Ο Νικολάε Τσαουσέσκου ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ρουμανίας. Ωστόσο, βλέποντας με ποιο τρόπο διοίκησε ένα ολοκληρωτικό κράτος, προτείνω να τον αποκαλούμε «δικτάτορα». Παρόλο που ακούμε ιστορίες για το ότι αυτός ο τύπος ήταν ένα στολίδι, έδωσε σπίτια στους πολίτες –για τα οποία κόπιασαν όλη τους τη ζωή– και τους δίδαξε την τέχνη της υπομονής μέσω του στησίματος στην ουρά, ο Τσαουσέσκου είχε και μερικές άλλες ιδέες, μέσω των οποίων κατέστρεψε πολλές γενιές μετά το κομμουνιστικό καθεστώς.Για παράδειγμα, το διάταγμα Decree no. 770, που εκδόθηκε το 1966 και εφαρμόστηκε έως το 1989, όριζε ότι οι γυναίκες δεν μπορούσαν να κάνουν πλέον εκτρώσεις και πως έπρεπε να αυξηθεί ο ρυθμός γεννήσεων στη Ρουμανία. Έτσι, λόγω αυτού του διατάγματος, περίπου δέκα χιλιάδες γυναίκες (ανεπίσημος αριθμός, άρα μπορεί να ήταν περισσότερες) πέθαναν επειδή υποβλήθηκαν σε παράνομες εκτρώσεις. Το ίδιο διάταγμα οδήγησε στη γέννηση περίπου δύο εκατομμυρίων παιδιών, που έκτοτε είναι γνωστά ως «Γενιά του Διατάγματος». Κάποια από αυτά κατέληξαν σε ορφανοτροφεία.Νωρίτερα στην καπιταλιστική εποχή, δυτικά μέσα ενημέρωσης αντιλήφθηκαν ότι τα ορφανοτροφεία της Ρουμανίας έκρυβαν πολλές καυτές ιστορίες. Έτσι, έστελναν ρεπόρτερ στη χώρα επί πολλά χρόνια. Πιθανώς το πιο γνωστό προϊόν των μέσων ενημέρωσης εκείνης της εποχής, εκείνο που τρομοκράτησε τη Δύση περισσότερο, ήταν ένα ρεπορτάζ του 1990, παραγωγή της γερμανικής τηλεόρασης. Γυρίστηκε στο Cighid, που αργότερα είχε το παρατσούκλι «καταυλισμός για ανάπηρα παιδιά».Η φωτογράφος Elisabeth Blanchet ήρθε στη Ρουμανία της νέας εποχής με το κύμα των ξένων που κυνηγούν την εντυπωσιακή είδηση το 1993. Η Elisabeth πήγε εκεί μέσω μιας ΜΚΟ και έφτασε στο ορφανοτροφείο Popricani. Ωστόσο συνέχισε να επιστρέφει στη Ρουμανία ξανά και ξανά, περισσότερο ή λιγότερο συχνά, μέχρι το 2006, όταν αποφάσισε να υλοποιήσει ένα πρότζεκτ με όλα τα παιδιά που είχε συναντήσει, που τους έλειπαν οι γονείς, η αγάπη ή η ελπίδα.Τα συνάντησε όταν ήταν μικρά παιδιά και τα φωτογράφισε τότε για να έχουν ένα ενθύμιο. Δύο δεκαετίες αργότερα, τα φωτογράφισε ξανά και έβαλε τις φωτογραφίες δίπλα στις αρχικές, στο πλαίσιο του πρότζεκτ που αργότερα έγινε γνωστό ως «Ceaușescu's Orphans, 20 Years Later» (Τα Ορφανά του Τσαουσέσκου, 20 Χρόνια Μετά).Μίλησα στην Elisabeth για το πώς ήταν η ζωή τη δεκαετία του '90 και πώς γνώρισε τα ορφανά από τη Ρουμανία.VICE: Πώς σου ήρθε η ιδέα να κάνεις αυτό το πρότζεκτ «καθρέφτη»;
Elisabeth Blanchet: Τη δεκαετία του '90, μαζί με έναν φίλο δημιουργήσαμε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, την Action Orphelins. Θα πηγαίναμε στο ίδιο ορφανοτροφείο στο Popricani, κοντά στο Iași. Από το 1993 έως το 1998, πηγαίναμε εκεί τρεις ή τέσσερις φορές τον χρόνο για να βοηθήσουμε τα ορφανά που ζούσαν εκεί να αποκτήσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης: κρεβατοκάμαρες, ζεστό νερό, ντους. Πληρώσαμε ακόμα και ανθρώπους να βρουν συγγενείς τους σε παρόμοια ιδρύματα. Στη διάρκεια εκείνων των χρόνων, τράβηξα πολλές φωτογραφίες των παιδιών, κυρίως επειδή είχα αρχίσει να ενδιαφέρομαι γι' αυτά. Οι περισσότερες ήταν μαυρόασπρες και τραβηγμένες με φιλμ. Οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές δεν είχαν ακόμα κυκλοφορήσει.Έπειτα, το 2006, εργαζόμουν για το περιοδικό Time Out και μαζί με τους εκεί συντάκτες σκεφτήκαμε να κάνουμε ένα θετικό άρθρο για τη Ρουμανία που ετοιμαζόταν να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καταγράφοντας την ιστορία ενός ατόμου που θα ερχόταν να εργαστεί στη Βρετανία. Αμέσως θυμήθηκα τις επαφές μου στη Ρουμανία και μίλησα με τον φίλο μου Dan, που εργαζόταν ως φροντιστής στο ορφανοτροφείο Popricani. Έτσι, ανακάλυψα ότι εργαζόταν ακόμα εκεί.
