Een stevig potje soebatten over kunst kan best leuk zijn, maar helaas leert de traditie ons dat gesprekken in musea vaak geteisterd worden door het idee dat je moet vervallen in gewichtige uitspraken die verdomd veel ruiken naar beschimmelde Roquefort. Praten over kunst heeft dan ook vrij weinig weg van een normaal gesprek, dat doorgaans gekenmerkt wordt door naar elkaar luisteren en het tonen van oprechte interesse en wederzijds respect. In plaats daarvan is kunstpraat een koelbloedig politiek machtsspel dat uitsluitend bedoeld is om te peilen of je ‘het snapt’, waarbij zowel de deelnemers als de kunst zelf als verliezer uit de bus komen. Tradities zijn er echter om gebroken te worden, daarom hier wat tips hoe je over kunst kunt praten zonder meteen als een hautaine snobistische lul over te komen.

Ergens in de loop van je leven heb je ervoor gekozen om ‘kunstliefhebber’ in je identiteitenpakket te stoppen. We moedigen het aan, je zoekt je eigen pad en dat mag geprezen worden. Maar alsjeblieft, doe alles met mate. Met een beetje geluk zijn nog niet al je vrienden spontaan weggelopen en is er één zo vriendelijk om aan te bieden een keertje mee te gaan naar het museum. Verpest die ongetwijfeld laatste kans niet.

In een dergelijk geval is het écht nergens voor nodig om voor elk kunstwerk een infantiele denkpose aan te nemen terwijl je het kunstwerk ‘even op je in laat werken’. Het is mega-irritant en superdoorzichtig. Iedereen weet namelijk dat je tijd probeert te kopen om je geheugen te doorgraven wat je gisteravond ook alweer in kunstbijlage van Trouw hebt gelezen. ‘De Denker’ mag dan ook met recht gezien worden als het museumequivalent van de schwalbe. Simpel advies: niet doen.

Je bent een kind van de jaren tachtig of negentig. Dat houdt in dat je talenpakket om culturele aangelegenheden te omschrijven doorgaans niet verder reikten dan de “laatste aflevering van Pokémon was fokking vet” of “het nieuwe album van Kraantje Pappie is echt tering gaar.” Gelukkig worden we ouder en ietwat meer taalkundig gepolijst, maar om dan te pas en te onpas – en dan voornamelijk te onpas – een opeenstapeling van Franse leenwoorden uit je mouw te schudden is voor niemand leuk. Het gebruik van termen als ‘reconceptualiseren’, ‘clair-obscur’, ‘plausibiliteit’, ‘repulsief’ en (de enige toelaatbare) ‘papier maché’ zijn geluiden die een lul maakt als hij wil pochen met zijn kosmopolitische ‘mindset’. Dat komt omdat je ze 1) nooit echt gebruikt, 2) ze nu alleen gebruikt om slim over te komen, 3) de ander niet begrijpt wat je zegt, en 4) hij of zij ook wel doorheeft dat je zelf in een totale staat van verwarring verkeert, waardoor het geheel van enige inhoudelijke vorm ontdaan is.

Op het eerste oog hebben Floortje Dessing en de kunstconnaisseur echt helemaal niets met elkaar te maken. Ze hebben echter één belangrijk ding met elkaar gemeen: ze drukken alles in fucking hyperbolen uit. Een beter voorbeeld was wellicht op zijn plaats geweest, maar zij beoefent het beroep dat jij, ik en iedereen op deze aarde zou willen hebben en ze weet dat bijzonder knap te verkrachten. En dat is iets wat benoemd moet worden. Zoals Floortje – met ogenschijnlijke alchemistische krachten – zelfs gekookte geitenmelkprutjes weet te transformeren tot een klassiek wereldgerecht, kan de over de kunst pratende lul ieder abstract schilderij verheffen tot het meest briljante wat de mensheid ooit heeft voortgebracht. Het sneue is dat het ook nog eens averechts werkt. In plaats van het opwekken van enthousiasme, zorgt brallen over genialiteit voor elk schilderij voor onvermijdelijke vervlakking ervan. Tem die shit.

Duchamp is de Godwin onder de kunstenaars. Kunst eindigt en begint bij Duchamp, en als je eenmaal begint over die omgekeerde urinoir is alles wat daarna gezegd wordt per definitie post-interessant.

Door alle kenmerken van kunststromingen, biografieën van kunstenaars en schildertechnieken die je als een middelbare scholier in de nachtelijke uurtjes uit je hoofd hebt zitten leren, om over alles maar wat te zeggen te hebben, is de kans aanzienlijk groot dat wanneer je een muntje in jezelf gooit, je geraaskal langer duurt dan de omzwervingen van Odysseus. Mensen zijn vooral met zichzelf bezig en hebben vooral geen zin om naar je gezever over de onterechte hedendaagse interpretatie van de voluptueuze Rubensvrouw te luisteren. Zeker niet als er geen licht aan het einde van de tunnel lijkt te zijn.

Als je minder beleerde kunstzinnige vriend enthousiast vertelt dat De Nachtwacht écht het beste is dat Vincent van Gogh uit zijn toverkwast op het canvas heeft getoverd mag je dat natuurlijk best verbeteren. Maar hou alsjeblieft die zelfgenoegzame grimas van je gezicht. Niets haalt het bloed onder de nagels van mensen vandaan als mensen die hun fouten corrigeren. Het is de sociale doodsteek nummer één. Houd de Art Nazi in je een beetje in toom.

Nog één laatste tip, een regelrechte hersenkraker: wees gewoon oprecht. Al het voorgaande kun je namelijk gewoon lekker vergeten en zelfs volstrekt het tegenovergestelde blijven doen als je deze tip maar opvolgt. Zeg gewoon wat je écht vindt, voelt of denkt en wees geen megalomane zak die verstrikt raakt in zijn eigen artistieke geblaat. Als er geen opgehoopt zuur via je maag je slokdarm probeert te verlaten zit je in de meeste gevallen goed.