Η Ιστορία του πιο Διάσημου Κλέφτη της Ιταλίας

Στην κηδεία του πατέρα του, ο Renato Rinino –γνωστός στον χώρο των μικροαδικημάτων ως René– περιτριγυριζόταν από περίπου 20 αστυνομικούς, ενώ οι παρευρισκόμενοι περίμεναν την άφιξή του για να κλείσουν το φέρετρο. Βρισκόταν στη φυλακή αρκετά χρόνια για μια σειρά ληστειών και κατά την κράτησή του απεξαρτήθηκε από την ηρωίνη. Περίπου 20 μέτρα από το φέρετρο, ρώτησε τους αστυνομικούς εάν θα μπορούσε να πει αντίο στον πατέρα του χωρίς τις χειροπέδες, αλλά το αίτημά του δεν έγινε δεκτό και ο Renato παρακολούθησε την κηδεία δεμένος. Λίγο καιρό αργότερα, έγραψε σε ένα σημείωμα: «Στον τάφο του πατέρα μου ορκίστηκα ότι δεν θα έκανα πλέον ναρκωτικά – αλλά όσον αφορά τις κλοπές, θα τις συνέχιζα. Και έτσι έκανα».

Αυτή η ιστορία, που δεν θα αποκλειόταν από μάθημα δημιουργικής γραφής, αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ “Lupen – Romanzo di un Ladro Reale” (μια ταινία του σκηνοθέτη Valerio Burli η οποία προβλήθηκε πρώτη φορά το 2015 και, δυστυχώς, στην παρούσα φάση δεν έχει συμφωνία διανομής), στο οποίο μέσω των μαρτυριών φίλων και της οικογένειάς του αναδομείται ολόκληρη η ζωή του Renato Rinino. Ένας ιταλικός χαρακτήρας που με πολλούς τρόπους αντιπροσωπεύει ένα μίγμα του περιπετειώδους μυθιστορήματος, του νεορεαλισμού, του μεταμοντερνισμού και της γιγάντωσης των ΜΜΕ: πρώτα, παιδί-θαύμα όταν άρχισε να κλέβει, έπειτα εγκληματίας με χρυσή καρδιά και τέλος αντικείμενο ενδιαφέροντος των διεθνών ΜΜΕ, όταν ο Rinino έγινε σχεδόν θρύλος για κλοπή που διέπραξε σε βάρος του πρίγκιπα Κάρολου. Ένας κλέφτης που από René έγινε ο Loupin της λιγυρικής Ριβιέρας ή, όπως ο ίδιος υπέγραφε συχνά, Lupen.

Στα τέλη της δεκαετίας του '90 και στις αρχές της νέας χιλιετίας, ο Rinino είχε γίνει ένα είδος δημόσιου προσώπου και ήταν καλοδεχούμενος σε ένα πλήθος τηλεοπτικών προγραμμάτων στα περισσότερα ιταλικά τηλεοπτικά δίκτυα. Αλλά μετά τον θάνατό του το 2003, η ιστορία του σιγά-σιγά έχει σχεδόν ξεχαστεί.

Ο Valerio Burli έπεσε πάνω στην ιστορία σχεδόν κατά λάθος, ενώ τελείωνε το πτυχίο του στο Κέντρο Πειραματικού Κινηματογράφου στην Aquila. «Έψαχνα μια ιστορία για το ντοκιμαντέρ των εξετάσεών μου, το οποίο έπρεπε να παρουσιάσω στο τέλος του τρίτου έτους», μου είπε όταν ήρθα σε επαφή μαζί του για να μιλήσουμε για την ιστορία του Rinino. «Ήμουν απελπισμένος, γιατί λίγες μέρες πριν από την παρουσίαση δεν είχα βρει κάτι με το οποίο να είμαι ικανοποιημένος».

Ύστερα από μια τυχαία αναζήτηση στο Διαδίκτυο, βρέθηκε στη σελίδα του Rinino στη Wikipedia «και διαβάζοντάς την, εντυπωσιάστηκα τόσο από την ιστορία του που σκέφτηκα ότι θα πρέπει να είναι φάρσα: δεν μπορούσε να είναι όλα αλήθεια γιατί δεν είχα ακούσει ποτέ τόσο τρελή ιστορία. Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού παρουσίασα το πρότζεκτ στους καθηγητές μου, έφυγα για τη Savona έχοντας μόνο μια σκηνή και μια μικρή κάμερα. Σε μερικές μέρες είχα καταφέρει να βρω όλες τις απαραίτητες επαφές και να κάνω όλη την αρχική έρευνα. Έτσι άρχισε το πρότζεκτ».

