δεν ξέρω τι φταίει: η μοίρα, η πατρίδα μου, οι αστυνομικοί; Μακάρι ποτέ κανένας να μη βρεθεί σε αυτή τη θέση. Να μας σκέφτεστε…»

Άνδρας, 28 ετών, 7 μήνες σε κράτηση

Το κέντρο κράτησης της Κομοτηνής δεν είναι κατάλληλο μέρος, ακόμη και για τα ζώα. Είναι πολύ βρώμικο. Οι τουαλέτες δεν λειτουργούν. Δεν υπάρχουν πόρτες στις τουαλέτες. Το σύστημα σωληνώσεων είναι σπασμένο. Τα κόπρανα πέφτουν από τις τουαλέτες του πρώτου ορόφου στο ισόγειο. Οι κρατούμενοι είναι κλειδωμένοι στο εσωτερικό σχεδόν όλη την ημέρα. Εμάς μας αφήνουν στην αυλή μία ώρα το πρωί και μία ώρα το απόγευμα. Και όχι κάθε μέρα. Η Κομοτηνή δεν είναι κέντρο κράτησης, είναι ένας στάβλος για ζώα… Και τώρα σε αυτό το αστυνομικό τμήμα δεν έχω δει τον ήλιο για 3 μήνες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Άνδρας, 20 ετών, 9 μήνες σε κράτηση

Είμαι αυτή τη στιγμή περισσότερο από 9 μήνες υπό κράτηση. Το πρόβλημά μου είναι ότι δεν μπορώ να βοηθήσω την οικογένειά μου, ενώ έχουν περάσει 8 μήνες από τότε που μπόρεσα να επικοινωνήσω για τελευταία φορά μαζί τους. Δεν έχω χρήματα για να αγοράσω τηλεκάρτα. Ζήτησα από δύο άτομα που έχουν φύγει από το κέντρο κράτησης να καλέσουν την οικογένειά μου για να τους πουν ότι είμαι καλά, αλλά είμαι υπό κράτηση και δεν γνωρίζω αν κατάφεραν να τους βρουν.

Υγρασία στους τοίχους και κατεστραμμένες σωλήνες αποχέτευσης θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των μεταναστών.

Άνδρας, 24 ετών

Είμαι στην Ελλάδα από το 2010. Από τη Σομαλία είχαμε φύγει με την οικογένειά μου νωρίτερα, λόγω του πολέμου. Ζούσαμε στην Υεμένη. Όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος στην Υεμένη εγώ έφυγα και μέσω Σαουδικής Αραβίας και Ιράκ έφτασα στην Ελλάδα. Στην οικογένειά μου έχω να μιλήσω εδώ και τέσσερα χρόνια. Έχω χάσει τα ίχνη τους. Δεν ξέρω αν βρίσκονται ακόμα στην Υεμένη. Στην Ελλάδα δεν έχουν καμία ιδέα για το τι συμβαίνει στη Σομαλία. Η φυλή στην οποία ανήκω «ματώνει» 20 χρόνια τώρα.

Στην Ελλάδα η κατάστασή μου είναι απελπιστική. Στην Αθήνα κοιμόμουνα στα πάρκα και στο δρόμο. Για φαγητό πήγαινα στο συσσίτιο. Τώρα είμαι στη «φυλακή». Με πονάει το κεφάλι μου πολύ, τη νύχτα συνήθως. Όταν δεν μπορώ να κοιμηθώ τη νύχτα αρχίζω να κλαίω. Δεν έχω καμιά ιδέα για το πού είναι οι δικοί μου. Δεν έχω καμία ιδέα τι θα μου συμβεί.

*Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, από το 2008 προσφέρουν ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο που τελούν υπό διοικητική κράτηση στην Ελλάδα. Είναι η μόνη οργάνωση που έχει πρόσβαση και δρα στα κέντρα κράτησης και τα Αστυνομικά Τμήματα. Οι μαρτυρίες που κατέγραψε είναι από μετανάστες και αιτούντες άσυλο σε κέντρα κράτησης μεταναστών στη Βόρεια Ελλάδα, το διάστημα Φεβρουάριο-Μάρτιο 2014. Οι ηλικίες έχουν καταγραφεί σύμφωνα με την αναφορά των ατόμων, όπως και οι λοιπές πληροφορίες.

Συνολικά έχουν πραγματοποιηθεί 9,921 ιατρικές συνεδρίες στο πλαίσιο επτά (7) δράσεων:

  • Παγανή στη Λέσβο (Καλοκαίρι 2008 και 2009)
  • Φυλάκιο στον Έβρο, Βέννα στη Ροδόπη( Αύγουστος 2009 - Απρίλιος 2010)
  • Τυχερό και Σουφλί στον Έβρο (Δεκέμβριος 2010 – Απρίλιος 2011)
  • Φυλάκιο, Τυχερό, Σουφλί, Φέρες στον Έβρο, Βέννα στη Ροδόπη (Αύγουστος 2011-Οκτώβριος 2012)
  • Φυλάκιο, Τυχερό, Σουφλί, Φέρες στον Έβρο, Κομοτηνή στη Ροδόπη, Παρανέστι στη Δράμα (Δεκέμβριος 2012 – Απρίλιος 2013)
  • Αστυνομικά τμήματα στη Λέσβο (Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2012)
  • Φυλάκιο, Σουφλί και Φέρες στον Έβρο, Κομοτηνή και Ίασμος στη Ροδόπη (Οκτώβριος 2013-Μάρτιος 2014)

Ακολουθήστε το VICE στοTwitter , Facebook και Instagram.