Levende speelgoedsoldaten in de Westelijke Sahara

Budraiga nr. 2, afbeeldingen eigendom van de artiest

Een groep levensgrote speelgoedsoldaten bezet de Westelijke Sahara in een nieuwe serie van conceptueel fotograaf Simon Brann Thorpe. Thorpe werkte met een vijftigtal echte soldaten en plaatste ze op een plateau terwijl hij ze vroeg de poses aan te nemen die zo typisch zijn voor speelgoedsoldaatjes. Uit deze beelden spreekt hoe Thorpe speelt met de onschuld van het kinderspeelgoed.

De soldaten maken deel uit van het Polisariofront, een onafhankelijkheidsbeweging voor een gedeelte van de Westelijke Sahara. Sinds 1979 strijden ze voor de rechten van de Sahrawi, de oorspronkelijke bewoners van het gebied. Na een langdurig conflict tussen de Polisariostrijders en de Marrokaanse bezetting werd er in 1991 een wapenstilstand afgekondigd. Het gebied zit nu nog vol met landmijnen, vluchtelingenkampen en mensenrechtactivisten. Met de Legacy of War II - Toy Soldiers combineerde Thorpe journalistiek met kunst door de krijgers als speelgoedsoldaten te laten poseren.

In 2004 kwam hij voor het eerst naar de regio om slachtoffers van landmijnen te fotograferen. “Ik probeerde me voor te stellen hoe het moet zijn geweest om gevangen te zijn in een eindeloos voortslepend postkoloniaal conflict,” vertelt Thorpe aan The Creators Project. “Het idee om de soldaten als speelgoedsoldaten te laten poseren kwam hieruit voort. De speelgoedsoldaatjes maken een emotionele reactie los bij mensen die daarmee opgegroeid zijn en fungeren zo als brug tussen twee werelden. Westerse kijkers kunnen zich makkelijker verplaatsen in de krijgers doordat hun poses een herinnering aan hun jeugd doet aanwakkeren. Tegelijkertijd geven de foto’s de situatie daar precies weer.”

Slapende soldaten

Thorpe heeft twee jaar gewerkt aan de serie. Aangezien hij midden in de woestijn werkte met echte soldaten, was het een gecompliceerde onderneming. Daarbij kwam nog dat de wapenstilstand het de soldaten moeilijk maakte zich vrij te verplaatsen. “Het grootste struikelblok was de communicatie,” legt Thorpe uit. “Er is heel beperkt internet en mobiele ontvangst in de vluchtelingenkampen. Toen de militairen gestationeerd waren in het bevrijde gebied van de Westelijke Sahara werd er zelfs enkel via satelliettelefoons gecommuniceerd. Dit alles maakte het proces zwaar en tijdrovend.”

Aangezien er geen decor- of kostuumwinkels in de buurt waren, moest Thorpe de uniforms en militaire apparaten van de krijgers zelf gebruiken. De platforms bijvoorbeeld, waar de soldaten op staan, hebben ze zelf gemaakt van een stel lege olievaten. “Het was best zwaar voor de soldaten. Ze moesten de platforms in de hitte door de woestijn dragen, terwijl ze hun vingers openhaalden aan de scherpe randen ervan,” zegt Thorpe. Nadat hij eenmaal besloten had waar hij de foto’s wilde nemen moest hij de soldaten nog zo ver krijgen een goeie pose aan te nemen. “Ik weet niet of ze zulk hard werk hadden verwacht. Het is niet makkelijk om lange tijd kaarsrecht te blijven staan als het snikheet is.”

Voor alle betrokkenen was dit werk de moeite waard: het probeert de aandacht te vestigen op een regio die jarenlang werd geteisterd door gewapende conflicten. Dwars door de woestijn loopt de Marrokaanse barrière, een muur van 2700 kilometer waar volgens Al-Jazeera zo’n 120.000 soldaten de wacht houden, gewapend met dezelfde landmijnen die Thorpe zo inspireerden. Ze houden het land —technisch gezien nog een kolonie van Spanje— letterlijk verdeeld. Zoals VICE News al suggereerde in de vijfdelige documentaire The Sahara’s Forgotten War, zou het best kunnen dat de wortels van de Arabische Lente bij de krijgers van de Polisario liggen, misschien zelfs bij precies de krijgers die Thorpe voor zijn foto’s koos…

Toy Soldiers staat symbool voor de oorlog en de postkoloniale conflicten in het Afrika ten zuiden van de Sahara. Sterk aan deze serie is volgens de fotograaf vooral de manier waarop het vragen stelt aan de toeschouwer: “Waarom ligt dit conflict nu niet dichter bij een oplossing dan 40 jaar geleden? Hoe reageren kijkers op beelden van oorlog en vernietiging, in een tijdperk waar een overvloedig aanbod van informatie heeft geleid tot een minieme aandachtsspanne? Wat maakt het ene conflict meer nieuwswaardig dan het andere? Wat zijn de consequenties van de stortvloed aan gruwelijke beelden uit oorlogsgebieden? En hoe kunnen we over oorlog communiceren zonder beelden?” aldus Thorpe. Niet in de laatste plaats bevragen de foto’s onze eigen obsessie met de verheerlijking van oorlog, in de entertainmentindustrie en dus zelfs in kinderspeelgoed.”

Thorpe heeft Toy Soldiers als boek gepubliceerd. Het boek is vooralsnog alleen in het Verenigd Koninkrijk en de VS te bestellen. Op 15 september zal het boek wereldwijd gepubliceerd worden. Houd Thorpe’s website in de gaten voor meer informatie.