Στη Savona, ο Burli συνειδητοποίησε ότι η πόλη ήταν ακόμα διαποτισμένη από τις αναμνήσεις του διάσημου κλέφτη: η παρουσία του ήταν ορατή σχεδόν όσο και ένα μικρό μνημείο. Και πιθανώς ήταν ήδη έτσι προτού ο René γίνει ο Lupin της λιγυρικής Ριβιέρας.

Γεννημένος το 1962 στη Savona, ο Rinino από νεαρή ηλικία έδειξε το μεγάλο ταλέντο του στην κλοπή – σχεδόν σαν δώρο από τον Μεσσία. Έκανε την πρώτη του όταν ήταν στον παιδικό σταθμό, κλέβοντας μια τρομπέτα από έναν συμμαθητή του. «Όταν ήταν νήπιο έκλεβε τα παιχνίδια και τα σνακ όλων των συμμαθητών του. Όταν γινόταν το διάλειμμα, κανένας δεν μπορούσε να φάει γιατί είχε πάρει τα πάντα και τα είχε βάλει στην τσάντα του», θυμάται η αδερφή του στο ντοκιμαντέρ του Burli.

Έτσι, ο μύθος του Rinino γεννήθηκε από την παιδική ηλικία. Τότε τον έλεγαν «ξανθό άγγελο» λόγω του χρώματος των μαλλιών του: ένα παιδί που μπορούσε να εξαφανίσει οποιοδήποτε αντικείμενο χωρίς να γίνει αντιληπτό. Η οικογένεια, απελπισμένη, αποφάσισε να τον στείλει σε καλοκαιρινή κατασκήνωση. Αλλά ένα βράδυ ο Renato έκλεψε όλα τα χρήματα των παιδιών στον κοιτώνα του και πλήρωσε το ταξίδι της επιστροφής στο σπίτι του.

Το ταλέντο του σύντομα έγινε πασίγνωστο στον κόσμο των μικροαδικημάτων στη Savona και έτσι, σε ηλικία 11 ετών, ύστερα από μια σειρά αδικημάτων, οι κοινωνικές υπηρεσίες αποφάσισαν να τον στείλουν στο εκπαιδευτικό πλοίο Garaventa. Το πιο γνωστό ιταλικό εκπαιδευτικό πλοίο, αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Γένοβας, ήταν αναμορφωτήριο για ανηλίκους με στόχο να προσανατολίσει τα παιδιά προς μια ναυτική σταδιοδρομία. Το είδαν σαν λύση για να διορθωθεί η συμπεριφορά του αγοριού, αλλά αποδείχθηκε ένα είδος μεταπτυχιακού στο έγκλημα: το Garaventa ήταν γεμάτο μικροεγκληματίες και για τον Rinino ήταν ένα μέσο να συνεχίσει να εξασκεί το ταλέντο του στην κλοπή.

Όταν βγήκε έξω, άρχισε να μπουκάρει σε διαμερίσματα και μπαινόβγαινε στη φυλακή. «Sant'Agostino, Marassi, Γένοβα, Imperia: μάθαμε όλες τις φυλακές της περιοχής», θυμάται η αδερφή του. Ο Rinino προσπάθησε πάνω από μια φορά να ζήσει έντιμη ζωή, αλλά δεν μπορούσε να βρει ένα μέρος στο λιμάνι όπου δούλευε ο πατέρας του ή οπουδήποτε αλλού, οπότε «αναγκαζόταν» να συνεχίσει να κλέβει.

Έτσι, έγινε γνωστός σε όλους ως René: όχι μόνο λόγω της στάσης του απέναντι στον νόμο, αλλά και λόγω της ικανότητάς του να διασκεδάζει από αυτό και να το εμποτίζει με ημι-ηθικά ιδεώδη. Ο Rinino, μάλιστα, έγινε διάσημος διότι δεν έκλεβε από τους φτωχούς και, εάν το έκανε, πάντα επέστρεφε τα κλοπιμαία, συχνά με μια δωρεά. Το 1989, έχοντας συνειδητοποιήσει διαβάζοντας εφημερίδα ότι είχε κλέψει μια φτωχή ηλικιωμένη γυναίκα, ο Rinino αποφάσισε να της επιστρέψει τα πάντα μαζί με ένα δώρο 6 εκατ. λιρετών.

Άρχισαν να τον αποκαλούν «κλέφτη τζέντλεμαν», ένας όρος που ενίσχυσε τη φανταστική αύρα του. Στο ντοκιμαντέρ του Burli, ο μικρότερος αδερφός του δείχνει τα «αναμνηστικά» που άφησε ο Rinino μετά τον θάνατό του: το κράνος και το ρεζερβουάρ μιας Harley, ένα σπρέι ζωγραφισμένο με την εικόνα του Lupin του Τρίτου, ένα σκυλί μπιγκλ ονόματι Jigen, ένα λοστό, δύο κατσαβίδια («ο αδερφός μου πάντα έλεγε ότι το μόνο που χρειάζεσαι για να ανοίξεις οποιαδήποτε πόρτα ή παράθυρο ήταν αυτά τα δύο εργαλεία»), μια λάμπα κεφαλής και μια δερμάτινη ζώνη με μια κρυμμένη τσέπη για να κρύβει τη λεία.

