Παλαιστίνιοι Εξαναγκάζονται να Καταστρέψουν τα Σπίτια τους

Ο Iyad Al-Shaer στο σπίτι που έχτισε και στη συνέχεια έπρεπε να κατεδαφίσει

Στη γειτονιά Shu’Fat της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, ο Παλαιστίνιος Iyad Al-Shaer στεκόταν μέσα στο κατεστραμμένο εσωτερικό μιας μετρίου μεγέθους κατασκευής από μπρικέτες. Το κτίριο, μια προσθήκη στο σπίτι του Iyad, επρόκειτο να είναι η νέα κατοικία του αδερφού του Baser και της αρραβωνιαστικιάς του. Ωστόσο το πλήρως επιπλωμένο σπίτι, που είχε ακόμα και παιδική κρεβατοκάμαρα καλυμμένη με καρδιές την οποία είχε σχεδιάσει ο Baser για το παιδί που θα αποκτούσαν στο μέλλον, τώρα είχε τρεις τρύπες στην οροφή του.

Λίγες μέρες αφού είχαν ολοκληρώσει την κατασκευή, η ελεγχόμενη από το Ισραήλ κοινότητα εξέδωσε εντολή κατεδάφισης για το «παράνομα» χτισμένο σπίτι του Iyad, το οποίο κατασκευάστηκε χωρίς μια από τις ακριβές άδειες που χορηγούν οι ίδιες αρχές. Αδύναμος να αντέξει οικονομικά την παρατεταμένη και δαπανηρή δικαστική μάχη, επέλεξε να καταστρέψει μόνος του την κατασκευή.

Οι αυτό-κατεδαφίσεις όπως αυτή άρχισαν πριν από μερικά χρόνια και συνεχίζονται-αν και κατά κάποιο τρόπο βρίσκονται υπό παρακολούθηση από τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης- από τότε, με τους Παλαιστίνιους να υποχρεώνονται να καταστρέψουν τα σπίτια τους προκειμένου να αποφύγουν τα σταθερά αυξανόμενα πρόστιμα που επιβάλει ο δήμος.

Η κατεδαφισμένη οροφή του σπιτιού του αδερφού του Iyad

Ενώ ο  παλαιστινιακός πληθυσμός στην πόλη  έχει 4πλασιαστεί σε πάνω από 300.000 από το 1967, οι δημοτικές αρχές επιτρέπουν τις παλαιστινιακές κατασκευές μόνο σε μια ζώνη που αντιστοιχεί με το 9% της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Ωστόσο ακόμα και για αυτή τη ζώνη, σπανίως χορηγούνται οι άδειες, με αποτέλεσμα να είναι πολύ διαδεδομένες οι «παράνομες» παλαιστινιακές κατασκευές-που, φυσικά, οι ισραηλινές αρχές μπορεί να διατάξουν την κατεδάφισή τους.

Δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ ζουν τώρα υπό τη συνεχή απειλή της κατεδάφισης των σπιτιών τους από τις ισραηλινές αρχές, στο πλαίσιο της πολιτικής μετατόπισης τους που υλοποιείται στην Ιερουσαλήμ με μεγάλη κρατική στήριξη για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες.

«Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν περίπου 20.000 ‘παράνομα’ παλαιστινιακά σπίτια στην Ανατολική Ιερουσαλήμ» μας είπε ο Jeff Halper της Ισραηλινής Επιτροπής Κατά των Κατεδαφίσεων Σπιτιών (ICAHD). «Πρόκειται περίπου για το ένα τρίτο των παλαιστινιακών σπιτιών».

«Δεν μας θεωρούν πολίτες, οπότε μας πιέζουν. Δεν είναι προσωπικό θέμα- είμαι ένας από τους πολλούς» είπε ο Iyad. «Μας σπρώχνουν να πάμε εκτός της Ιερουσαλήμ. Το ονομάζω ήπια μεταφορά».

Ο Iyad περπατάει στο σπίτι που έχτισε και στη συνέχεια δεν είχε άλλη επιλογή από το να το κατεδαφίσει.

Η απομάκρυνση κάθε παλαιστινιακής ή εμφανούς αραβικής παρουσίας από την πόλη δεν είναι καινούργια ισραηλινή πρακτική σε καμία περίπτωση. Αυτό που είναι σχετικά νέο, ωστόσο, είναι οι αυτό-κατεδαφίσεις που βαρύνουν την παλαιστινιακή κοινότητα. Τα χρηματικά πρόστιμα δεν δίνουν άλλη επιλογή στους ανθρώπους από το να καταστρέψουν τα ίδια τα σπίτια τους και να μετακομίσουν μακριά. Στο μεταξύ, το Ισραήλ σώζει το γόητρο του. Τα σπίτια εκκαθαρίζονται χωρίς να δημοσιευτούν ενοχλητικές φωτογραφίες που απεικονίζουν τη συστηματική εθνοκάθαρση της περιοχής-δεν υπάρχουν μπουλντόζες, ούτε Ισραηλινοί νεαροί που κραδαίνουν τα M-16 ή γυναίκες που θρηνούν. Είναι ένα θαύμα των δημοσίων σχέσεων.

