Το ότι θα ακούσεις ψέματα, υπερβολές, λαϊκισμούς και τζάμπα υποσχέσεις στις προεκλογικές ομιλίες το θεωρείς σχεδόν σίγουρο. Πώς μπορείς να αναγνωρίσεις όμως πότε ένας πολιτικός προσπαθεί να σου πασάρει ένα ψέμα ή λέει κάτι που δεν πολυπιστεύει; Ενόψει και των συγκεντρώσεων των δύο μεγάλων κομμάτων και τις ομιλίες Μεϊμαράκη και Τσίπρα, στην Ομόνοια την Πέμπτη και στο Σύνταγμα την Παρασκευή, αντίστοιχα, ο οδηγός αυτός θα σε βοηθήσει να αποκρυπτογραφήσεις τα ψέματα που θα επιχειρήσουν να σου σερβίρουν. Επικοινώνησα με τον Φώτη Βασιλείου, διευθυντή στη White Space, communication –social media strategist και γενικό διευθυντή στο New Media Studies, και του ζήτησα ως έμπειρος επικοινωνιολόγος που συνεργάζεται με πολιτικούς να μου πει όλα τα μυστικά του coaching και πώς μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει τα επικοινωνιακά τρικ των πολιτικών στις προεκλογικές ομιλίες.

«Το πρώτο πράγμα που προσπαθούμε να στήσουμε είναι η εμπιστοσύνη και το πώς να κάνουμε έναν πολιτικό αξιόπιστο. Μέσα από τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε αυτό που θέλει να πει να το πιστέψει ο κόσμος. Έτσι, τις περισσότερες φορές όταν κάποιος δεν πιστεύει αυτά που λέει ή τέλος πάντων τα λέει για να τα λέει είναι πάρα πολύ δύσκολο να κοντρολάρει το σώμα του. Γιατί τις λέξεις μπορεί να τις κοντρολάρει. Το σώμα του όμως τις περισσότερες φορές δεν μπορεί», εξηγεί ο κ. Βασιλείου. Αυτά λοιπόν είναι μερικά σημάδια ότι κάποιος μπορεί να σου λέει ψέματα ή κάνει επικοινωνιακά τρικ όπως μου τα ανέλυσε ο κ. Βασιλείου.

«Αν ένας άνθρωπος είναι ήρεμος στις εμφανίσεις του συνήθως, έχει ένα τόνο φωνής χαμηλό, και ξαφνικά τον βλέπουμε να να μιλάει πάρα πολύ γρήγορα, τις περισσότερες φορές αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό φεύγει έξω από το normality, την κανονικότητά του. Είναι λοιπόν δείγμα ότι έχει εκπαιδευτεί και πολλές φορές λέει πράγμα που δεν ισχύουν. Άρα το normality και πόσο έξω από το normality είναι κάποιος είναι από τα πρώτα σημάδια που δείχνουν αν τα πράγματα που λέει αυτός ισχύουν ή δεν ισχύουν», λέει ο κ. Βασιλείου και συνεχίζει:

«Αν ένας πολιτικός είναι σταθερός, δεν κινείται πολύ και σε μία συγκέντρωση αρχίζει να έχει μεγάλη κινητικότητα, τότε καταλαβαίνουμε ότι αυτός ο άνθρωπος έχει μεγάλο στρες. Αν για παράδειγμα κινεί πολύ αργά τα χέρια του και σε μία συγκέντρωση είναι πολύ πιο γρήγορες οι κινήσεις του, πολύ πιο στατικές, πολύ πιο συμβολικές, τότε επίσης δείχνει ότι αυτός ο άνθρωπος εκείνη τη στιγμή είναι δασκαλεμένος».

«Αν κάνει μεγάλες παύσεις πριν ξεκινήσει να λέει κάτι, σημαίνει ότι εκείνη τη στιγμή επεξεργάζεται τις περισσότερες φορές πώς θα πει το ψέμα. Επειδή δεν είναι σε πολύ καλή θέση, πρέπει να σκεφτεί πώς αυτό που θα πει θα είναι πιο αρεστό στον κόσμο», λέει ο κ. Βασιλείου.

