Waarom narwals die bizarre, fantastische eenhoornhoorns hebben

De narwal is zo'n bizar wezen dat sommige mensen tot diep in hun volwassen leven niet weten dat het echte dieren zijn. In tegenstelling tot hun naasten, bezitten de meeste mannetjes en 15 procent van de vrouwtjes van deze dolfijnensoort een spiraalvormige hoorn op hun mond.

Het doel van de gigantische gezichtsspeer is al honderden jaren een onderwerp van debat - seksuele selectie, ademhaling, gehoor en verdediging zijn allemaal geopperd als mogelijke voordelen. Maar nu heeft een team van Harvard een nieuwe verklaring toegevoegd. Ze stellen dat de hoorn als een soort extra zintuig werkt.

"Het kost ongelofelijk veel energie om dat ding te laten groeien," vertelde hoofdonderzoeker Martin Nweela aan Wired. "Om zoveel kostbare energie in zo'n heftige omgeving erin te stoppen moet er wel een hele goede reden zijn om het te doen."

Zijn onderzoek wordt in april gepubliceerd in The Anatomical Record, en presenteert bewijs dat narwals het zoutgehalte van water ermee kunnen detecteren. Het vermogen om deze fluctuaties te kunnen voelen zou erg nuttig kunnen zijn omdat ze samenhangen met de vorming (hoog zoutgehalte) of het smelten (laag zoutgehalte) van ijsbergen.

Om meer te weten te komen over de zintuigelijke werking van de hoorn, verzamelden Nweeia en zijn collega's een aantal hoorns die ze kregen van jagers op Baffineiland. Ze bevestigden hun vermoeden dat de hoorn een permeabele buitenkant heeft die zeewater toelaat in de dentinelaag. Eenmaal binnen, vloeit het water door een buisjessysteem naar het centrum van de tand, die gevuld is met aders en zenuwen.

Bij mensen worden de zenuwen van je gebit nooit blootgesteld aan de buitenwereld - tenzij je een wortelkanaalbehandeling ondergaat, natuurlijk. Maar de narwalhoorn is extreem gevoelig voor zijn omgeving, en lijkt constant het water te testen op mogelijke risico's.

Nweeia's team zag dit proces met zijn eigen ogen tijdens de experimenten. Ze bouwden een plastic cylinder die ze een "hoornjas" noemden en trokken die om een hoorn van een levende narwal. Daarbij vulden ze de buis met water met verschillende zoutconcentraties. Hoe hoger het zoutgehalte, hoe sneller de hartslag van het dier, waarschijnlijk vanwege de angst om gevangen te worden in een ijsberg. Maar ongeacht de reden, suggereren de resultaten dat narwals water kunnen filteren door hun hoorns om het zoutgehalte te meten.

De raarheid van de tand impliceert dat die een complexere rol in het leven van het dier speelt dan bij andere gehoornde zoogdieren. Het is de enige kaarsrechte hoorn op aarde. Daarnaast is de hoorn ook verassend flexibel.

Het ding is ook de langste hoektand op aarde, met lengtes tot bijna drie meter, bijna de helft van de lengte van de narwal zelf. Van de twee hoektanden, is het altijd de linker die door de kaak heen boort en uitgroeit tot de karakteristieke hoorn. "Niets over deze tand slaat ergens op," zei Nweela in een artiel van Explorers Club. "Het tart alle bekende principes in de expressie van zoogdiertanden."

Het mysterie van de narwalhoorn blijft vooral voortbestaan omdat het bestuderen van de dieren zo frustrerend moeilijk is. Ze leven op één van meest ververwijderde plekken op aarde, en verstoppen zich het halve jaar onder de ijskappen. Het is mogelijk dat hun iconische hoorn gebruikt wordt voor alle functies die wetenschappers over de jaren geopperd hebben, en het zou niemand verbazen als er meer onverwachte superkrachten in verborgen zitten.

De narwal wordt misschien vaak verward met een fictief beest, maar de echte versie is eigenlijk veel toffer.