Kinderen van de Russische nouveau riche

Kijk toch eens naar dit lieve kleine poepie. Hij heet Vladim en zijn ouders zijn heel erg rijk. Toen fotograaf Anna Skladmann hem thuis bezocht, vroeg hij hoeveel foto’s ze wilde maken. “Niet meer dan tien,” vertelde ze hem, waarna ze tien fotorolletjes tevoorschijn haalde en aan de slag ging. Nadat hij de sluiter tien keer hoorde klikken stond hij zelfverzekerd op, ging hij naar zijn kamer, trok hij zijn pyjama aan, ging hij voor zijn televisie zitten en stuurde hij het dienstmeisje weg voor wat thee.

Vladim was toen vijf. Ik weet niet hoe oud hij nu is, maar ik zou hem niet tegen de haren in strijken, want heel moeilijk zal het voor hem niet zijn om iemand om het leven te laten brengen.

Anna heeft veel soortgelijke verhalen te vertellen over de tijd die ze in Moskou doorbracht toen ze de kinderen fotografeerde die heel binnenkort de Engelse economie van kant zullen maken met hun Arctische olie. Wat volgens mij de reden is waarom ze een boek maakte van haar project ‘Little Adults’.

Ik belde haar op om hier even over te babbelen.

VICE: Hé Anna, hoe gaat het?
Anna Skladmann: Ik ben nu op vakantie op Bali. Het is hier prachtig en zonnig en het is zo’n fijne afwisseling van Moskou, waar het ijskoud is.

Juist. Ik las dat je in Bremen geboren was. Hoe ben je in Moskou terecht gekomen?
Mijn ouders zijn Russische emigranten die dertig jaar in Duitsland gewoond hebben. In mijn jeugd besteedde ik veel tijd met mijn oma. Zij werkte in het Bolshoi Theater voordat ze emigreerde, en ze heeft mij veel geleerd over de Russische cultuur. Ze sprak over de muziek, de theaterstukken, het ballet… Ik had een onwijs kleurrijk en nostalgisch beeld van Rusland. Toen ik voor het eerst in Moskou kwam, tijdens mijn vakantie in 2000, zag ik dat alles net even wat anders lag.

Hoe bedoel je?
Alles oogde heel grijs, de kleuren die ik me had voorgesteld waren nergens te bekennen op straat. Er gebeurt niets: je hebt alleen maar auto’s en slecht weer. Maar zodra je bij iemand thuis komt, voel je de warmte en zie je de lichten. Dus toen ik na mijn studie naar Rusland verhuisde, was ik heel erg geïnteresseerd in de manier waarop de mensen leefden. En nam ik mijn camera overal mee naar toe.

Nikita en Alina bij de Italiaanse ambassade in Moskou

Dit is dus hoe het project ooit begon.
Ja, misschien begon het al wat eerder. Tijdens die eerste reis naar Moskou—ik was ongeveer 14 jaar oud—namen mijn ouders mij mee naar een gemaskerd bal. Dat was ook de allereerste keer dat ik Russische kinderen tegenkwam. Het viel me meteen op in hoeverre ze verschilden van de kinderen die ik kende in Europa. Ze waren gekleed zoals de mensen bij carnaval, ze waren gekleed als volwassenen. En ze gedroegen zich ook zo volwassen. Ze zaten allemaal bij elkaar aan tafel, en spraken en gedroegen zich zo fatsoenlijk. Ik was zelf nog heel jong, maar dat is me wel altijd bijgebleven. Ik denk dat dit de eerste keer was dat ik na begon te denken over het sociale aspect van dingen, waarbij ik dus de gebeurtenissen bekeek vanuit de sociale context.

Ging je naar Rusland om juist iets met die eerste impressie te doen?
Niet per se. Nadat ik in New York een tijdje met Anna Leibovitz had gewerkt, voelde ik dat het tijd was om met eigen projecten te beginnen. Ik had nog nooit in Moskou gewoond, dus toen ik daar in 2008 naartoe verhuisde, had ik niet veel vrienden. Ik trok vooral veel op met mijn moeder. Op een gegeven moment nodigde een jeugdvriendin van haar, die nu met een hele rijke man getrouwd is, ons uit voor een teaparty. Hier leerde ik de achtjarige Nastia kennen, die uiteindelijk mijn muze werd voor dit project.

Nastia

Wat was er zo interessant aan haar?
Het was gewoon de manier waarop ze zich gedroeg, en hoe ze sprak over onderwerpen die haar interesseerden. Niets aan haar was kinderlijk. Ik weet nog dat ze een hele grote kat had waarmee ze een show gaf. Iedereen in de kamer keek als zijnde gehypnotiseerd naar haar performance. Ze was zo levendig, net een kleine actrice. Ze gaf me een rondleiding door hun grote avant-garde huis, inclusief Marokkaanse spa. Tijdens deze rondleiding had ze een nieuwe outfit voor iedere kamer die ze me liet zien.

