We interviewden Yoko Ono over hoe het is om tachtig te worden

Yoko Ono is waarschijnlijk één van de actiefste bejaarden ter wereld. Ze heeft net haar 2013 Courage Award for the Arts aan Julian Assange uitgereikt, geeft haar steun aan Pussy Riot, en voert samen met kunstenaar Jeff Koons en Lady Gaga campagne tegen schalieboringen onder de naam Artists Against Fracking.

Twee weken geleden vierde de kunstenares, activiste en tegendraads icoon haar tachtigste verjaardag met een expositie en twee concerten in Duitsland. Yoko staat bekend als een pionier op het gebied van conceptuele kunst. Cut Piece, een performancestuk waarin Yoko op een podium zit en anderen haar jurk stukje bij beetje wegsnijden, is nog steeds haar populairste werk. Er was ook veel interactieve kunst bij de expositie te zien, zoals Painting to Be Stepped On, een werk waar je letterlijk overheen mag lopen, en de Danger Box, een doos met een gat voor je hand en het waarschuwingsbordje: “Het management kan niet garanderen dat een hand die in dit gat wordt gestopt er in dezelfde staat uit zal komen.”

Yoko zat op de eerste rij toen haar werk Sky Piece to Jesus Christ, een experimenteel muziekstuk dat ze opdroeg aan John Cage, opgevoerd werd door de Junge Deutsche Philharmonie ter gelegenheid van haar verjaardag. Tijdens het concert werden de musici in gaas gewikkeld tot zij hun instrumenten niet meer konden bespelen. Daarna werden ze door Yoko zelf van het toneel geleid, omdat ze door het gaas om hun hoofd de weg naar de coulissen niet meer konden vinden.

VICE sprak met Yoko af om haar te feliciteren, en met haar te praten over kunst, politiek en Duitsers.

VICE: Hoi Yoko. Wat vind je ervan dat je tachtig bent geworden?

Yoko Ono: Het is een heel speciale verjaardag voor mij. Ik heb het gevoel dat ik nog niet genoeg gedaan heb om al tachtig te zijn. Na m’n verjaardag hoop ik alsnog de dingen te kunnen doen waar ik nog niet aan toe ben gekomen.

Waarom is kunst belangrijk voor jou?

Kunst wordt steeds belangrijker, omdat politici steeds saaier worden. Ze moeten zich aanpassen aan wat het volk wil en kunnen niet zeggen wat ze willen zeggen. Zelfs een speech wordt voor ze geschreven, en dan lezen zij hem voor. Die positie is heel erg zwak. De positie van de kunstenaar is het tegenovergestelde van die van de politicus. Wij zijn nog steeds vrij. We kunnen nog steeds zeggen wat we willen zeggen. Je moet daar dapper voor zijn, maar als je het echt wilt, kan het. Je verliest niet meteen je baan als je een keer de waarheid spreekt. Terwijl de politicus misschien wel zijn baan verliest als hij alles zegt wat hij zou willen zeggen.

Klopt. Wat vind je het leukst aan kunstenaar zijn?

Het is heel erg belangrijk dat we de waarheid najagen en die uitdrukken in kunst. Mijn echtgenoot John Lennon zei: “Gimme some truth.” Hij wist dat de situatie slecht was. Zelfs toentertijd was het slecht. Nu is het nog slechter aan het worden.

Heb je tips voor jonge kunstenaars die net begonnen zijn?

Ik wil dat je weet dat je een kunstenaar bent. Er zit een creatief persoon in je. Dat is wat een kunstenaar is. Kunstenaars begrijpen dat en brengen de waarheid in henzelf naar buiten. Sommige mensen schrijven me dingen als: “Yoko, ik heb geen geld, hoe kan ik de wereld veranderen?” Je kunt de wereld veranderen door jezelf te zijn. Het feit dat je bent wie je bent is zo belangrijk.

Je vierde je verjaardag met een expositie in Duitsland. Waarom daar?

Er zijn erg veel vooroordelen over Duitsers. Maar als Duitsers praten klinkt het als muziek. Duits is zo mooi.

Je bent best een relaxed persoon. Is je kunst dat ook?

Mijn werk is heel erg rustig. Ik vraag je om er iets in te vinden. Wat we weten over de waarheid is maar de helft. De andere helft is er wel, maar het is onzichtbaar. Als je iets ziet als Half-A-Room (1967), moet je je verbeelding gebruiken om de andere helft te zien. Gebruik je gevoel. Als je het niet hebt, maak het dan. Wek je gevoel op. Jij bent de maker: je moet meedoen aan mijn werk.

Nog gefeliciteerd trouwens. Heb je nog een verjaardagswens?

Ik denk dat de dingen gewoon gaan zoals ze gaan. Alles wat gebeurt is eigenlijk een geluk bij een ongeluk. Wensen hoeft niet. Probeer je eigen leven en dat van de mensen om je heen te veranderen. En pas op met wat je wenst.