Waarom de boel ontplofte in Baltimore

Na jaren van oplopende spanningen, veroorzaakt door armoede en sociale ongelijkheid, is "de boel ontploft" in Baltimore. Zo beschreven studenten, die woensdag een demonstratie organiseerden, de situatie in hun stad na de dood van Freddie Gray. Volgens hen is politiegeweld slechts een symptoom van alle onderliggende problemen.

Oost- en West-Baltimore belichamen al tientallen jaren de sociale problemen waar binnensteden in het hele land mee te kampen hebben: gebrek aan onderwijs, geen arbeidskansen, veel drugscriminaliteit, en een hoop geweld. Volgens The New York Times is de levensverwachting in Sandtown-Winchester, een buurt in Baltimore, even hoog als in Irak en Kazachstan. De meerderheid van de huishoudens verdient er minder dan 22 duizend euro per jaar. De werkloosheidscijfers zijn er twee keer zo hoog als het gemiddelde van de hele stad.

In sommige blokken rondom het kruispunt dat als centrum geldt van de protesten, staan er meer huizen leeg dan dat er bewoond zijn. Aziza Minor, een bewoonster, beschrijft het gebied als een "voedselwoestijn". Ze zei dat er alleen maar drankwinkels zijn en dat de enige apotheek tijdens de rellen van maandag is uitgebrand. "Er is geen verschillen met een derdewereldland, behalve dan dat het in de VS ligt," zei Minor tegen VICE News.

Nathaniel J. McFadden is senator van de staat Maryland, waar Baltimore deel van uitmaakt. "De manier waarop de politie met Afro-Amerikanen omgaat is heel problematisch. Maar het is slechts een symptoom van een dieper probleem, dat gaat over banen, kansen, kwaliteitsvol onderwijs en huisvesting," zei hij. "De jongere generaties zien er elke dag hoe hun buurt en zijzelf verwaarloosd worden. Het is niet goed voor een opgroeiend kind om daar dagelijks mee geconfronteerd te worden."

Donte Hickman is de pastoor van de Southern Baptist Church in Oost-Baltimore. Hij was aanwezig bij de protesten, zowel voor en na maandagnacht. Die nacht stak iemand een gemeenschapscentrum in brand dat hij en zijn kerk hadden helpen bouwen. Vandaag benadrukte hij tijdens een vreedzaam protest dat de stad moet investeren in betere levensomstandigheden in de arme buurten in Baltimore. Alleen op die manier kan verder geweld worden voorkomen.

"Er is geen werkgelegenheid, er is een gebrek aan onderwijs en naschoolse programma's," zei Hickman. "Er zijn overal afgesloten gebouwen waar al jaren illegale, criminele en gevaarlijke activiteiten plaatsvinden. Mensen leven in buurten vol met ratten. Deze buurten worden al te lang verwaarloosd. Ze zeiden dat ze al het geld dat de nieuwe casino's opbrachten zouden investeren in die buurten, maar daar hebben we nooit iets van gezien," voegde hij nog toe.

Diana Morris is directeur van de Open Society Institute van Baltimore. Volgens haar is de immobiliënsector in Sandtown-Winchester zo instabiel dat kinderen die er opgroeien gemiddeld drie keer per jaar verhuizen. Ze zei dat meer dan veertig procent van de middelbareschoolleerlingen minstens een maand school per jaar missen. Ook hebben heel weinig van hen toegang tot goede gezondheidszorg.

Volgens Morris maakt de politiek gebruik van de 'broken window policy', dat agenten aanmoedigt om mensen te arresteren voor kleine overtredingen. Zo krijgen kinderen al op hele jonge leeftijd een strafblad, wat het later nog moeilijker voor hen maakt om werk te vinden. "De officiële werkloosheidsgraad is iets van een vijf of zeven procent," zei ze. "Maar voor zwarte mannen is dat veel, veel, veel, veel hoger. En als je een strafblad hebt, wordt het nog veel moeilijker. Dat weegt zwaar door, want zo kun je dus ook geen productief lid van het gezin zijn."

De Baltimore Sun schreef eerder dit jaar dat er in de stad zestienduizend panden leegstaan. De krant noemde dat "overblijfselen uit een tijdperk waarin de bevolking bijna twee keer zo groot was. Burgemeester Stephanie Rawlings-Blake startte een project dat de stad in staat stelde om alle leegstaande eigendommen te veilen. Volgens de krant bracht dat gemiddeld zo'n 22 duizend euro per pand op – soms zelfs niet meer dan 5 duizend euro.

"Andere delen van de stad zijn continu in ontwikkeling, maar hun buurten niet," zei Morris. "De scholen zijn er niet goed, het openbaar vervoer is er niet zo goed, de huisvesting ligt er onder het gemiddelde – dat zijn allemaal gevolgen van de keuzes die de stad maakt in het verdelen van het geld. Dat heeft allemaal op sociologisch en economisch niveau bijgedragen aan de situatie waarin we ons nu bevinden. Grays dood was de druppel."

Demonstrant Pat White zei tegen VICE News dat de stad verdeeld is in twee delen. "Eén voor de mensen die niks hebben, en één deel voor de mensen die alles hebben."

"Baltimore kent veel problemen: werkloosheid, racisme, drugs, leegstaande panden," zei de jongen tussen het protesteren door. "Het is compleet aan z'n lot overgelaten en het zal er niet beter op worden, totdat mensen een keer beseffen wat ze zouden kunnen doen met hun leven. Baltimore heeft een hoop in te halen."

Andrew Cherlin is socioloog aan de Johns Hopkins University in Baltimore. Hij zei tegen VICE News dat de armoede die de stad sowieso al teisterde enorm groeide toen ook nog eens twee grote bedrijven hun fabrieken er sloten. Ineens stonden er dertigduizend mensen op straat, die niet wisten waar ze nu moesten gaan werken. Volgens Cherlin heeft de stad aardig wat geld geïnvesteerd in Sandtown-Winchester, maar dat was niet genoeg om echt tot resultaten te leiden.

"Het was niet genoeg om de economische instorting, het gebrek aan onderwijs en de overal aanwezige drugs in de buurten tegen te gaan," zei hij. "De situatie in deze buurt staat in schril contrast met de situatie in het stadscentrum. En dat is een reflectie van de sociale ongelijkheid die we in het hele land zien."

Volgens Morris moet de staat meer investeren in onderwijskansen voor kinderen en in betaalbare woningen. Volgens Cherlin moet het minimumloon verhoogd worden en moeten de belastingen van mensen met lage inkomens gesubsidieerd worden. Zowel Morris als Cherlin zei dat Baltimore inwoners moet aannemen om aan de infrastructuur van de stad te werken. Dat zou veel mensen een vast inkomen geven, en ze zouden bovendien nuttige vaardigheden aanleren. Ondertussen wordt de stad er op die manier alleen maar beter op.