Ahhh. Heb je deze rondleiding vastgelegd?
Ja, ik heb haar vanaf het begin gefotografeerd. En volgens mij vond zij het net zo leuk als dat ik het vond. Het was als het ware een dialoog tussen ons beide. Ze genoot van de aandacht, en wist heel goed dat ik haar nodig had. Ik zat in een fase van mijn leven dat ik niet goed wist waar ik mee bezig was, maar zij gaf me de tijd van mijn leven. Ze belde me de volgende dag op over een idee dat ze had voor een fotoshoot. Toen ik naar haar huis ging wist ze al precies hoe ze op de foto wilde.

Nastia's jongere broertje

Wanneer kwam je op het idee om hier een hele serie van te maken?
Ik ben kort teruggegaan naar New York en begon daar mijn werk uit te printen voor mijn diploma. Toen bedacht ik me dat hier meer in moest zitten. Er is een hele generatie van kinderen die in een soortgelijke situatie geboren zijn.

Hoe ziet dat sociale milieu eruit?
Rusland is nog steeds heel erg in ontwikkeling. Het is vanwege de rijke geschiedenis nog niet helemaal Westers, en ik denk dat er nog vele jaren nodig zijn om het land helemaal te vormen. Alles is heel nieuw voor ze en ze zijn juist zo vatbaar voor die invloeden. Toen ik ze aan het fotograferen was bijvoorbeeld, zag ik heel duidelijk dat ze naar blaadjes zoals Tatler en Vogue hadden gekeken. Dit merkte je aan de manier waarop ze poseerden, de spullen die ze aan wilden trekken en de redenen waarom ze wilden poseren.

Er zitten wel wat lichtelijk seksuele poses bij. Daardoor vroeg ik me af, hoe reageerden de ouders op dit gedrag? Moedigden ze het aan?
Ze protesteerden er in ieder geval niet tegen. Misschien moedigden ze het ook niet aan, maar ze koesterden het als het ware. Ik bedoel, als je kijkt naar de kledingkasten van deze kinderen, vol met jurken, schoenen en make-up… Op een gegeven moment werd mij gevraagd twee meisjes in hun moeders sieradenwinkel te fotograferen. Ze hadden ook een klein babyzusje, waarover ik de moeder gesmeekt had haar niet mee te nemen naar de shoot, aangezien ik met verschillende lampen aan het werken was. Wanneer ik aankwam bij de shoot was niet alleen de baby alsnog aanwezig, ze droeg ook nog eens een enorme ketting om haar hoofd.

Dat moet hilarisch geweest zijn. Hoe verklaar je deze drang naar buitensporigheid?
Omdat ze zelf in zo’n troosteloze situatie zijn opgegroeid, hebben ze nooit een echte jeugd gehad. Ze willen hun kinderen nu alles geven wat ze zelf vroeger nooit hadden. Maar ze zijn hier gaandeweg een beetje in doorgedraaid.

Alisia

Dat zou je wel een vicieuze cirkel kunnen noemen.
Dat krijg je als een land geen tradities kent. Ze kunnen zichzelf niet inhouden. Ze moeten zichzelf leren kennen zodat ze een normale levensstijl kunnen vasthouden. Bij de kostschool waar ik heen ging in Engeland gebeurde precies het tegenovergestelde, de rijkste kinderen hadden nooit geld, en moesten de trein en de bus gebruiken om ergens te kunnen komen. In Moskou hebben de kinderen verschillende bedienden die hun overal volgen. Chauffeurs, een oppas en zelf bodyguards.

Wat voor carrières hadden de ouders van de kinderen die je fotografeerde?
Ik heb geen kinderen van oliebazen gefotografeerd. Maar juist de nieuwe bovenklasse van Rusland. Veel mensen die dus met ruwe materialen werken, door de privatisering van de jaren negentig. Maar ook kinderen van wie de ouders uit de mode-industrie, restaurantwezen, films, onroerend goed, of de politiek komen… Er zaten ook verschillende intellectuelen bij, maar verwar deze niet met het oude geld. Voor hen was er twintig jaar geleden geen geld. Je zou ze de ‘oudere’ nieuwe rijken kunnen noemen.

Ik kan me niet voorstellen dat het heel makkelijk is om deze mensen te bereiken, en vervolgens toestemming te krijgen om hun kinderen te fotograferen.
Ik heb ook heel veel afwijzingen gehad, maar ik denk dat het feit dat ik heel jong ben, en daardoor geen enkele bedreiging zou kunnen vormen, veel heeft geholpen om in het wereldje te komen. Ik denk dat de families mij niet heel serieus namen als fotograaf. Ik was eerder de oudere zus, of de familievriend.

Het lijkt erop dat dit vrij goed heeft uitgepakt. Dankjewel Anna!