Ik was zeewierboer in Belize en ik zag de toekomst van voedsel

Het was een onrustige bootritje richting Little Water Caye, een klein eilandje 30 kilometer van de kust van Placencia, Belize. Er staat alleen een klein houten huisje op het strand waar de palmbomen wuiven in een Caribisch briesje. Maar vlak voor het strand ligt, haast onzichtbaar, de eerste duurzame zeewierboerderij van Centraal Amerika. Ik heb geholpen met het uitladen van de boot: eten, geel touw en snorkelspullen. Alles wat we nodig hebben om een paar dagen zeewier te verbouwen.

De dag ervoor liep ik langs het hoofdkantoor van Placencia Seaweed op het vasteland. Verpakkingen met gedroogd zeewier en zeewier in gel-vorm stonden op een plank achter de deur. De baas van de zeewierboerderij, Lowell Godfrey, begroette me en ik vroeg hem naar zijn boerderij. Hij vertelt me dat ze twee soorten rood zeewier – Eucheuma en Gracilaria – op een duurzame manier kweken. Vervolgens nodigt hij me uit om het zelf een kijkje te nemen.

Een dag eerder wist ik nog niks over zeewier. Ja, ik bestel af en toe sushi, maar ik wist niet dat er miljarden omgaan in de zeewierindustrie. Ik ontdekte dat ik de hele tijd wier consumeer zonder het te weten. Jij dus ook. Zeewier is een alleskunner.

Zeewier wordt gebruikt als bindmiddel in sauzen, ijs en bier. Het zit in shampoo, crèmes en andere cosmetica. Biobrandstoffen en kunstmest worden gemaakt van zeewier en verschillende aandoeningen, zoals reuma en stralingsziekte, worden ermee behandeld. Iedere biologiestudent laat bacteriën groeien op een voedingsbodem van zeewier.

De mogelijkheid om zeewier op een nog grotere schaal te verbouwen – ver van de tropische kust van Belize – wordt hier in Nederland onderzocht. Willem Brandenburg, onderzoeker aan de Universiteit van Wageningen, kijkt al decennia of we met duurzaam zeewier dreigende voedseltekorten kunnen oplossen.

"Onze populatie zal toenemen tot meer dan negen miljard in 2050," vertelt hij, "en wij moeten de landbouwproductie verdubbelen, maar tegelijkertijd het gebruik van hulpbronnen halveren." Zeewier biedt uitkomst. Traditionele gewassen nemen kostbare landbouwgrond in, maar zeewier groeit in de zee – en is daarmee het enige gewas dat geen zoetwater nodig heeft. Daarnaast groeit het snel, het hele jaar lang.

Het meeste zeewier wordt momenteel niet duurzaam gekweekt. Dit houdt in dat er vaak zeewier in het wild wordt geoogst of kunstmest wordt gebruikt, wat kan leiden ongewenste algengroei. Het duurzaam kweken, benadrukt Brandenburg, betekent dat we de beste werkwijzen voor het planten, oogsten en verwerken van het gewas vinden.

Terug op de zeeboerderij is het makkelijker te zien wat dit betekent.

Godfrey benadrukt dat de kust van Belize perfect is voor zo'n boerderij: de diepte van het water en de temperatuur zijn perfect om het hele jaar door zeewier te planten.

"De boerderij is een natuurlijke kweekvijver," zegt Godfrey.

Inktvissen, kreeften en vissen voeden en planten zich daar voort. Belize heeft het op een na langste koraalrif ter wereld, maar omdat deze onder druk staan door klimaatverandering en visserij is dit een goede manier om biodiversiteit te stimuleren.

"Het spoor dat we achterlaten is een natuurlijke zeewierbaai."

Godfrey en ik zwemmen naar een drijvende boei – de enige aanwijzing voor de boerderij onder de golven. We hebben een lang stuk geel touw en een overvolle zak met zeewier om te planten bij ons. We zetten onze duikbrillen en snorkels op om onder water te werken. Godfrey laat me zien hoe ik de opgerolde draden van het touw los moet draaien, er een stukje zeewier af moet breken en dit weer terug in het touw moeten draaien om het wier vast te zetten. Ik beweeg het touw een paar centimeters en doe het opnieuw.

Na een uur zit mijn hele touw vol met zeewier. Ik voel mijn vinger niet meer en krijg het touw bijna niet meer uit elkaar. Het gaf me veel voldoening om mijn touw naast me te zien drijven. We wilden eigenlijk elf touwen planten vandaag; het bleef bij zes, waarvan Godfrey de meeste had gedaan.

Een touw levert ongeveer vijftien kilo zeewier op en ze oogsten iedere drie maanden. Elk plot bevat elf touwen. "We hebben fragmenten om te beginnen stukjes zeewier in het wild gevangen, maar dat was eenmalig," zegt hij. Dit maakt het duurzaam: tien touwen worden geoogst en verkocht, maar de laatste wordt bewaard om de volgende oogstcyclus mee op te starten.

Samen met alle goede voedingsstoffen, bevat zeewier ook eiwitten – een must als het in de toekomst een grote rol wil gaan spelen in de voedselzekerheid. "We hebben genoeg koolhydraten en vetzuren, maar het vinden van een goede eiwitbron is belangrijk," vertelt Brandenburg.

Dit is ook waarom het zo belangrijk is om het eten van insecten, zoals meelwormen, te bevorderen. Maar de uitdaging voor zeewier en insecten zit hem in de marketing. De producten moet lekker zijn en mensen moeten ze willen eten. Dat is de echte beproeving voor de toekomstige voedselwetenschappers, aldus Brandenburg.

Op mijn laatste ochtend probeer ik een zeewiershake als ontbijt. Ik moet bekennen dat ik een zout, groen drankje met een visgeur verwachtte. Maar wat ik in mijn handen kreeg was een wit en romig drankje met de geur van nootmuskaat en kokos. Het smaakt naar een tropische droom.