De mensen die films op dubbele snelheid kijken

“Dit is versneld,” zei mijn vriend na drie minuten. “Je hebt deze nog niet eerder gezien,” reageerde ik, “het hoort snel te zijn.” Twee minuten later, net toen de strijdende Capulets en Montagues klaar stonden om een van de beste tankstationscènes in de geschiedenis neer te zetten, pauzeerde hij de film weer. “Dit is zeker weten versneld, hun stemmen klinken raar.”

Tot mijn grote frustratie had hij gelijk. We zetten een stream aan, en in vergelijking daarmee voelde de dvd-versie verschrikkelijk – alsof de hele film een flinke teug helium had genomen. Een hele film op deze manier kijken is toch onmogelijk?

Maar blijkbaar doen best veel mensen precies dit – en niet omdat ze per ongeluk 50 cent hebben betaald voor een illegaal gedownloade dvd, zoals ik. Sommige mensen kiezen ervoor om films op hogere snelheid te bekijken. Want… efficiëntie? Kortere aandachtsspannes? Een diepgewortelde haat jegens filmregisseurs? Een andere volledig bizarre reden?

Als ik nu misprijzend overkom, dan komt dat omdat ik dat ook ben. Maar om eerlijk te zijn had ik het moeten zien aankomen. Het is tenslotte niets nieuws. YouTube en Netflix hebben al de opties om iets op verschillende snelheden te kijken – alles van normale snelheid tot 2 keer zo snel. We kennen allemaal wel mensen die educatieve youtubevideo’s en opgenomen hoorcolleges versneld kijken, mannen snelwandelen tegenwoordig overal naartoe, en ik heb ook gehoord over mensen die podcasts, memoires en zelfs mindfulness-oefeningen versneld luisteren.

In ons huidige tijdperk, waarin zoveel mogelijk dingen zo snel mogelijk consumeren als een deugd wordt gezien, zou het niet verrassend moeten zijn dat mensen zoveel mogelijk informatie als ze maar kunnen naar binnen proberen te werken. En waarom zou je kunst niet op dezelfde manier tot je nemen als informatie? Alles is tegenwoordig toch content, toch?

Dankzij Goodreads, Booktok en die goede ouwe neoliberale competitie die een cultuur creëert waarin mensen hun boek-goals en gelezen bladzijden vastleggen alsof het kilometers op Strava zijn, was dit gedrag onontkoombaar. Volgens Audible heeft zo’n 5 procent van hun gebruikers wel eens geprobeerd om audioboeken op een snelheid van 1,5 of hoger te luisteren. Dus dat mensen tegenwoordig ook op dubbele snelheid door films heenrazen, is op een of andere ziekelijke manier ook wel logisch. Het is misschien niet wat de schrijver, regisseur, acteurs of crewleden in gedachten hadden, maar het telt nog steeds als een bekeken film – in ieder geval genoeg om hem toe te voegen op Letterboxd en er een paar tweets over te liken.

Misschien ben ik nu iets te nors, en zou ik het niet moeten afkraken voor ik een keer heb geprobeerd om Oppenheimer op dubbele snelheid te kijken. Dus heb ik, in een poging om wat meer open te staan voor de wereld, een paar snelkijkers opgespoord en ze gevraagd: Waarom?

“Sinds het mogelijk is om dingen sneller te kijken heb ik mijn moeder dat zien doen, en ik heb me altijd afgevraagd waarom,” vertelt auteur en presentator Sonya Barlow aan VICE. “Maar toen ik ging zitten en series op streamingdiensten ging kijken, begreep ik het volledig.” Barlow heeft ADHD, en gelooft dat dat de reden is dat snelkijken aantrekkelijk voor haar is – op die manier raakt ze niet verveeld of afgeleid. “Ik ben gewend om van hot naar her te gaan,” zegt ze, “dus als ik tv kijk of naar podcasts luister, is het niet dat ik de show sneller wil laten gaan, eerder dat ik de stiltes en lange pauzes tussendoor wil vermijden, want die kunnen het voor mij langzamer laten gaan.” Ze houdt vast dat ze nog steeds “het tempo van de regisseur en de productie kan waarderen – het snelkijken is meer een manier om te zorgen dat ik niet dissocieer van het medium.”

Ik moet toegeven: dit verscheurt me een beetje. Aan de ene kant snap ik waarom neurodivergente kijkers misschien andere manieren van kijken zouden willen of nodig hebben – sommige bioscopen hebben nu bijvoorbeeld prikkelarme vertoningen, die minder intens zijn voor de zintuigen. Als Barlow door het versneld afspelen op een film kan focussen zonder te dissociëren of de film gewoon halverwege af te zetten, zou het misschien gewoon moeten worden beschouwd als nog een manier om films toegankelijker of prettiger te maken voor mensen met neurodivergentie.

Maar toch: ik heb nog steeds het gevoel dat je de film dan op een gegeven moment… niet meer aan het kijken bent. Want films gaan over veel meer dan alleen het volgen van een plot – ze worden bewust met een bepaald tempo, ritme en stijl gemaakt. Kun je het tempo van de regisseur echt waarderen als elke pauze in een dialoog wordt doorgespoeld? Prikkelarme vertoningen zorgen ervoor dat je niet overprikkeld raakt, maar versneld afspelen is toch iets anders – zorgt dat er niet juist voor dat onze steeds kleiner wordende aandachtsspannes nog verder verslechteren?