Συναισθηματικά. Ήταν Δεκέμβριος του 2006, επτά ή οκτώ χρόνια μετά την προηγούμενη συνάντησή μας. Μου έδειξε ένα λεξικό που του είχα φέρει χρόνια πριν, που το είχε ακόμα. Θυμόταν ότι πλήρωσα για τις σπουδές του –πήγε στο πανεπιστήμιο, όπου σπούδασε γεωπονία– και αυτή η συνάντηση με έκανε να αναρωτηθώ τι συνέβη στους υπόλοιπους. Είδα μερικούς από αυτούς στο Popricani και τα συναισθήματα ήταν τόσο έντονα και για τις δυο πλευρές. Αυτά τα παιδιά ήταν κομμάτι της ζωής μου σε μια συγκεκριμένη εποχή. Γι' αυτό ήμουν περίεργη τι συνέβη στα υπόλοιπα και άρχισα να τους φωτογραφίζω ως ενήλικες.Από φωτορεπόρτερ, μετατράπηκες σε ντετέκτιβ. Πώς τους βρήκες;
Λοιπόν, αυτό είναι το σημείο όπου χρειάζεται να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον Dan. Στηρίξαμε την αναζήτησή μας στη σχέση που είχαν κάποιοι με κάποιους άλλους, στη μετάδοση της πληροφορίας από στόμα σε στόμα. Τα παιδιά στο ορφανοτροφείο, σχεδόν όλα τους, κράτησαν επαφή όλα αυτά τα χρόνια. Ακόμα και εάν δεν είχαν, θα γνώριζαν κάποιον που γνώριζε κάποιον.Πώς ήταν να τα βλέπεις στο ορφανοτροφείο την πρώτη φορά, τότε που ήταν παιδιά;
Πραγματικά δύσκολο. Προερχόμουν από μια προνομιούχα χώρα και είχα σοκαριστεί από την έλλειψη τρυφερότητας προς αυτά τα παιδιά. Αυτοί οι τεράστιοι κοιτώνες ήταν φρικτοί, βρόμικοι και μύριζαν ούρα. Μερικές φορές, τριάδες παιδιών αναγκάζονταν να μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι. Κάποια παιδιά έπεφταν θύματα εκφοβισμού από μεγαλύτερα παιδιά στο ορφανοτροφείο. Ήταν πολύ δύσκολο.Ήσουν ξένη σε μια ξένη χώρα που μόλις είχε βγει από τον κομμουνισμό. Πώς αντέδρασαν τα παιδιά όταν ανακάλυψαν πως ήσουν από άλλη χώρα;
Ήταν χαρούμενα που συνάντησαν ξένους. Όταν τα ρώτησα αργότερα, μου είπαν ότι οι επισκέψεις μας ήταν ένας τρόπος γι' αυτά να ξεφεύγουν από την καθημερινότητά τους. Για παράδειγμα, συνηθίζαμε να τους κάνουμε πάρτι γενεθλίων. Αυτό συνέβαινε για πρώτη φορά. Κανένας δεν το είχε κάνει ποτέ πριν γι' αυτά τα παιδιά. Επίσης θυμούνταν το ταξίδι που είχαμε κάνει στα Καρπάθια Όρη.Τι εντύπωση αποκόμισες από την επαφή σου με τα ρουμάνικα ιδρύματα εκείνη την εποχή;
Η σχέση με εκείνα τα ιδρύματα ήταν περίπλοκη. Άνθρωποι από διαφορετικά ιδρύματα δεν συμφωνούσαν μεταξύ τους και ούτε και εμπλέκονταν. Υπήρχε πολλή ζήλια στο προσκήνιο, ειδικά με δεδομένο το μεγάλο ποσό χρημάτων που λάμβαναν μερικά ιδρύματα. Ήταν δύσκολο να λειτουργήσουν τα πράγματα, διότι επίσης όλα ήταν εξαιρετικά πολιτικοποιημένα. Αλλά ποτέ κανείς δεν με κατηγόρησε ότι προσπάθησα να κερδίσω χρήματα από αυτά τα παιδιά.Τι είδους αντιδράσεις γέννησε το πρότζεκτ σου;