«Δεν μπορούσα να το συμπεριλάβω στο ντοκιμαντέρ, αλλά είχα σκηνές στις οποίες αστυνομικός μου μίλησε τρυφερά για τον Rinino», μου είπε ο Burli.

Αυτό το διάστημα άρχισαν τα προβλήματα με την ηρωίνη και τα εγκλήματά του έγιναν μεγαλύτερα. Σε ηλικία 32 ετών είχε ήδη 16 χρόνια στην πλάτη του. Κατά την έρευνα στο σπίτι του, εντοπίστηκαν κλεμμένα αγαθά αξίας πάνω από 100 εκατ. λιρετών.

Έπειτα, το 1994, έκανε τη ληστεία που θα τον έκανε διάσημο σε όλο τον κόσμο. «Είχε μετακομίσει στο Λονδίνο σε μια προσπάθεια να ξεφύγει από τον τρόπο ζωής του και ψαχνόταν να ξεκινήσει ξανά, αλλά οι συνήθειές του ήλεγχαν τη συμπεριφορά του», μου είπε ο Burli, εξηγώντας πώς προέκυψε το παρακάτω. Μια μέρα, ενώ περπατούσε κοντά στο παλάτι του Αγίου Ιακώβου, ιδιωτική κατοικία του πρίγκιπα Κάρολου, παρατήρησε ότι στις σκαλωσιές που υπήρχαν γύρω από το παλάτι υπήρχε ένα αφύλακτο σημείο. Αγνοώντας εντελώς σε ποιον ανήκει το παλάτι, ο Rinino σκαρφάλωσε στη σκαλωσιά και άνοιξε σπρώχνοντας το παράθυρο, μπήκε στο διαμέρισμα και έκλεψε κοσμήματα –μανικετόκουμπα Fabergé που ανήκαν στον τσάρο Νικόλαο ΙΙ, χρυσές καρφίτσες, ρολόγια και ασημένια κουτιά– καταφέρνοντας να δραπετεύσει χωρίς να γίνει αντιληπτός από τους φρουρούς.

Όταν αποκαλύφθηκε η ληστεία, προκλήθηκε μεγάλο σκάνδαλο στη Βρετανία, με τους δημοσιογράφους να προσπαθούν να αναπαραστήσουν το έγκλημα που χαρακτήρισαν «σχεδόν αδύνατο». Οι δημοσιογράφοι εκείνη την εποχή φαντάζονταν ότι ο εγκληματίας πρέπει να είχε σχεδιάσει πολύ προσεκτικά τη ληστεία, ότι είχε αποκτήσει πρόσβαση σε μια σειρά απόρρητων λεπτομερειών και ότι γνώριζε ότι οι συναγερμοί θα έσβηναν εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή γιατί ένα αιωρόπτερο θα προσγειωνόταν στη στέγη του παλατιού.

Ο Rinino δεν συνειδητοποίησε τη διάσταση της κλοπής ακόμα και όταν είδε τη διακόσμηση του δωματίου, αφού ώρες αργότερα πήγε σε έναν έμπορο και προσπάθησε να πουλήσει τη λεία του. Χάρη στη μαρτυρία του εμπόρου η έρευνα στράφηκε προς την αναζήτηση αλλοδαπού, πιθανότατα Ιταλού.

Ωστόσο, ο Lupin της λιγυρικής Ριβιέρας κατάφερε να επιστρέψει στην Ιταλία χωρίς κανένα πρόβλημα και για ακόμα τρία χρόνια η υπόθεση παρέμεινε άλυτη – με τους πιο ευφάνταστους συγγραφείς να υποθέτουν ότι επρόκειτο για μυστική επιχείρηση ξένων κατασκόπων που ήθελαν να κλέψουν την προσωπική αλληλογραφία του πρίγκιπα με την ερωμένη του Camilla Parker Bowles. Έχοντας συνειδητοποιήσει την ευκαιρία που κρυβόταν πίσω από το μιντιακό σκάνδαλο, το 1997 ο Rinino αποφάσισε να παραδοθεί και ανακοίνωσε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι με χαρά θα επέστρεφε τη λεία, «με αντάλλαγμα μια χειραψία με τον πρίγκιπα Κάρολο».

