Zo overleef je de eerste week van je nieuwe baan

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik ben als mens waanzinnig incompetent. En dat is het lastigste deel van De Eerste Week van je Nieuwe Baan: die incompetentie verbergen voor de mensen die je net hebben aangenomen. Je hebt een gezichtsuitdrukking nodig die uitstraalt: jullie hebben absoluut de juiste beslissing genomen door mij aan te nemen. Je moet in staat zijn om te zeggen: betaal een deel van mijn pensioenpremie, want ik ben bekwaam. Je moet schaamte voorkomen en, waar mogelijk, aan je nieuwe werkplek – dat nieuwe kantoor, die ontoegankelijke kliekjes en die onbegrijpelijke kantoorgrappen – laten weten dat je er bent. Jij, die nieuweling, riekend van nieuwheid, een indringer in een anderszins zo rustige plek, moet die nieuwe bureaustoel je eigen maken. Maar je wilt ook precies om klokslag vijf uur naar huis en je weet nog niet 1000 procent zeker hoe je moet omgaan met je nieuwe woon-werkverkeer. Het is lastig. Het is moeilijk om dat evenwicht te bereiken.

Ik heb heel veel eerste weken bij nieuwe banen meegemaakt, omdat ik vaak werd ontslagen, wat te wijten valt aan die incompetentie waar ik het eerder al over had. Ik heb precies gestaan waar jij nu staat, meerdere keren. En daarom, met de wijsheid die ik met de jaren heb opgedaan, kan ik jou nu advies geven dat je door deze moeilijke tijden zal helpen. Kom, neem mijn hand, ga met me mee op een korte rondleiding van het kantoor, via de toiletten naar HR, waar je even wat formulieren moet tekenen, je een notitieboekje met het logo van je nieuwe werkplek erop krijgt, en we een snelle scan van je paspoort maken voor onze administratie.

Welkom!

Vrienden, ik kwam eens in een volledig pak op sollicitatiegesprek bij het blad Zoo. Ik herhaal: ik kwam eens in een volledig pak op sollicitatiegesprek bij het blad Zoo. Zoo, voor het geval je het nog niet wist, was een klein glossy-pamflet dat elke week verscheen, dat ergens tussen de 35 en 56 individuele borsten bevatte, 4 foto's van een sportauto met als onderschrift "Phwoar!", en dat een correspondentierubriek had waarin altijd een levendige foto van de beenbreuk van een of andere lezer stond, naast twee advertenties voor haartransplantaties en eentje voor Axe-deodorant. Het werd uitsluitend gekocht door veertienjarige jongens bij tankstations tijdens een schoolreis naar het Oorlogsmuseum van het Britse rijk en in het buitenland gestationeerde leden van het leger. Dat was het. Niemand anders kocht dit. Het wordt niet meer gepubliceerd in wat voor vorm of op wat voor wijze dan ook.

Stel je nu even voor dat ik daar zat, in een volledig, grijs, gestreken pak met bijpassend overhemd en nette schoenen, in een kleine vergaderruimte, hakkelend te zeggen dat ik een goede webredacteur voor ze zou zijn. Belachelijk.

Denk hieraan op de eerste dag van je nieuwe baan: je wilt slim overkomen, zeker, maar je moet niet overdrijven. Wat als je komt opdraven in een volledig pak als al je collega's meer een soort "t-shirt en spijkerbroek"-vibe hebben? Wat als je opdaagt in overhemd, das en puntschoenen, als iedereen truien en sportschoenen draagt? Wat als het een gebreid vest-achtige plek is? God verhoede dat het een gebreid vest-achtige plek is. Mijn advies: let tijdens je sollicitatiegesprek goed op als je van en naar de vergaderruimte loopt, zodat je een goede indruk krijgt van wat iedereen draagt. Zo weet je precies wat raak is. Kijk naar hun schoenen. Rollen ze de mouwen van hun overhemden op? Wat is de overhemd-situatie? Hoe casual is men, op de schaal van Smart-Casual? Op welke lengte dragen ze hun dassen? Het zijn simpele dingen. Simpele dingen die je eerste dag een stuk gemakkelijker maken.

