Woodstock-organisator Michael Lang is de uitvinder van de festivals zoals wij die kennen

Waar kwam het idee voor Woodstock vandaan?
Ik was helemaal weg van muziek en had een headshop in Coconut Grove, een buurt in Miami. Dat werd een verzamelplaats voor alles wat een beetje underground was. Op een gegeven moment begonnen we concerten in het park te organiseren, en in 1968 leidde dat tot het Miami Pop Festival. Dat was een te gekke ervaring. De kracht van muziek om mensen bij elkaar te brengen sprak me erg aan.

De festivalwereld was zeker nog een soort Wilde Westen toen?
Ja, wel een beetje. Maar het mooie was dat je alles al doende moest uitvinden. Er was geen precedent voor wat je aan het doen was, of hoe je het aan het doen was. Woodstock was bijvoorbeeld het eerste festival waar je kon kamperen.

Waren er met Woodstock veel problemen met de lokale bevolking en de autoriteiten?
Het was niet makkelijk. De lokale bevolking begon z'n stem wel te laten horen toen ze allemaal langharig werkschuw tuig aan het festival zagen werken. Ze maakten zich vooral zorgen over de horden mensen die zouden komen. Wij hadden het steeds over een man of vijftigduizend om zo min mogelijk paniek te zaaien. Maar zij wilden zo'n enorme samenscholing van mensen niet in hun dorp hebben. Dus werd er snel nog een wet doorheen gedrukt die het onmogelijk maakte voor ons om door te gaan.

Een maand voor het festival werd onze vergunning ingetrokken. Toen hadden we al een hoop tickets verkocht, een boel artiesten geboekt en flink wat momentum te pakken, dus besloot ik om met ons publiek te gaan praten om te vragen of ze niet een andere locatie wisten. Zij hebben ons uiteindelijk naar Bethel Woods geleid, waar we het veld van onze dromen vonden.

Wist je van tevoren al dat Woodstock zo'n grote rol in de geschiedenis zou spelen?
Twee weken voordat het festival zou beginnen, hadden we al 180.000 kaarten verkocht. We wisten dus wel dat het een enorme happening zou worden. Maar we dachten niet in termen van historisch belang, maar meer van: als we maar op tijd klaar zijn. Maar tijdens het festival wisten we wel dat er iets bijzonders aan het gebeuren was. Iedereen wist het: het publiek, de mensen in de nabijgelegen dorpen. Iedereen had wel door dat er iets aan de gang was dat een impact zou hebben die tot ver buiten de grenzen van het festivalterrein reikte.

Heb je toen besloten om organisator te worden?
Niet echt. Woodstock was een project. Het was een product van die tijd, het resultaat van het activisme van die tijd, van de tegencultuur die samenkwam. Het was een test om te zien of we konden leven in de wereld die we hoopten te scheppen voor onszelf. Het leven in de States was agressief aan het worden. De politieke bewegingen werden gemener en gewelddadiger. Er was oorlog en het was een gespannen tijd. We dachten: laten we terug gaan naar de basis van wat we wilden bereiken. En dat was precies wat iedereen die op Woodstock afkwam ook wilde, en waar uiteindelijk dit prachtige moment uit voortkwam.

Denk je dat er ooit nog zo'n cultureel moment is geweest als toen?
Niet dat ik weet. Er was wel iets soortgelijks gaande in Berlijn toen de Muur viel. Ik was daar destijds, en er hing wel een beetje hetzelfde sentiment in de lucht van mensen die samenkwamen op een vreedzame en helende manier. Tijdens Obama's inauguratie was dat gevoel er ook een beetje.

De gebeurtenissen die je noemt brachten alle drie hoop op verandering. Is dat wat ze zo speciaal maakte?
Ja. Ze gaven het gevoel dat een betere wereld mogelijk is, dat er een betere manier is om met elkaar om te gaan, en dat we niet gedoemd zijn de weg in te slaan van oorlog en wantrouwen. En dat er hoop was voor de wereld.

Denk je dat er ook echt iets is veranderd door dat soort momenten?
Ja. Maar de wereld kampt nog steeds met grote problemen. Het grootste gevaar dat de mensheid onder ogen moet zien is klimaatverandering. Niemand zal daarvoor kunnen weglopen. Mensen moeten zich daarmee gaan bezighouden; het is een kwestie van overleven. En dat is ook iets wat zou moeten gebeuren op moderne festivals. Festivals bieden mensen de mogelijkheid om samen te komen en een gemeenschappelijke ervaring te delen. Maar tegenwoordig gaan mensen niet meer naar festivals om gemotiveerd en geëngageerd te worden. En dat is een gemiste kans.

Hoe kunnen festivals die inzichten krijgen?
Door zich constant af te vragen hoe ze hun ecologische voetafdruk kunnen verkleinen. En hoe ze dat onderdeel kunnen maken van hun uitstraling en communicatie met hun publiek. Het is allemaal een kwestie van educatie, maar dan niet door een boek, maar bijvoorbeeld door te laten zien hoe nijpend de situatie is voor de huidige generatie festivalgangers.

Denk je niet dat het al te laat is?
Ik hoop het niet. Ik ben een beetje een het-glas-is-halfvol type. Als we het omslagpunt al hebben bereikt, zou dat een verschrikkelijke toekomst zijn om in te leven. Maar omdat wetenschappers zeggen dat er nog steeds een kans is om het tij te keren, moeten we er alles aan doen om die realiteit te veranderen.