Στην αρχή, τα μέσα ενημέρωσης πίστευαν ότι ήταν απλώς η φαντασία ενός τρελού, αλλά χάρη στη μεσολάβηση ενός δικηγόρου –που παραδέχθηκε ότι είχε δει μέρος των κλεμμένων αγαθών– ο Rinino ζήτησε συνάντηση με τον πρίγκιπα και άρχισε να ψάχνει την πιθανότητα εμπορικής εκμετάλλευσης της ιστορίας, έχοντας δημοσιογράφους και τηλεοπτικές κάμερες να καταγράφουν τη συνάντησή του με τον πρίγκιπα. Ήταν η περίοδος που η Ιταλία άρχιζε να έχει εμμονή με τις εντυπωσιακές «αληθινές ιστορίες» στην τηλεόραση και ο Rinino είχε την ιδέα να εμφανιστεί ως ο «κλέφτης τζέντλεμαν» και ο «σούπερ σταρ κλέφτης». Δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να συναντήσει τον πρίγκιπα, αλλά κατάφερε να βγει από την υπόθεση ανέγγιχτος, γιατί ύστερα από τρία χρόνια δεν ήταν δυνατό να προσαχθεί. Το 2000, ύστερα από χρόνια συζητήσεων και αντιπαραθέσεων, τα αγαθά επιστράφηκαν στη βασιλική οικογένεια.

Η ιστορία του Rinino προσέλκυσε την προσοχή μιας σειράς ιταλικών τηλεοπτικών προγραμμάτων, που άρχισαν να τον προσκαλούν και τον έκαναν τηλεοπτική προσωπικότητα. Ένα από αυτά, μάλιστα, τον έστειλε στο Λονδίνο για να τον κινηματογραφήσει ενώ παρακολουθούσε παρέλαση της βασιλικής οικογένειας.

Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό το επεισόδιο που προσέλκυσε τη νοσηρή περιέργεια των μέσων ενημέρωσης: άρχισαν να κάνουν εκπομπές για εκείνον, ακόμα και χρόνια μετά τον θάνατό του, για να κατανοήσουν πώς ξανάφτιαχνε τη ζωή του και εάν οι εγκληματικές τάσεις του επέστρεφαν ποτέ για να τον δελεάσουν. Άρχισε να δέχεται σειρά προτάσεων από διάφορες εταιρείες παραγωγής σχετικά με την πιθανότητα να γυριστεί ταινία με την ιστορία της ζωής του.

Είναι δύσκολο να καταλάβουμε πόσο μακριά θα πήγαινε στον κόσμο της ιταλικής τηλεόρασης των αρχών του αιώνα μας γιατί προτού αρχίσουν όλα, ο Rinino δολοφονήθηκε με μια σφαίρα στο κεφάλι από έναν από τους γείτονές του στις 12 Οκτωβρίου 2003.

«Η αύρα με την οποία τα ΜΜΕ προσέγγιζαν τον Lupen ήταν τόσο έντονη που όταν πέθανε κυκλοφόρησαν μια σειρά μύθοι και θρύλοι για την υποτιθέμενη εκδίκηση που πήραν όσοι απολύθηκαν μετά την κλοπή στο παλάτι του Αγίου Ιακώβου», μου είπε ο Burli. «Αλλά στην πραγματικότητα, σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα, ο δολοφόνος υποκινήθηκε από ζήλια για τον Rinino, η προσωπικότητα του οποίου κινούνταν πάντα στα όρια».

Η ιστορία του Renato Rinino, με λίγα λόγια, δεν είναι μόνο ένα κλασικό –και ίσως στερεοτυπικό– παράδειγμα της μυθιστορηματικής Ιταλίας που δεν υπάρχει πια –«στο τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ μου, προσπάθησα να αναλύσω την ανθρώπινη και ειλικρινή πτυχή του Rinino, ακούγοντας τους καλύτερούς του φίλους», μου εξήγησε ο Burli– αλλά και το πιθανό σύμβολο της μετάβασης των μέσων ενημέρωσης η οποία εδώ και χρόνια γράφει την τηλεοπτική ιστορία αυτής της χώρας. Και που μετέτρεψε τον Renato Rinino στον πιο διάσημο Ιταλό κλέφτη όλων των εποχών.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Italia.

Περισσότερα από το VICE

Πόσο Εύκολο Είναι να Είσαι Τρανς Άτομο στη Λάρισα και τον Βόλο;

Πήγα με τον Καθηγητή του Σχολείου μου και Ήταν Τέλεια - Αλλά οι Συνέπειες ήταν Απαίσιες

Μια Ωδή στα Τρολοτράγουδα της Δεκαετίας του '90 που μας Μεγάλωσανω

Ακολουθήστε το VICE σε Twitter, Facebook και Instagram.