Luister, niemand weet precies hoe je het hebt gedaan, maar je hebt het gedaan dus laten we er over ophouden: jij – ja echt jij – jij hebt een nieuwe baan. Wat gestoord is, want tegenwoordig is het sollicitatieproces echt belachelijk ingewikkeld en gaan er soms wel vijf rondes over heen. Elke keer word je lekker gemaakt om nóg een keer te op gesprek te komen met de veelbelovende woorden "je bent door naar de volgende ronde!" De ene sollicitatieronde volgt op de andere, en er zijn elke keer weer meer mogelijkheden om door jouw façade van geloofwaardigheid te prikken. Bovendien wilden twee van de drie mensen met wie je het gesprek had eigenlijk liever de andere kandidaat.  Maar luister, je hebt het gedaan, dus er is geen enkele reden om het verder nog te bespreken.

Is nu echt het moment om nogmaals over het sollicitatieproces – datzelfde proces waardoor jij hier nu werkt – te beginnen en er vraagtekens bij te zetten? Ik weet het niet. Maar ik neig toch naar de kant van "nee". Vooral als het betekent dat je een van de mensen die jij net hebt aangenomen – die rare gast die eruitziet alsof hij het grootste deel van zijn voedingsstoffen binnenkrijgt door op zijn eigen teennagels te knagen – bestempelt als mogelijk ongeschikt voor zijn functie. Ik weet het niet. Ik denk gewoon hardop! Ik denk – het lijkt gewoon een slecht idee! Denk ik!

De eerste helft van je eerste dag bij je nieuwe baan is in principe gewoon het instellen van je nieuwe e-mailadres en staren naar de inbox, terwijl die zich vult met exact drie berichten van HR ("Nieuw formulier dat je nog even moet tekenen! Thanks!") en letterlijk niets anders, want niemand vertrouwt je genoeg om al wat werk te doen en niemand weet je achternaam, waardoor ze nog geen e-mail naar je kunnen sturen, dus je zit daar maar, doelloos te klikken, nog net iets te nieuw en van plan je als een voorbeeldige werknemer te gedragen om niet schaamteloos op Facebook te gaan (dat is echt van die "week drie"-shit), maar verder heb je niks te doen. Dit is een goed moment om iemand van IT te laten komen om de printerdriver te installeren, zodat je de illusie wekt dat je werk te doen hebt maar nog niet in staat bent om het te doen, want de printer doet het nog niet. Ook is het goed om een IT-er achter de hand te hebben als je in een phishing-e-mail trapt of per ongeluk je wachtwoord tweet, of iets dergelijks.

Dit zou in de documenten die HR op je eerste dag aan je gaf moeten staan, maar als je een opfrisser nodig hebt: op pagina acht staat een heel stuk over hoe het vasthouden van de hand van Theresa May in een klauwachtige greep één van je drie officiële waarschuwingen is, voordat je een permanente aantekening krijgt in je dossier en verplicht een dag op seksuele-intimidatiecursus moet.

Het is mij ook overkomen: de eerste achttien maanden van deze baan chatte ik discreet met de enige persoon in het kantoor wiens naam ik kende, om herhaaldelijk de vraag te stellen hoe die persoon die net bij mijn bureau kwam staan en tegen me praatte ook alweer heet. En laat me je vertellen: het is het niet waard. Koop een notitieboek. "Blauw overhemd, gaat steeds naar de snoepautomaat voor KitKats, denk dat-ie bij sales werkt??? JAN" – dat soort dingen. "Had op een dag hetzelfde pisschema als ik, maakte kutgrap over Brexit, BEN" en "Stonden samen drie hele minuten zwijgend in de keuken voordat ik riep: 'deze waterkoker is zó langzaam!'  WENDY". Houd notities bij.

