In het Syrische dorp Mandaya eten kinderen bladeren van de bomen om niet te sterven

Op een zondagochtend probeerden een zwangere vrouw en haar dochter, samen met een aantal anderen, weg te sluipen uit Madaya, een bergdorp dat ligt ingesloten tussen de besneeuwde bergtoppen in het zuidwesten van Syrië.

Toen ze de zuidkant van het dorp bereikten, stapte iemand op een landmijn, waardoor het nabijgelegen checkpoint van Hezbollah gealarmeerd werd. De strijders openden vervolgens het vuur, waarbij moeder en dochter omkwamen.

Wanhopige vluchtpogingen als deze – die is gerapporteerd door het Syrische observatorium voor mensenrechten in het Verenigde Koninkrijk, en ook door inwoners aan VICE News is bevestigd – komen steeds vaker voor in Madaya, een dorp met veertigduizend inwoners. Het dorp wordt sinds juni belegerd door Syrische strijdkrachten die loyaal zijn aan president Bashar al-Assad en de Libanese militie Hezbollah – hun bondgenoten.

Alleen al de afgelopen maand zijn er 31 inwoners omgekomen van de honger, of tijdens pogingen om voorbij de blokkades te komen die Hezbollah heeft opgeworpen en die de hele stad hebben omsloten. Volgens een rapport, dat is samengesteld door het Syrisch-Amerikaanse Medisch Genootschap en beschikbaar is gemaakt aan VICE News, is een kilo meel in het dorp inmiddels meer dan negentig euro waard – meer dan de helft van het maandelijkse salaris van de gemiddelde Syriër.

"Vanochtend at ik als ontbijt de bladeren van een aardbeiplant," vertelde Rajai, een leraar Engels en wiskunde in Madaya, aan VICE News. Om veiligheidsredenen is zijn naam gefingeerd. "Ik heb al drie maanden geen echte maaltijd meer gehad." Sinds de belegering in juli is hij 23 kilo afgevallen. "Kinderen eten bladeren van de bomen en de oudste- en de jongste mensen liggen op sterven," zei hij.

Toen het dodental in december steeds sterker begon te stijgen, begonnen de bewoners van Madaya wanhopige berichten op social media te plaatsen, met verontrustende beelden die doen denken aan de concentratiekampen van de nazi's.

Op een foto die op drie januari geplaatst werd is te zien hoe een groep mannen een poster omhoog houdt, waarop ze de Verenigde Naties en de paus smeken om iets te doen.

Volgens Rajai straft het regime van Assad zijn woonplaats vanwege deelname aan de Syrische opstand van 2011. Toen vredelievende demonstranten de straten overnamen in de nabijgelegen stad Zabadani in april 2011, deed Rajai mee. "We wilden het land bevrijden van Assad," zei hij. Hij werd gearresteerd en gemarteld. Nu, na vijf jaar burgeroorlog, zijn de vooruitzichten somber.

"In de eerste dagen van de revolutie zeiden wij altijd dat wij nergens voor vreesden," zei hij. "Maar nu weten we dat we fout zaten."

Madaya ligt op een strategisch belangrijke lijn, in de complexe Syrische burgeroorlog. Het dorp ligt in de Qalamoun-bergketen, die zich uitstrekt langs de Libanese grens, minder dan vijftig kilometer van de hoofdstad Damascus. Het creëren van onrust in Qalamoun is essentieel voor het voortbestaan van het regime, aldus Joshua Landis, hoofd van het Centrum voor Midden-Oostenstudies aan de Universiteit van Oklahoma en redacteur van het blog Syria Comment. "Als de rebellen daar doorbreken hebben ze een directe doorgang naar Damascus," zei hij.

In de eerste jaren van de revolutie kozen veel bergdorpjes langs de Libanese grens de kant tegen het regime van Assad, waarmee ze hun lot in handen legden van de steeds groter wordende rebellengroepen.

Naarmate de revolutie steeds gewelddadiger werd, groeide de Syrische-Libanese grens uit tot de sleutelroute voor wapensmokkelaars, die de wapens gevaarlijk dicht bij de Syrische hoofdstad wisten te brengen. Assad en zijn Iraanse, Russische en Libanese bondgenoten hebben van het beveiligen van de grenszone hun grootste prioriteit gemaakt – meer nog dan het terugwinnen van noordelijke gebieden, die nu in handen zijn van groepen als IS en het aan al-Qaida gelieerde al-Nusra Front.