Ιδιαίτερα θετικές. Ο κόσμος συγκινήθηκε από τις ιστορίες των παιδιών και τις φωτογραφίες τους, τότε και τώρα. Πιστεύω ότι η δουλειά μου σε αυτό το πρότζεκτ είναι πολύ σημαντική για τις σημερινές γενιές, που μπορεί να μη γνωρίζουν για το καθεστώς του Τσαουσέσκου και πόσες πολλές ζωές επηρέασε. Μια και μιλήσαμε για αλλαγή νωρίτερα, νομίζω ότι αυτό που κατάφερα μέσω αυτού του πρότζεκτ ήταν να τραβήξω την προσοχή στη μανία του Τσαουσέσκου για την αύξηση του ποσοστού των γεννήσεων και να βοηθήσω τόσο τους ξένους όσο και τους Ρουμάνους να δουν αυτό το πολύ σκοτεινό παρελθόν.Τι πιστεύεις ότι θα είχε βοηθήσει τα παιδιά που ήταν στα ορφανοτροφεία τη δεκαετία του '90;
Θα μπορούσε να τα είχε βοηθήσει πολύ αν λάμβαναν το μερίδιό τους σε μακροχρόνια στοργή, χωρίς να στοιβάζονται μαζί, αλλά σε μικρές ομάδες.Περισσότερα από το VICEIn Photos: Η Αθήνα Ανήκει στο PrideΜπορούν Άντρες και Γυναίκες να Είναι Μόνο Φίλοι;Ακόμα ένα Πράγμα που Μπορούν να Αγοράσουν τα Λεφτά: Λευκό Ποινικό ΜητρώοTo άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Romania.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Elisabeth Blanchet: Τη δεκαετία του '90, μαζί με έναν φίλο δημιουργήσαμε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, την Action Orphelins. Θα πηγαίναμε στο ίδιο ορφανοτροφείο στο Popricani, κοντά στο Iași. Από το 1993 έως το 1998, πηγαίναμε εκεί τρεις ή τέσσερις φορές τον χρόνο για να βοηθήσουμε τα ορφανά που ζούσαν εκεί να αποκτήσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης: κρεβατοκάμαρες, ζεστό νερό, ντους. Πληρώσαμε ακόμα και ανθρώπους να βρουν συγγενείς τους σε παρόμοια ιδρύματα. Στη διάρκεια εκείνων των χρόνων, τράβηξα πολλές φωτογραφίες των παιδιών, κυρίως επειδή είχα αρχίσει να ενδιαφέρομαι γι' αυτά. Οι περισσότερες ήταν μαυρόασπρες και τραβηγμένες με φιλμ. Οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές δεν είχαν ακόμα κυκλοφορήσει.Έπειτα, το 2006, εργαζόμουν για το περιοδικό Time Out και μαζί με τους εκεί συντάκτες σκεφτήκαμε να κάνουμε ένα θετικό άρθρο για τη Ρουμανία που ετοιμαζόταν να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καταγράφοντας την ιστορία ενός ατόμου που θα ερχόταν να εργαστεί στη Βρετανία. Αμέσως θυμήθηκα τις επαφές μου στη Ρουμανία και μίλησα με τον φίλο μου Dan, που εργαζόταν ως φροντιστής στο ορφανοτροφείο Popricani. Έτσι, ανακάλυψα ότι εργαζόταν ακόμα εκεί.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πώς ένιωσες βλέποντας ξανά τα παιδιά;Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece.