Όπως υποστηρίζει ο κ. Βασιλείου: «Την ώρα που μιλάει αν κουνάει δεξιά κι αριστερά το κεφάλι, τότε είναι ένα σημάδι ότι αυτό που λέει επί της ουσίας δεν το πιστεύει».

«Όταν κάποιος ρουφάει τα χείλη του εσωτερικά είτε τα δαγκώνει όταν μιλάει, τότε σημαίνει ότι έχει στρες και πιθανόν λέει ψέματα. Επίσης όταν λέει κάτι και τελειώνει και μετά σουφρώνει τα χείλη του, σημαίνει ότι δεν έχει πει όλη την αλήθεια και κρατάει κάτι γι' αυτόν».

«Αν έχουμε έναν πολιτικό μπροστά στο podium που μιλάει, κρατιέται από το podium με τα χέρια και τα τραβήξει προς τα πίσω, σημαίνει ότι αυτό που είπε δεν το πολυπιστεύει», λέει ο κ. Βασιλείου και φέρνει ένα παράδειγμα: «Όταν ο πρόεδρος Νίξον έκανε μία δημόσια εμφάνιση για το σκάνδαλο του Γουότεργκεϊτ και είπε ότι εγώ δεν έχω καμία απολύτως ανάμειξη σε αυτό, την ώρα που το έλεγε γύρισε πίσω και δίπλωσε τα χέρια του κι αυτό σημαίνει ότι ήξερε ότι έλεγε ψέματα. Πήγε απευθείας σε στάση αναμονής και άμυνας γιατί πίστευε ότι εκείνη τη στιγμή θα του έρθει δύσκολη ερώτηση».

«Όταν την ώρα που μιλάει κάποιος κοιτάζει προς τα κάτω, είναι ένα δείγμα ότι αυτό που λέει δεν το πιστεύει. Όταν τελειώνει μία πρόταση και κοιτάζει κάτω δεξιά ή κάτω αριστερά, είναι επίσης δείγμα ότι δεν το πιστεύει. Όταν για παράδειγμα βλέπουμε να απαντάει σε κάτι και σηκώνει το φρύδι του την ώρα που λέει κάτι πάει να πει ότι επίσης το λέει αλλά δεν το πιστεύει».

«Η επιλογή της ενδυμασίας σχετίζεται και με το τι αξίες εκπροσωπεί ο ομιλητής μας. Όταν ο ομιλητής εκπροσωπεί το νέο, το φρέσκο, το εναλλακτικό, θα τον δούμε με ένα πιο χαλαρό ντύσιμο, πιθανώς χωρίς γραβάτα. Στην περίπτωση της γραβάτας, ανάλογα τι μήνυμα θέλουμε να περάσουμε, χρησιμοποιούμε διαφορετικά χρώματα. Ας πούμε, το κόκκινο δείχνει μία επιθετικότητα. Δείχνει ότι είμαστε εδώ, αποφασισμένοι. Το μπλε και το γαλάζιο σημαίνει ότι είμαι σοβαρός, ξέρω τι κάνω αλλά είμαι και πιο συνεργάσιμος. Για τις γυναίκες δεν επιλέγουμε τα έντονα χρώματα όπως κόκκινο ή πράσινο γιατί δίνεται βάση σε αυτά κι όχι σε αυτά που λένε. Επίσης δεν επιλέγουμε τα έντονα κοσμήματα γιατί κάνει κακή εντύπωση στον κόσμο και γιατί στην τηλεόραση φαίνεται πάρα πολύ έντοντα», λέει ο κ. Βασιλείου.

