In Kazachstan Gebeuren Er Enge Dingen

Hier zijn een paar interessante dingen die je misschien nog niet wist over Kazachstan. Het is het land waar appelbomen vandaan komen, het is groter dan heel West-Europa en in december werden er mensen vermoord en vielen er meer dan honderd gewonden bij een politieraid op een staking van oliearbeiders.

Kazachstan is een Centraal-Aziatische republiek die vroeger deel uitmaakte van de USSR. Nadat Gorbatsjov in 1991 de Sovjet-Unie uit elkaar liet vallen, werd er in Kazachstan geen democratie ingevoerd maar wel een brutale autocratie. President Nursultan Nazarbayev is er aan de macht sinds 1989, ondanks beschuldigingen van verkiezingsfraude.

Als het op politieke vrijheid en mensenrechten aankomt, is er in Kazachstan niet veel veranderd sinds het Sovjet tijdperk. Op een schaal van 1 tot 7 - waarin 1 staat voor heel vrij en 7 voor niet vrij - heeft Freedom House het land een 6 gegeven voor Politieke Rechten en een 5 voor Burgelijke Vrijheid. In het algemeen concludeert de NGO dat Kazachstan "Niet Vrij" is.

Met Nazarbayev, die wellicht 90 procent van de stemmen zal opeisen in april, ziet het er niet naar uit dat de situatie snel zal veranderen. Dit filmpje werd gemaakt op 16 december in Zahnaozen toen duizenden arbeiders uit de gas- en olie-industrie protesteerden voor hogere lonen en vervolgens beschoten werden door de politie en het leger.

Sinds de 16e is Zhanaozen compleet afgesloten. De noodtoestand werd afgekondigd in het gebied, de internationale pers mag er niet binnen en de inwoners van de stad mogen niet gaan stemmen tijdens de volgende verkiezing om te verzekeren dat Nazarbayev zal winnen. We gingen praten met Campaign Kazachstan, een groep die opkomt voor democratische, sociale en politieke rechten in Kazachstan.

VICE: Kan je ons wat meer uitleg geven over de achtergrond van het bloedbad in Zhanaozen?
Campaign Kazachstan: Het gebeurde na een zeven maanden durende hongerstaking door oliewerkers. Ze zijn ontevreden omdat ze volgens internationaal vastgelegde wetten niet voldoende betaald worden voor het soort gevaarlijk werk dat ze uitvoeren. Hun werkgevers zijn allemaal dochterondernemingen van KazMunaiGaz, de energiemaatschappij van de staat. Het management weigert deel te nemen aan onderhandelingen. Van de zes mensen die de arbeiders vertegenwoordigden heeft advocate Natalia Sokolova een gevangenisstraf gekregen van zes jaar, kreeg  Akzanat Aminov twee jaar voorwaardelijk en werd het huis van een derde vertegenwoordiger in brand gestoken.

Jezus. Wat is er precies gebeurd op 16 december?
De betogers hadden een vredevolle demonstratie georganiseerd op het centrale plein van Zhanaozen. Hoewel het protest vredevol en gedisciplineerd verliep, bereidde het regime zich voor op een confrontatie. Terwijl de betogers zich verzamelden, vuurde de oproerpolitie kogels af naar het publiek. Deze onuitgelokte aanval leidde tot een opstand toen de arbeiders samenspanden om zichzelf te verdedigen. Niet veel later waren de belangrijkste gebouwen van het plein afgebrand, waaronder het stadhuis en het hoofdkwartier van één van de oliemaatschappijen. De regering heeft officieel bevestigd dat ze zestien mensen vermoord hebben en tientallen verwond, maar Aktau, de onafhankelijke vakbond, zegt dat er die dag tot zeventig mensen gestorven zijn.

Hoe gaat het met de arbeiders die in de gevangenis zitten?
Russische en internationale journalisten die de stad hebben kunnen bezoeken, bevestigden dat er sprake is van foltering in de politiecellen en dat de vrouwelijke gevangenen verkracht worden. Aangezien foltering wel vaker voorkomt in het gevangenissysteem van Kazachstan is het niet verbazingwekkend dat ze dat ook toepassen op de betogers.

Hoe belangrijk is de olie-industrie in Kazachstan?
Kazachstan heeft de tiende grootste olie- en gasreserve ter wereld en gezien de belangrijke geografische ligging ten zuiden van Rusland en tussen China en Europa, wordt het gezien als een alternatieve energieleverancier voor Rusland en China.

Waarom is hier geen internationale verontwaardiging over?
Joe Higgins, nu een socialistisch lid van het Iers Parlement en destijds een Europees parlementslid, heeft Kazachstan een aantal jaar geleden bezocht. Hij ontmoette een vertegenwoordiger van de Organisatie voor Veilgheid en Samenwerking in Europa, de internationale organisatie die de democratische rechten in de regio zou moeten controleren. Hij vertelde hem dat de Westerse machten zich niet bezighielden met het gebrek aan democratie in Kazachstan omdat de verdediging van Westerse olie- en gasbelangen belangrijker zijn en omdat de VS destijds rekende op het Kazachse luchtruim om landen als Afghanistan binnen te vallen. Gewone Kazakken denken simpelweg dat hun vrijheid verkocht wordt voor olie en gas.

Wat betekent die noodtoestand voor de inwoners van Zhanaozen?
De stad wordt nog steeds bezet en de avondklok blijft geldig nog tot eind januari. Sommige rapporten zeggen dat er opnieuw gewerkt wordt op de olievelden maar dat gebeurt onder strenge bewaking van legertroepen. Meetings en demonstraties zijn verboden, alsook elke vorm van communicatie, printen en fotokopiëren.

Hoe is de situatie in Zhanaozen op dit moment? 
Ondanks de huidige noodtoestand en onderdrukking zijn de stakers niet verslagen. Ze blijven werken aan de uitbouw van een sterke vakbond en er gaan geruchten rond dat er in de mijnregio's ook stakingen op til zijn.

@Henry_Langston