Wat ik leerde toen ik 46 mannen interviewde die vreemdgingen

Het is moeilijk inschatten hoeveel mensen er precies vreemdgaan – het hele ding is nu eenmaal dat ze dat liever geheim houden. En dan kun je je ook nog afvragen wat vreemdgaan precies is: doe je het pas als je met iemand naar bed gaat, of is zoenen of flirten ook al genoeg?

Alicia M. Walker, een Amerikaanse socioloog en antropoloog die verbonden is aan de Missouri State University, heeft vooral onderzoek gedaan naar de reden waarom mensen vreemdgaan. Voor haar boek The Secret Life of the Cheating Wife uit 2017 sprak ze een jaar lang vrouwen die een affaire hadden, en begin dit jaar kwam Chasing Masculinity: Men, Validation and Infidelity uit, waarvoor ze 46 mannen interviewde die de site Ashley Madison hadden gebruikt om hun partners te bedriegen. 

Ashley Madison is een soort datingsite voor vreemdgangers, die vooral veel gebruikers heeft in de Verenigde Staten en Canada. In Nederland en België bestaat de site ook, alleen is Second Life hier wel groter. In 2015 was de site nog het doelwit van hackers, die de profielen van 37 miljoen gebruikers online hadden gezet omdat ze geen recht op privacy zouden hebben.

We spraken Walker over haar nieuwste boek. Ze vertelde dat mannen om een heel andere reden vreemdgaan dan je op het eerste gezicht zou zeggen en gelooft dat we overspel best weleens wat minder zwart-wit zouden mogen bekijken.

VICE: Was je verbaasd dat al die mannen met je wilden praten?

Alicia M. Walker: Ik heb het idee dat wanneer je zoiets stiekems doet, je het juist ook fijn kunt vinden om daar met een buitenstaander over te praten. In elk interview kwam er een moment dat ze me veel over zichzelf wilden vertellen – ook wat voor werk ze doen en wat hun social media zijn. Uiteindelijk wil iedereen denk ik gewoon gezien worden.

Kun je een voorbeeld geven van een reactie die je verrassend vond?

Er was een deelnemer die wel heel enthousiast was. Een paar weken na ons interview stuurde hij me een mailtje waarin hij zeer gedetailleerd vertelde hoe hij een middag met een vrouw had doorgebracht. Hij zei onder andere dat hij haar eigenlijk totaal niet aantrekkelijk vond en het ook maar deed omdat niemand anders zogenaamd seks met haar wilde hebben. Alsof hij van mij verwachtte dat ik hem de hemel in zou prijzen – wat ik uiteraard niet deed. Hij werd heel kwaad op me en zei dat hij had gewild dat hij nooit met me had gesproken. Prima, zei ik tegen hem, dan schrap ik je gewoon uit het onderzoek.

Wat vind je van de manier waarop de mannen zijn behandeld die Ashley Madison gebruikten en gehackt werden? En het feit dat een aantal van hen zelfmoord hebben gepleegd?

Ik vond het vreselijk dat ze gechanteerd werden, dat was gewoon nergens voor nodig. En mensen kunnen nog wel zeggen dat het hun verdiende loon was, maar was dat echt zo? Waarom zou je hun privacy willen schenden? Mensen zijn altijd eerder geneigd om de mensen die op naaktfoto’s in beeld zijn af te keuren dan de mensen die de naaktfoto’s hebben gestolen – en dat laat wat mij betreft alleen maar zien hoe ongemakkelijk we ons voelen over onze seksualiteit. Ashley Madison is een steenrijk bedrijf en vormt voor veel mensen een uitkomst. Het is veel constructiever om te bedenken hoe we ervoor kunnen zorgen dat deze mensen niet meer de behoefte hebben om ernaartoe te gaan.

Heb je sympathie gekregen voor mannen die vreemdgaan? Voelt dat niet een beetje gek ten opzichte van hun partners? 

