Wat we allemaal te danken hebben aan het verzwegen activisme van sekswerkers

Er zijn geen officiële cijfers van hoeveel sekswerkers er wereldwijd zijn. De ruwe schattingen liggen tussen de 13,8 en 30 miljoen. Het werk wat ze doen is daarentegen altijd wel goed gedocumenteerd. Ze komen voor in elke klasse en maatschappij: van de legale bordelen in het Romeinse Rijk tot de Japanse courtisanes die ‘oiran’ genoemd worden. Een wereld zonder sekswerkers is ondenkbaar.

Daarnaast mogen vrouwen sekswerkers erg dankbaar zijn. Historisch gezien zijn sekswerkers altijd heel activistisch geweest. Hun inspanningen hebben geleid tot de verbetering van rechten voor vrouwen en arbeiders, zowel binnen als buiten de seksindustrie.

In de geschiedenisboeken zul je niets terugvinden over de bijdragen die sekswerkers hebben geleverd aan vrouwenrechten. Veel van hun inspanningen worden op z'n best belachelijk gemaakt en in het slechtste geval genegeerd. Sekswerker en activist Juno Mac van de Sex Worker Open University en de English Collective of Prostitutes legt uit wat we allemaal niet zouden hebben zonder de hulp van sekswerkers.

Broadly: Hoi Juno, fijn dat je met ons wil praten. Hoe zou een wereld zonder sekswerkers eruitzien?
Juno Mac: Er bestaat bij mij geen enkele twijfel over het feit dat er significante politieke vooruitgang is geboekt in de samenleving, dankzij de onschatbare inzet van sekswerkers in de loop van de geschiedenis. Alleen wordt dat bijna nooit erkend.

Activisme onder sekswerkers gaat terug tot het oude Griekenland, toen de hetaere (courtisanes) opkwamen voor onderwijs voor vrouwen, maar ook nu is er nog volop activisme. De Amerikaanse burgerrechtenactivist en dichter Maya Angelou schreef openlijk over haar tijd als sekswerker. Hedendaags activisme onder sekswerkers begon toen het feminisme en andere sociale bewegingen opkwamen in de jaren zeventig. Huisvrouwen hebben ook veel te danken aan sekswerkers. Het English Collective of Prostitutes heeft een cruciale rol gespeeld bij de campagne Wages for Housework. Deze campagne ging in 1972 van start in Italië om het bewustzijn te verhogen dat vrouwen een gepast salaris zouden moeten ontvangen voor het verzorgen van hun kinderen en het huishouden, omdat dit de basis is van al het industriële werk. Daarnaast werd er ook aandacht gevraagd voor de emotionele arbeid die vrouwen in het algemeen, waaronder dus ook sekswerkers, ondergaan. Wat zou er nu nog meer anders zijn zonder sekswerkers?
Sekswerkers hebben altijd een voortrekkersrol gehad als het gaat om gezondheidszorg en ze waren ongelooflijk actief in de strijd tegen hiv en aids. Het California Prostitutes Education Project werd in 1984 opgericht om onderzoek te doen naar aids onder vrouwen, voorlichting te geven en om condooms te verschaffen.

Tijdens de internationale aidsconferentie in de Verenigde Staten in 2012 werd er een satelliet-evenement georganiseerd in India, zodat de vele sekswerkers die zich daar bezighouden met aidsactivisme – en geen toegang tot de VS hadden door de strenge reisrestricties voor sekswerkers en drugsgebruikers – toch aanwezig konden zijn.

Hoe verhoudt dit zich met de huidige politieke omgeving waarin de sekswerkers zich bevinden?
Binnen activistische bewegingen zijn er nu allerlei interne conflicten over de vraag of sekswerkers mogen aanschuiven of niet. Grote groepen in de mainstream feministische beweging schuwen ons nog steeds of werken ons actief tegen in onze oproep naar decriminalisatie. Zelfs de lhbtq-beweging is huiverig om ons erbij te betrekken. Ondanks dat de Stonewall-rellen werden aangewakkerd door Sylvia Rivera, een transgender sekswerker, steunt de Stonewall-organisatie de legalisatie van sekswerk nog steeds niet.

Maar we zetten door, zoals altijd. Overal ter wereld vechten sekswerkers tegen hun eigen criminalisering. We zitten stevig tussen andere bewegingen, verzettenons tegen het gevangeniswezen, weren ons tegen geweld van de politie en bij de grenzen, willen een einde maken aan alle bezuinigingen en zetten ons in voor de legalisatie van drugs. Zoals je ziet strijden we niet alleen voor ons eigen belang, maar ook voor dat van anderen.

Wat zou er gebeuren als de vrouwen die in de seksindustrie werken zouden gaan staken? Wat zouden de sociale gevolgen zijn?
Als sekswerkers nu zouden gaan staken, zullen we er allemaal op achteruit gaan. We hebben geen ondersteuning van een vakbond of een fonds voor stakingen*. Demonstreren is een publieke manier om druk op de werkgever te zetten, maar alleen toegankelijk voor mensen die legaal werk doen. Wij kunnen onze baas pas verantwoordelijk houden als we uit onze schaduw kunnen stappen.

Om erachter te komen hoe een wereld zonder prostitutie eruitziet, of wat een staking uit zou halen om de seksindustrie te veranderen, zullen we het eerst moeten legaliseren. Dat idee wordt ook ondersteund door de WHO, UNAIDS, de Lencet Medical Journal, Open Society Foundations, Human Rights Watch en Amnesty International.

*In Nederland, waar sekswerk wel legaal is als het gaat om vrijwillige seks tussen volwassenen, is er wel een belangenvereniging voor sekswerkers, Proud.