Zijn er overeenkomsten tussen de kids die nu naar dance-evenementen gaan en de hippiebeweging van de jaren zestig?
Er is een bepaald gemeenschapsgevoel bij dancepubliek dat ik ervaar als deel van de elektronische muziekscene, en dat heeft zeker overeenkomsten met wat er in de sixties werd geloofd. Er is veel vreedzaamheid en saamhorigheid in de dancescene, maar ik denk niet dat er veel motivatie is om betrokken te raken bij sociale issues. Dance-evenementen zijn meer een ervaringsding; het is spannend en vermakelijk. Wat natuurlijk te gek is, maar ik denk wel dat er kansen zijn om meer betrokken te zijn bij grotere sociale kwesties.

Hoe kan dat veranderen?
Ik denk dat het verandert door het publiek te informeren op een intrigerende manier. Je moet dingen interessant en leuk maken als onderdeel van de ervaring. En als er een gezamenlijk doel is waar je deel van kan uitmaken, dan kan dat veel effect op je hebben. Mensen willen graag ergens aan bijdragen als ze zien dat er een situatie is waar ze invloed op kunnen hebben. Niet zo lang geleden werd de Climate March in New York gehouden, en protesteerden mensen van alle rangen en standen over de hele wereld – het bewijs dat je iets kunt veranderen alleen maar door er te zijn.

Maar mensen willen toch helemaal niet horen wat voor gevaar ze lopen?
Tot op zekere hoogte is dat waar. Maar ze moeten wel bewust worden van de ernst van de dreiging. We moeten een beetje bang zijn. Het is goed als het een morele issue wordt, maar het is ook gewoon een kwestie van leven en dood. En daar moet je mensen niet tegen willen beschermen. Ze moeten zich realiseren dat er een manier is om de toekomst te verbeteren door nu samen te komen en bij te dragen aan een positieve beweging.

Je zegt dat je een het-glas-is-halfvol type bent. Maar in 1999 liep het Woodstock jubileum [heel anders dan je had gepland] toen mensen het hele festivalterrein vernielden en de ME er uiteindelijk aan te pas moest komen. Was je toen niet volkomen gedesillusioneerd?
Ik denk dat ook dat een product van z'n tijd was. Het was veel minder een Woodstock-evenement dan een MTV-achtig evenement. Een deel van het probleem was de programmering, maar dat was een reflectie van de cultuur van die tijd. De muziek was toen erg agressief. Mensen voelden zich gemarginaliseerd en dat hoorde je terug in de muziek. Gelukkig ging alles pas mis aan het einde van het weekend. Voor veel mensen was het een geweldige ervaring. Maar het was niet het soort evenement dat ik voor ogen had. Het was ook erg moeilijk om mee om te gaan, ja.

Zijn er momenten geweest dat je de muziekscene de rug wilde toekeren?
Niet echt. We hebben wel besloten om het te laten rusten daarna. Maar toen veranderde alles, de issues veranderden - zo gaat het leven. Het is een alsmaar evoluerende situatie, en de muziekscene en jeugdcultuur ook. Vijf jaar voordat het mis ging in 1999, hadden we al het 25-jarige jubileum gevierd. Dat was een heel ander gevoel, veel meer wat we voor ogen hadden. We dachten dat dit iets kon zijn voor meerdere generaties.

Wat vond je ervan toen Mysteryland naar Bethel Woods ging?
Het was heel interessant om een ander festival daar te zien. Ik ben vaak in Bethel Woods geweest en het is er altijd heel fijn. Ik was bij Mysteryland en vond het heel tof. Mensen waren superaardig en beleefd. Erg prettig.

Zag je daar de link met wat er in de sixties gebeurde?
Er was een overeenkomst, omdat mensen ook samenkwamen om een geweldige ervaring te hebben. Maar het was duidelijk een ander soort evenement. Woodstock was meer een sociologisch evenement en een hele andere ervaring. En de grootte was natuurlijk anders.

Wat vind je van elektronische muziek? Volg je het een beetje?
Ik volg het niet echt, maar ben er wel bij betrokken geweest en heb het wel een beetje ervaren. In 1994 deden we The Hudson Project, waarvan een deel elektronische muziek was. Dat was te gek. Ik moest er wel aan wennen, maar ik begin het wel steeds leuker te vinden, haha.

Je hebt ook veel muziek geproduceerd, onder andere voor mensen als Joe Cocker en Willy DeVille. Maak je nog steeds muziek?
We zitten middenin het bouwen van een muziekschool, Woodstock Music Lab. Je kunt daar alles leren, van produceren en liedjesschrijven tot publishen en management. Een alomvattend, twee jaar durend programma. We hopen dit binnen een paar jaar van de grond te krijgen.

Hoe heb je de muziekscene zien veranderen?
Het is echt een industrie geworden. Toen wij begonnen was het allemaal nog houtje-touwtje. Je had zoveel vrijheid om te experimenteren en dingen te ontwerpen. Maar gek genoeg is de blauwdruk die we met Woodstock hebben gemaakt er eentje die de tand des tijds heeft doorstaan, en de blauwdruk is geworden voor festivals in het algemeen.

Wat ik me nog afvraag: wat is de meest geweldige ervaring die je als festivalorganisator hebt meegemaakt?
Pfff, zoveel… Maar vooral het moment op Woodstock, waarop een jaar van plannen en dromen bij elkaar kwam en ik een zee van gezichten zag reageren en de wisselwerking voelde tussen Richie Havens en het publiek, dat was overweldigend.

Is er nog iets wat je echt nog een keer zou willen doen?
We zijn wel naar de mogelijkheden van een 50-jarig jubileum aan het kijken. Eens zien hoe dat zou uitpakken.

Durf je het nog wel aan?
Ja joh, we doen nog wel één poging, haha.

Michael Lang spreekt vandaag op ADE Green in het panel over de impact die een sociaal evenement op de samenleving kan hebben. Op donderdag spreekt hij in De Balie al founding father van de festivals.