Ik wil heus niet zeggen dat we allemaal maar een scheve schaats moeten rijden, en ik snap heel goed dat het naar is als je partner vreemdgaat. Maar we moeten het ook weer niet te zwart-wit bekijken. Mensen gaan vreemd omdat ze iets missen, maar wel erg nodig hebben, en tegelijkertijd willen ze hun relatie ook weer niet zomaar verbreken. Dan denk je misschien vooral vanuit de vreemdganger, maar ik zie het zelf vooral als ongelukkige situatie voor alle betrokkenen. Als je erachter wilt komen wat precies tot overspel kan leiden, zul je daar met zo min mogelijk vooroordelen naar moeten kijken.

Is vreemdgaan iets wat veel voorkomt? Hoe kom je daarachter?

Ons beeld wordt voornamelijk gevormd door de General Social Survey [een sociologische enquête waarmee informatie wordt verzameld over de zorgen, ervaringen en overtuigingen van alle inwoners van de Verenigde Staten]. Dat is altijd een flinke onderneming – al wordt de enquête wel persoonlijk afgenomen, vaak met gezinsleden erbij. Dus we weten niet hoe waarheidsgetrouw alles precies is. Nu er meer gebruik wordt gemaakt van dingen als online enquêtes, hebben we het idee dat we iets dichter bij de waarheid komen. Maar over het algemeen gaan we er wel van uit dat de daadwerkelijke aantallen hoger liggen.

In je vorige boek schreef je dat vrouwen vooral vreemdgaan omdat ze seksueel willen genieten en in dit boek dat mannen het eerder doen om emotionele redenen. Ons stereotiepe beeld van vreemdgangers klopt dus niet?

Er zit wel een verschil tussen iemand die een account aanmaakt op een site als Ashley Madison en iemand die een affaire krijgt met een collega – vreemdgaan in het wild, noem ik dat ook wel. Maar wat de mensen betreft met wie ik contact had op Ashley Madison, leek het er inderdaad op dat vrouwen er vooral op zitten voor seksueel genot. Daar waren ze heel pragmatisch in.

De mannen vertelden een heel ander verhaal: niet alleen over hun motivatie, maar ook over de dynamiek van hun relatie. Ze hielden van hun vrouw, maar het ontbrak ze wel aan emotionele intimiteit. Maar een enorme tweedeling was het ook weer niet, want zeven vrouwen vertelden exact hetzelfde als deze mannen.

Heeft het schrijven van dit boek je ervan overtuigd dat monogamie het toch ook niet helemaal is?

Aan die gedachte viel niet te ontsnappen. De helft van de vrouwen die ik sprak voor mijn vorige boek gaf aan heel graag een wat openere relatie te willen, omdat iedereen daar gelukkiger van zou worden. De mannen hadden dat een stuk minder. De vrouwen zeiden dat ze tijdens hun affaires gesprekken voerden over hun verwachtingen, wat ze voorafgaand aan hun huwelijk eigenlijk nooit hadden gehad – en dat vonden ze jammer. De kern is denk ik vooral dat je goede gesprekken moet voeren voordat je een relatie met iemand begint en dat je daar niet mee moet stoppen als die relatie eenmaal een feit is.

Veel mensen zullen zeggen dat degene die vreemdgaat gewoon moet stoppen met de relatie, in plaats van een dubbelleven te leiden.

Het is makkelijk om te zeggen dat mannen het maar lekker uitzoeken verder, maar dat werkt niet. In plaats van meteen je oordeel klaar te hebben, zouden we beter moeten proberen te begrijpen wat er precies achter zit. Veel mensen vinden het erg moeilijk om iemand te verlaten van wie ze houden, ook al is die relatie nog zo onhoudbaar. Waar het bij deze mannen uiteindelijk vooral op neerkwam, was dat ze van hun vrouw hielden. Ik hoorde vaak iets als: “Ik doe dit om bevestiging te krijgen en mijn zelfvertrouwen op te krikken, maar ik zou willen dat ik dat gewoon van mijn vrouw kreeg.” Ze maken het niet uit, omdat ze nog wel hoop hebben: ze hopen dat er thuis uiteindelijk iets verandert.

Walkers boek ‘Chasing Masculinity: Men, Validation and Identity’ is online verkrijgbaar.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.