Φαίνεται πάντως ότι για τους πολιτικούς, σημασία έχει η πρώτη εντύπωση, που δημιουργείται από τη στιγμή που εμφανίζεται και πριν καν μιλήσει. Όπως εξηγεί ο κ. Βασιλείου: «Είναι τα λεγόμενα 3 δευτερόλεπτα. Υπάρχει ο κανόνας των τριών. Δηλαδή τα πρώτα τρία δευτερόλεπτα από τη στιγμή που θα εμφανιστεί ο αρχηγός ενός κόμματος. Αν τον βλέπουμε λίγο αναστατωμένο, λίγο αγχωμένο και μετά πάει στο podium και τον δούμε άλλον άνθρωπο, η εντύπωση των τριών πρώτων δευτερολέπτων θα παραμείνει. Σε αυτό ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν εξαιρετικός. Πριν καν πάει στο βήμα έβγαινε με ανεβασμένα τα χέρια προς τα πάνω και χαιρετούσε γιατί αυτή η στάση είναι η κατεξοχήν ηγετική στάση.

Επίσης πολύ σημαντικές είναι οι πρώτες τρεις λέξεις που θα πει κάποιος από το podium. Οι περισσότεροι πολιτικοί αρχηγοί πλέον οι πρώτες τρεις λέξεις τους δεν είναι δυνατές. Του Ανδρέα Παπανδρέου οι πρώτες τρεις λέξεις του ήταν αυτές που ξεσήκωναν όλο τον κόσμο, γιατί το ήξερε αυτό ότι οι πρώτες τρεις λέξεις μετράνε».

«Το ιδανικό για μία ομιλία που έχουμε πάρα πολύ συγκεντρωμένη την προσοχή μας είναι τα 20 λεπτά. Δυστυχώς όμως όταν γίνεται μία τέτοια συγκέντρωση δεν μπορεί η ομιλία να είναι μόνο για 20 λεπτά. Άρα τραβάει λίγο παραπάνω. Έχοντας όμως σαν βάση ότι τα 20 λεπτά είναι το μέγιστο που μπορεί να είναι κάποιος προσηλωμένος σε εσένα, καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να πάει γύρω στα 40 λεπτά μάξιμουμ. Από εκεί και πέρα θεωρώ ότι δεν ακούει κανείς τίποτα».

Ο κ. Βασιλείου πιστεύει πως: «Για να έχουμε μία διασύνδεση με το κοινό μας, θα πρέπει να επιλέξουμε λέξεις τις οποίες πρώτον να μπορεί να καταλαβαίνει. Και λέξεις που έχουν συναισθηματική φόρτιση, που πυροδοτούν συναισθήματα. Τέτοιες λέξεις είναι το «νιώθω», «αισθάνομαι», «συμπονώ», «συμπάσχω», «καταλαβαίνω». Υπάρχουν επίσης οι δυναμικές λέξεις, για να δείχνουν δύναμη, όπως το «αλλάζουμε τα πάντα», «αύριο ξεκινάμε». Και υπάρχουν και οι οπτικές λέξεις που κατευθύνουν την σκέψη του άλλου να κάνει εικόνες όπως το «σκεφτείτε», «φανταστείτε», οι οποίες αν ξεκινάει η πρόταση έτσι βάζουν τον άλλο να αντιλαμβάνεται πιο καλά αυτό που έχει να πει ο ομιλητής».

Όπως εξηγεί ο κ. Βασιλείου: «Σε ό, τι αφορά τα πλάνα, τις κάμερες και την τηλεοπτική σκηνοθεσία της κάλυψης μιας ομιλίας σε πλατεία, ο στόχος είναι ένας. Να δείξουμε όσο περισσότερο κόσμο μπορούμε. Γι' αυτό θα δείτε ότι τα πλάνα είναι κινούμενα και εναέρια. Είναι από πάνω χωρίς να εστιάζουν πολύ στον κόσμο γιατί έτσι χάνεται η συνοχή και πόσο είναι κοντά ο ένας με τον άλλον. Βλέπουμε τον όγκο και εντυπωσιαζόμαστε. Ενώ τα κοντινά πλάνα θα δούμε ότι προέρχονται από τα τμήματα των συγκεντρώσεων που είναι πολύ κοντά στο podium. Εκεί βρίσκονται συνήθως άνθρωποι οι οποίοι είναι οργανωμένοι στο κόμμα, σκληροπυρηνικοί κι έτσι φαίνεται η συγκέντρωση είναι πυκνή», καταλήγει ο κ. Βασιλείου.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.