Συναισθηματικά. Ήταν Δεκέμβριος του 2006, επτά ή οκτώ χρόνια μετά την προηγούμενη συνάντησή μας. Μου έδειξε ένα λεξικό που του είχα φέρει χρόνια πριν, που το είχε ακόμα. Θυμόταν ότι πλήρωσα για τις σπουδές του –πήγε στο πανεπιστήμιο, όπου σπούδασε γεωπονία– και αυτή η συνάντηση με έκανε να αναρωτηθώ τι συνέβη στους υπόλοιπους. Είδα μερικούς από αυτούς στο Popricani και τα συναισθήματα ήταν τόσο έντονα και για τις δυο πλευρές. Αυτά τα παιδιά ήταν κομμάτι της ζωής μου σε μια συγκεκριμένη εποχή. Γι' αυτό ήμουν περίεργη τι συνέβη στα υπόλοιπα και άρχισα να τους φωτογραφίζω ως ενήλικες.Από φωτορεπόρτερ, μετατράπηκες σε ντετέκτιβ. Πώς τους βρήκες;
Λοιπόν, αυτό είναι το σημείο όπου χρειάζεται να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον Dan. Στηρίξαμε την αναζήτησή μας στη σχέση που είχαν κάποιοι με κάποιους άλλους, στη μετάδοση της πληροφορίας από στόμα σε στόμα. Τα παιδιά στο ορφανοτροφείο, σχεδόν όλα τους, κράτησαν επαφή όλα αυτά τα χρόνια. Ακόμα και εάν δεν είχαν, θα γνώριζαν κάποιον που γνώριζε κάποιον.Πώς ήταν να τα βλέπεις στο ορφανοτροφείο την πρώτη φορά, τότε που ήταν παιδιά;
Πραγματικά δύσκολο. Προερχόμουν από μια προνομιούχα χώρα και είχα σοκαριστεί από την έλλειψη τρυφερότητας προς αυτά τα παιδιά. Αυτοί οι τεράστιοι κοιτώνες ήταν φρικτοί, βρόμικοι και μύριζαν ούρα. Μερικές φορές, τριάδες παιδιών αναγκάζονταν να μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι. Κάποια παιδιά έπεφταν θύματα εκφοβισμού από μεγαλύτερα παιδιά στο ορφανοτροφείο. Ήταν πολύ δύσκολο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ήταν χαρούμενα που συνάντησαν ξένους. Όταν τα ρώτησα αργότερα, μου είπαν ότι οι επισκέψεις μας ήταν ένας τρόπος γι' αυτά να ξεφεύγουν από την καθημερινότητά τους. Για παράδειγμα, συνηθίζαμε να τους κάνουμε πάρτι γενεθλίων. Αυτό συνέβαινε για πρώτη φορά. Κανένας δεν το είχε κάνει ποτέ πριν γι' αυτά τα παιδιά. Επίσης θυμούνταν το ταξίδι που είχαμε κάνει στα Καρπάθια Όρη.Τι εντύπωση αποκόμισες από την επαφή σου με τα ρουμάνικα ιδρύματα εκείνη την εποχή;
Η σχέση με εκείνα τα ιδρύματα ήταν περίπλοκη. Άνθρωποι από διαφορετικά ιδρύματα δεν συμφωνούσαν μεταξύ τους και ούτε και εμπλέκονταν. Υπήρχε πολλή ζήλια στο προσκήνιο, ειδικά με δεδομένο το μεγάλο ποσό χρημάτων που λάμβαναν μερικά ιδρύματα. Ήταν δύσκολο να λειτουργήσουν τα πράγματα, διότι επίσης όλα ήταν εξαιρετικά πολιτικοποιημένα. Αλλά ποτέ κανείς δεν με κατηγόρησε ότι προσπάθησα να κερδίσω χρήματα από αυτά τα παιδιά.Τι είδους αντιδράσεις γέννησε το πρότζεκτ σου;
Ιδιαίτερα θετικές. Ο κόσμος συγκινήθηκε από τις ιστορίες των παιδιών και τις φωτογραφίες τους, τότε και τώρα. Πιστεύω ότι η δουλειά μου σε αυτό το πρότζεκτ είναι πολύ σημαντική για τις σημερινές γενιές, που μπορεί να μη γνωρίζουν για το καθεστώς του Τσαουσέσκου και πόσες πολλές ζωές επηρέασε. Μια και μιλήσαμε για αλλαγή νωρίτερα, νομίζω ότι αυτό που κατάφερα μέσω αυτού του πρότζεκτ ήταν να τραβήξω την προσοχή στη μανία του Τσαουσέσκου για την αύξηση του ποσοστού των γεννήσεων και να βοηθήσω τόσο τους ξένους όσο και τους Ρουμάνους να δουν αυτό το πολύ σκοτεινό παρελθόν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Θα μπορούσε να τα είχε βοηθήσει πολύ αν λάμβαναν το μερίδιό τους σε μακροχρόνια στοργή, χωρίς να στοιβάζονται μαζί, αλλά σε μικρές ομάδες.Περισσότερα από το VICEIn Photos: Η Αθήνα Ανήκει στο PrideΜπορούν Άντρες και Γυναίκες να Είναι Μόνο Φίλοι;Ακόμα ένα Πράγμα που Μπορούν να Αγοράσουν τα Λεφτά: Λευκό Ποινικό Μητρώο