«Για το Ισραήλ, είναι πολύ καλύτερο να καταστρέψεις ο ίδιος το σπίτι σου» λέει ο Iyad. «Τα μέσα ενημέρωσης δεν χρειάζεται να ξέρουν».

Σύμφωνα με τον Richard Falk, Ειδικό Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, οι πολιτικές του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ είναι «απαράδεκτα χαρακτηριστικά της αποικιοκρατίας, του απαρτχάιντ και της εθνοκάθαρσης».

Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη, στα τέλη του περασμένου μήνα, ο Falk κατηγόρησε το Ισραήλ ότι έχει δημιουργήσει μια αδιέξοδη κατάσταση για τους Παλαιστίνιους στην Ιερουσαλήμ, χρησιμοποιώντας γραφειοκρατικές διαδικασίες όπως είναι «η ανάκληση αδειών παραμονής, οι κατεδαφίσεις οικιστικών δομών που κατασκευάστηκαν χωρίς ισραηλινές άδειες και οι αναγκαστικές εξώσεις» για να διώξουν τις παλαιστινιακές οικογένειες από την πόλη.

Για να χτίσει νόμιμα κάποιος στην Ιερουσαλήμ, πρέπει πρώτα να πάρει την άδεια οικοδομής από τις ισραηλινές αρχές καταβάλλοντας 150.000 σέκελ (31.410 ευρώ). Οι άδειες χορηγούνται σπανίως στους Παλαιστίνιους και εκείνοι οι οποίοι σταθούν αρκετά τυχεροί έχουν πρόβλημα να αποπληρώσουν όλο το ποσό για την αγορά του πολυπόθητου χαρτιού, μια και σχεδόν το 80% των Παλαιστινίων στην Ανατολική Ιερουσαλήμ ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Αποτέλεσμα είναι χιλιάδες άνθρωποι να έχουν μόνο μία επιλογή, να χτίσουν τα σπίτια τους χωρίς την απαιτούμενη άδεια, βάζοντας παράλληλα τις νέες κατοικίες τους σε κίνδυνο να κατεδαφιστούν.

«Είναι άσχημο συναίσθημα» είπε ο Iyad, περιγράφοντας την ημέρα που έπρεπε να τρυπήσει την οροφή του σπιτιού που ονειρευόταν ο αδερφός του. «Όταν ξεκινάς και καταστρέφεις μόνος σου το σπίτι σου…είμαι άνδρας, αλλά έκλαιγα. Εξακολουθώ να είμαι άνθρωπος, να έχω συναισθήματα. Προσπάθησα να είμαι άνδρας αλλά ο άνδρας είναι ανθρώπινο ον».

Σύμφωνα το Παλαιστινιακό Κέντρο Συμβουλευτικής, ενώ όλες οι οικογένειες των οποίων τα σπίτια έχουν κατεδαφιστεί υποφέρουν από σοβαρό τραυματικό σοκ, «Εκείνοι οι οποίοι κατεδαφίζουν μόνοι τους τα σπίτια τους ντρέπονται ακόμα περισσότερο γιατί παρέκκλιναν της εθνικής θέσης να παραμείνουν ακλόνητοι αντιστεκόμενοι στις πολιτικές κατοχής».

Ο Maher Sorri στέκεται σε ότι έχει απομείνει από το σπίτι του

Το Φεβρουάριο του 2014, Ισραηλινές μπουλντόζες έφθασαν στο σπίτι του Maher Sorri, απειλώντας να γκρεμίσουν το οίκημα που είχε κατασκευάσει για τη γυναίκα και το παιδί του. Ο δήμος αρχικά είχε έρθει για  να κατεδαφίσει ένα γειτονικό σπίτι, αλλά όταν ξέσπασαν συγκρούσεις όταν υπήρξε αντίσταση στην επικείμενη κατεδάφιση, οι δυνάμεις του Δήμου της Ιερουσαλήμ έστρεψαν την προσοχή τους στο σπίτι του Maher, το οποίο είχε χτιστεί χωρίς άδεια πριν από τρία χρόνια.