Met de hulp van de Libanese militie Hezbollah heeft Assad keihard opgetreden tegen opstandige gebieden langs de bergeketen, door op een middeleeuwse manier belegeringen uit te voeren. Naast checkpoints en mijnvelden, blokkeren het regime en haar bondgenoten de toevoer van voedsel en water naar de geïsoleerde dorpen. "Ze hongeren mensen uit totdat ze zich overgeven," zei Landis. "Het is een heel oude tactiek."

In september trok Hezbollah de stad Zabadani in, slechts drie kilometer ten noorden van Madaya en bovendien een cruciaal punt in de enige connectie die het dorp heeft met de rest van de wereld. Een paar belegerde rebellen mochten veilig doorgaan dankzij een deal die door Turkije en Iran was geregeld.

Toen Hezbollah de stad bestormde werden de bewoners gedwongen om naar Madaya te verhuizen, een tactiek die volgens de bewoners was bedacht om de inwoners die pro-regime waren te scheiden van de inwoners die anti-regime waren. Loay, een 28-jarige student in Zabadani, werd gedwongen om met zijn moeder naar Madaya te gaan toen Hezbollah zijn stad over nam. "Ze zeiden: 'ga naar Madaya',"vertelde hij VICE News. "Daar zal je sterven van de honger."

"Het lijkt wel een andere wereld in Madaya," voegde hij toe. "Iedereen die er woont sterft letterlijk van de honger."

De moeder van Loay, Umm Mohamad van 52, heeft ook al maanden geen maaltijd meer gehad. "Mijn enige droom op dit moment is om een stuk brood te hebben," zei ze.

Syrische mensenrechtengroepen zien de gebeurtenissen in Madaya met lede ogen aan. "Ze maken het dorp tot één grote gevangenis en verstikken de omgeving," aldus Ammar Ghanem, een Syrische fysicus die in de regio is opgegroeid. Ghanem, een lid van het Syrisch-Amerikaanse Medische Genootschap, heeft nog familie in het gebied zitten en bekijkt de situatie van een afstand. "Het regime wil bewust dat de mensen er doodgaan," zei hij.

Medische diensten zijn schaars in het dorp. "Ze hebben geen spullen en geen opleidingen – één van hun dokters is een dierenarts die nu operaties uitvoert op mensen," zei Ghanem. "We hebben geprobeerd om spullen naar binnen te krijgen, maar uiteraard kwamen we niet door de blokkades heen."

De VN worstelt om enige vorm van hulp aan het belegerde dorp te bieden. In oktober kregen ze het voor elkaar om veilige doorgang te garanderen voor schepen met voedsel voor Madaya en Zabadani. Maar het voedsel bleek over de datum te zijn.

De afgelopen drie maanden heeft het regime van Assad elke vorm van hulpstromen geblokkeerd, waarmee ze in wezen het doodsvonnis van tientallen kinderen en ouderen hebben getekend, nu de koudste wintermaanden zijn aangebroken.

Er zijn ook hele praktische redenen voor de belegering. Hezbollah probeert de burgers van Madaya te ruilen voor het welzijn van de Sjiitische burgers, die onder vuur liggen van de rebellenlegers in de noordelijke steden Kafrayya en Fua. "Het is een onderhandelingstactiek," zei Landis. "In feite houdt Hezbollah ze gegijzeld." En inderdaad, in september begonnen leden van Ahrar al-Sham – de militante Soennitische groep die de Sjiitische dorpen blokkeert – aan de onderhandelingen met het Syrische regime, om gelijktijdig beide belegeringen op te heffen. Ondanks dat de onderhandelaars het voor elkaar hebben gekregen om een veilige doorgang te creëren voor enkele strijders uit Zabadani, heeft de deal voor de geplaagde burgers nog geen enkele vruchten afgeworpen.

Ondanks dat de belegering overduidelijk tot een humanitaire ramp leidt, gaven meerdere inwoners van Madaya aan dat er strijders van Ahrar al-Sham in het dorp aanwezig zijn. De groep vecht met al-Qaida in het noorden van Syrië en wordt door velen gezien als een terroristische organisatie. Maar Landis, de Syrische expert aan de Universiteit van Oklahoma, is bang dat de mannen die zich bij Ahrar in Madaya hebben gevoegd dat waarschijnlijk niet doen uit ideologische overwegingen. "Ze vechten voor hun leven," zei hij. "Ze sluiten bondgenootschappen met iedereen waarvan ze denken dat ze hen kunnen redden."

Nu de belegering doorgaat, verliezen steeds meer burgers hoop en vrezen ze dat hun situatie in de schaduw zal blijven staan van de oorlog in het noorden tegen de Islamitische Staat. "Natuurlijk zullen mensen over ons lezen als jij er iets over schrijft," zei de leraar Rajaai tegen VICE News. "Maar als ze klaar zijn met lezen zullen ze ons direct weer vergeten."