Een heleboel mensen vonden de man die de baan voor jou had best aardig, en hij is nog maar zo kort weg dat de zeer specifieke vorm van zijn lichaam nog in de kussens van jouw bureaustoel staat, dus hou je een beetje in, en probeer hem niet heel luid af te zeiken in het bijzijn van iedereen, terwijl je een grote drol – een bijna letterlijke drol – draait op het werk dat hij voordat jij kwam heeft verricht. Doe, misschien, eerst je eigen ding. How 'bout that?

13.00 uur: je hebt vandaag nog geen werk gedaan. Strek je armen. Geeuw. Sta op vanachter je bureau. Maak er een show van om je portemonnee, je telefoon en je sleutels te pakken. Trek traag je jas aan. Kijk naar de persoon tegenover je. "Hey," zeg je. "Dus, uh… waar kan ik hier in de buurt een goede lunch halen?" Doe dit niet.

Het enige antwoord op "waar kan ik hier in de buurt een goede lunch halen?" is iemand die heel langzaam aan je uitlegt waar de Bakker Bart is. Dat is het. Dat is de enige optie. Ze zouden het Chinese buffetrestaurant waar sommigen op vrijdagmiddag heengaan kunnen beschrijven, maar dat is niet echt het soort maaltijd voor een maandag. Ze zouden je kunnen vertellen over het zaakje een paar straten verderop, waar je goedkope currymaaltijden kan halen, maar het is het gewoon niet waard om een plattegrond achterop een A4-envelop te tekenen. Ga gewoon naar de fucking Bakker Bart, net als iedereen. Eet gewoon, alleen en een uur lang scrollend door je telefoon, op een bankje langs het kanaal, wanhopig vermijdend om terug te gaan naar je werk tot je elke minuut van je lunchpauze hebt verbruikt, omdat je daar niets te doen hebt.

(Deze is niet echt van toepassing op Trump, omdat hij het vrijwel zeker voor elkaar heeft gekregen om de koks van het Witte Huis geregeld zwart verkoolde steaks te laten bereiden, maar ik probeer wat daadwerkelijk nuttige informatie in dit lolzy stuk te verbergen. Dit gaat trouwens over Trump. Dit stuk. Donald Trump. De president van de Verenigde Staten.)

Ik weet het niet man! De ergste keer dat ik de mist inging in de eerste week van mijn nieuwe baan was toen ik niet wist hoe ik de telefoon op mute moest zetten, waardoor ze me tegen een collega hoorde zeggen: "Ik heb een of ander vrouwmens voor je aan de telefoon. Ben je er of niet?", waarna ik formeel mijn excuses moest aanbieden in een e-mail. In het grote radarwerk der dingen – het radarwerk waarin de schaal nu varieert van "klein telefonisch incidentje" tot "het verbannen van burgers uit zeven landen en (laten we eerlijk wezen) één religie uit de VS voor een periode van negentig dagen, zonder doordacht plan, of goede reden" – lijkt mijn incident, nu, achteraf gezien, helemaal niet zo erg. Maar ik weet het niet hoor. Ik heb gewoon het idee dat als er twee internationale protesten zijn terwijl jij pas tien dagen bezig bent, het misschien allemaal niet zo soepeltjes gaat. Hoe slecht moet je zijn in je werk voordat mensen de straat op gaan in landen waar jij niet eens woont om luidkeels te roepen dat je slecht bent in je werk? Best slecht, denk ik.

Andere dingen die van belang zijn: spuug je kauwgom niet uit in de urinoirs (de office manager moest hier het afgelopen jaar al 25 afzonderlijke all-office e-mails over versturen); doe geen moeite om te vragen naar de 10 procent korting voor Fitness First, die je volgens HR zou krijgen zodra je op een vast contract zat (niemand weet hoe je die kortingscode moet activeren); en zorg dat je tussendoor iets eet als je op vrijdag om 16.00 uur aan het vrijmibo-bier begint, zodat je niet voor een uur of acht al over de schoenen van je baas heen kotst of probeert je billen te fotokopieëren terwijl er in het vergaderhok ernaast gewoon nog een meeting bezig is. O! En probeer geen oorlogen te beginnen. Oké. Veel succes en veel plezier!