Ευρισκόμενος μπροστά από το κατεστραμμένο σπίτι του, ο Maher μας είπε: «Δεν είχε εκδοθεί εντολή κατεδάφισης. Δεν υπήρχε καμία προηγούμενη προειδοποίηση».

Στον νεαρό Παλαιστίνιο δόθηκε η «επιλογή»: να καταστρέψει το ίδιο του το σπίτι ή να πληρώσει 50.000 σέκελ (10.500 ευρώ) πρόστιμο για τις «υπηρεσίες» κατεδάφισης του δήμου της Ιερουσαλήμ.

«Είναι συνηθισμένο αστείο μεταξύ των Παλαιστίνιων της Ανατολικής Ιερουσαλήμ-η μόνη υπηρεσία που τους παρέχει ο δήμος της Ιερουσαλήμ είναι οι υπηρεσίες κατεδάφισης» είπε ο Sarit Michaeli, εκπρόσωπος της ισραηλινής οργάνωσης προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem.

Μην έχοντας που να στραφεί για υποστήριξη, ο Maher εξαναγκάστηκε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Προσέλαβε ένα συγγενή με τρακτέρ για να καταστρέψει το σπίτι του, γλιτώνοντας 47.000 σέκελ (9.832 ευρώ) από την όλη διαδικασία. Τώρα η οικογένεια ζει στο σπίτι του πατέρα του, δηλαδή έξι άνθρωποι μοιράζονται δυο μικρές κρεβατοκάμαρες. «Στεναχωρηθήκαμε πάρα πολύ» μας είπε ο Maher. «Πριν ζούσαμε σαν οικογένεια, μόνοι μας και είχαμε ιδιωτική ζωή».

Ο Ερυθρός Σταυρός έδωσε στον Maher Sorri, τη σύζυγό του και τη νεαρή κόρη του μια σκηνή για να αντικαταστήσει το κατεστραμμένο σπίτι τους.

Μιλώντας με την B'Tselem, μας είπαν ότι έχουν γίνει πέντε αυτό-κατεδαφίσεις στην Ανατολική Ιερουσαλήμ από τις αρχές του 2014, αν και πιθανώς έγιναν κι άλλες που δεν αναφέρθηκαν. Και ενώ αυτό το φαινόμενο βρίσκεται σε έξαρση, το Ισραήλ δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να λερώσει τα χέρια του. Σύμφωνα με τον Jeff Halper της  ICAHD, μόνο το Νοέμβριο του 2013, οι ισραηλινές αρχές εξέδωσαν 2.000 εντολές κατεδάφισης σε όλη την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Την προηγούμενη χρονιά κατεδαφίστηκαν περισσότερα σπίτια στην Ανατολική Ιερουσαλήμ από ότι το 2011 και το 2012 μαζί, καταγράφοντας ρεκόρ πενταετίας, σύμφωνα με τα στατιστικά που καταρτίζει το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για το Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA).

Φέτος, οι κατεδαφίσεις συνεχίζονται με ταχύ ρυθμό. Ο Hayat Abu-Saleh, αναλυτής από την OCHA, μας είπε ότι –έως την 26η Μαρτίου- είχαν κατεδαφιστεί 132 οικοδομές στα κατεχόμενα εδάφη, συμπεριλαμβανομένων 19 σπιτιών στην Ιερουσαλήμ. Στο μεγαλύτερο μέρος τους, αυτές οι κατεδαφίσεις έγιναν από τις μπουλντόζες του δήμου και διάφορες συνεργάσιμες μονάδες Ισραηλινών αστυνομικών.

Ένα ιδιαιτέρως θλιβερό περιστατικό συνέβη ένα πρωινό στις αρχές Φεβρουαρίου στη γειτονιά Wadi Qadoom της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Στις 5.30 πμ στις 10 Φεβρουαρίου, διμοιρία 51 Ισραηλινών αστυνομικών μετέβη στο σπίτι του Παλαιστίνιου Mohammed Swahar, της Ισραηλινής συζύγου του Norean και των τεσσάρων παιδιών τους.

Όντας δίπλα στη σκηνή του Ερυθρού Σταυρού που σήμερα χρησιμεύει ως σπίτι για την οικογένεια, η Norean εξήγησε ότι μόλις δυο μήνες πριν η οικογένεια είχε ξοδέψει όλες τις οικονομίες της για την ανακαίνιση ολόκληρου του σπιτιού. Είχαν φτιάξει μια καινούργια κρεβατοκάμαρα για τον γιο τους, είχαν πάρει μια νέα τηλεόραση πλάσματος και είχαν δημιουργήσει περιοχή για να κάνουν κατασκευές τα παιδιά.