“Ik heb het altijd fijn gevonden om er ondertiteling bij te hebben zodat ik de informatie sneller kan verwerken en het niet voelt alsof ik op de dialoog hoef te ‘wachten’,” vertelt Nicole Gray (28) aan VICE. “Maar ik merkte dat het daardoor voelde alsof de show zelf te langzaam voelde.” Nu kijkt ze vaak films en televisie op een snelheid van 1.25 of zelfs 1.5. “Ik werk met social media, dus ik ben goed bekend met kortstondige, aandachttrekkende content,” zegt ze. “Ik ben iemand die van nature op een hoog tempo functioneert.”

Eroderen onze TikTok- en Instagramreel-gewoontes ons vermogen om iets van langer dan een paar minuten te kijken zonder dat we verveeld raken? Misschien, maar Gray houdt vast dat dit niet het geval is. “Ik geloof niet dat dit volledig te maken heeft met aandachtsspanne of iets waarbij kortstondige content de boosdoener is,” zegt ze. “Ik ben vaak aan het multitasken en iets educatiefs aan het kijken, en er is veel te leren en te bespreken in korte tijd. Ik kan snel informatie verwerken,” voegt ze eraan toe, “dus voor mij zitten er weinig keerzijden aan het versnellen van films of series, zoals ik dat ook bij podcasts doe.”

Mediaconsultant en publicist Tracy Lamourie zegt soortgelijke dingen over haar snelkijk-gewoontes. “Anders ben ik gewoon veel te druk,” zegt ze. “Als ik iets anderhalf of twee keer zo snel kan afspelen, doe ik dat ook.” Ze heeft maar een paar uitzonderingen: “Als er zware accenten in zitten, zet ik het op 1.25,” zegt ze, en “als ik films kijk die door vrienden zijn gemaakt.” De rest van de tijd kijkt ze het liefst zo snel mogelijk.

Ik kan Martin Scorsese zich horen omdraaien in zijn bed, maar Lamourie houdt net als Barlow vast dat het simpelweg een kwestie van persoonlijke voorkeur is. “Ik heb voor de meeste dingen gewoon niet genoeg tijd, tenzij ik het snel consumeer,” zegt ze. “Ik praat snel en ik denk snel, dus ik consumeer ook snel media."

Zijn films kunstwerken, die net zo lief voor hun stijl en sfeer gekeken kunnen worden als voor hun plot? Of zijn ze meer instrumenteel – iets waar informatie uit kan worden onttrokken?

“Ik heb een manier uitgevogeld om in de eerste tien minuten van een film te bepalen of hij het kijken waard is,” zegt Henry Chebaane, een multidisciplinair creatief werker die “al minstens veertig jaar ‘storytelling’ in verschillende media bestudeert en beoefent.” Voor hem zijn films objecten om te bestuderen – hij kijkt ze om verhalende elementen te ontleden – dus hij heeft een systeem opgesteld. “Wat er in de eerste vijf minuten gebeurt, en in de vijf minuten daarna, is een indicatie van hoe de resterende tachtig of meer minuten zullen zijn,” stelt hij. “Als het het waard is, laat ik me door de kunst onderdompelen in het verhaal en de personages, en respecteer ik de esthetische keuzes die de regisseur heeft gemaakt,” zegt hij. Als hij na tien minuten nog niet is overtuigd, "weet ik dat dit niks wordt.”

Dan rest de vraag, zou hij moeten blijven kijken of niet? “Vanwege mijn professionele nieuwsgierigheid blijf ik meestal kijken, maar spoel ik wel door de film heen, en stop ik op specifieke momenten om mijn aannames te bevestigen dat het het niet waard is om volledig te kijken,” zegt hij. 

Ik vind dit persoonlijk heel vermoeiend klinken. Maar hé, wie ben ik om te oordelen over wat mensen in hun eigen woonkamer doen? Als je films op dubbele snelheid wil kijken, of in intervals van 20 seconden, of in stukjes op TikTok, ga ik je niet tegenhouden. Leef en laat leven, doe waar je zin in hebt, fuck it.

Misschien komt het uiteindelijk gewoon allemaal neer op smaak. “Ik zou het mis kunnen hebben,” zegt Chebaane. “Sommige films heb ik tien of twintig keer gezien, op normale snelheid,” voegt hij eraan toe, terwijl hij de films van Ava DuVernay, Jane Campion, Sofia Coppola, Christopher Nolan, Ridley Scott en James Cameron als voorbeelden noemt. “Je zou dit ‘langzaam kijken’ kunnen noemen,” suggereert hij, “want als je het plot en de personages eenmaal kent, heb je extra veel aandacht voor de details van de kunst en de ambacht.” 

Ik zou dat persoonlijk gewoon kijken noemen. Maar wie ben ik? Ik heb tenslotte nog steeds een dvd-verzameling. Misschien klamp ik me, door films op normale snelheid te kijken, vast een overblijfsel uit een vervlogen tijdperk. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE UK.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.