«Όταν ήρθαν, δεν μας άφησαν να πάρουμε τίποτα από το σπίτι» μας είπε η Norean. «Κι αν έβγαζαν κάτι έξω, το έσπαγαν, το κατέστρεφαν. Ήμουν εκεί με τα παιδιά μου και τους παρακολουθούσαμε να καταστρέφουν ότι είχαμε κατασκευάσει».

Τα παιδιά του Mohammad και της Norean Sawaher ψάχνουν τα ερείπια του κατεστραμμένου σπιτιού τους για ανέπαφα πράγματα.

Το τραυματικό γεγονός ήταν έκπληξη για την οικογένεια Swahar. «Ποτέ πριν δεν μας είχαν στείλει διαταγή κατεδάφισης, όχι εδώ και 20 χρόνια» είπε η Norean. «Ο δήμος δεν έχει απάντηση. Ο αντιπρόεδρος του δήμου, το όνομα του είναι David. Συναντηθήκαμε, του είπα ότι το σπίτι μου καταστράφηκε και είπε ‘Δεν γνωρίζω τίποτα για αυτό’».

Η κατεδάφιση εννοείται ότι είχε επιπτώσεις στα πέντε μικρά παιδιά των Swahars. «Τα παιδιά τρομοκρατήθηκαν-τώρα βρέχουν το κρεβάτι τους κάθε βράδυ, γιατί ήρθα στο σπίτι με σκυλιά στις 5 πμ το πρωί» είπε η Norean. «Τα παιδιά κοιμόντουσαν στα κρεβάτια τους, όταν ξαφνικά μπήκαν 51 αστυνομικοί στο σπίτι μας. Ο άνδρας μου κοιμόταν. Τον χτύπησαν».

Όταν ρωτήθηκε για την κατάσταση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ η Norean είπε: «Δεν θέλουν Άραβες εδώ. Ήμουν Εβραία-μεγάλωσα στο Ισραήλ και υπηρέτησα στον στρατό. Όταν συνάντησα τον σύζυγό μου, αλλαξοπίστησα. Τώρα, βλέπω πως μεταχειρίζονται τους Άραβες και πως μεταχειρίζονται τους Μουσουλμάνους εδώ. Απάνθρωπα».

Η γειτονιά Silwan, που – όπως πολλές παλαιστινιακές γειτονιές στην Ιερουσαλήμ – αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υπερπληθυσμού λόγω των περιορισμών που θέτουν οι ισραηλινές αρχές για τις άδειες οικοδομής και χρήσης της γης.

Εκτός από την αδιαφορία για άλλα βασικά δικαιώματα, οι περιοριστικοί νόμοι για την οικοδόμηση εντάσσονται στην επίσημη ισραηλινή πολιτική που έχει στόχο τη διατήρηση της αριθμητικής υπεροχής των Εβραίων στην πόλη της Ιερουσαλήμ. Και αυτό το πολύπλοκο σύστημα νόμων, πολιτικών και πρακτικών που κάνει προφανείς διακρίσεις μειώνει μέρα με τη μέρα τις ελπίδες των Παλαιστινίων να διεκδικήσουν την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του μελλοντικού κράτους τους.

Όπως μας είπε ο Shawan Jabarin, διευθυντής της παλαιστινιακής οργάνωσης προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων Al-Haq, «Αυτό είναι μέρος μακροπρόθεσμου σχεδίου για την ελαχιστοποίηση και την μείωση του αριθμού των Παλαιστινίων στην Ιερουσαλήμ. Για την αλλαγή του δημογραφικού χάρτη, την αλλαγή του γεωγραφικού χάρτη, του ιστορικού χάρτη ακόμα και των αφηγηματικών διηγήσεων. Οι κατεδαφίσεις σπιτιών είναι μόνο μία μέθοδος από αυτές που χρησιμοποιούν για να εφαρμόσουν το σχέδιο τους».

Φυσικά, λίγη προσοχή φαίνεται να δίνουν στις επιπτώσεις που έχει όλο αυτό στην παλαιστινιακή κοινότητα της πόλης. Όπως μας είπε ο Iyad «Ανησυχούμε για το μέλλον των  παιδιών μας. Δεν έχουμε καμία ελπίδα, καμία επιλογή. Η μόνη επιλογή είναι να ζήσουμε πίσω από τα τείχη, να ζήσουμε έξω από την Ιερουσαλήμ. Είμαι από την Ιερουσαλήμ- γιατί με εξαναγκάζεις να ζήσω πίσω από αυτό το παράνομο τείχος; Είμαι από την Ιερουσαλήμ. Εδώ γεννήθηκα».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.