FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Azalea: een aapje dat een mongooltje was

Het vertederende verhaal van Azalea, een makaakje met het syndroom van Down.

Een tijdje geleden deed er op het internet een foto de ronde van een gehandicapte hond die zielsgelukkig door een berg blaadjes rent. Waarschijnlijk door de combinatie van a) gehandicapt, b) zielsgelukkig en c) een hond vroeg ik me toen opeens af of dieren eigenlijk ook het syndroom van Down kunnen hebben. Volgens willemwever.nl komt het voor, alleen sterven dieren dan bijna altijd direct tijdens de geboorte. Dit is die hond trouwens:

Advertentie

Maar, er zijn uitzonderingen. Een behoorlijk gevierde Nederlandse bioloog, Frans de Waal, deed eind jaren tachtig onderzoek naar een groep makaken. Een daarvan was een (al) 22 jaar oude moederaap die op 28 juni 1988 beviel van een dochtertje, dat de onderzoekers Azalea noemden. Azalea was motorisch erg onhandig en had een beetje een gek gezicht. Later bleek ze een extra chromosoom te hebben. Azalea was een mongooltje. Dit is ze:

De onderzoekers besloten om Azalea niet uit de groep te verwijderen, maar om te kijken naar hoe de andere apen zouden omgaan met een mongooltje in de groep. De resultaten zijn opgeschreven in het artikel Behavioral Retardation in a Macaque With Autosomal Trimosy and Aging Mother. Het prachtige aan dit artikel is dat er in ijskoude wetenschappelijke taal de meest hartverscheurende dingen worden verteld. De resultaten van het onderzoek:

Azalea had wijde, opgezwollen oogleden, haar oren zaten lager dan normaal, en ze had een erg groot hoofd. Ook bekeek haar moeder continu aandachtig naar haar vingers en tenen, omdat die ongewoon klein waren.

Een van de grootste problemen was dat ze motorisch erg onhandig was. Zo kon ze tot ze vijf maanden oud was geen apenbiscuitjes uit haar hand eten, en at ze alleen kruimels van de vloer. Haar onhandigheid had ook veel invloed op haar sociale leven. Azalea heeft nooit echt vrienden gehad, en als ze al met anderen speelde was dat met aapjes die jonger waren dan zij. Haar leeftijdsgenoten waren te snel en te wild. Ook was ze te klunzig om goed te kunnen vlooien, zo'n beetje de belangrijkste sociale gebeurtenis in het aap-zijn. Plus dat ze er daardoor zelf onverzorgd uitzag.

Advertentie

Azalea (links) in de armen van een van haar oudere zussen.

Haar één en twee jaar oudere zussen zorgden hartverwarmend goed voor Azalea. Ze tilden haar op en droegen haar mee toen ze daar eigenlijk al veel te oud voor was. Ook beschermden ze hun gehandicapte zusje. Als andere apen Azalea pestten (door bijvoorbeeld tijdens het vlooien de hele tijd haartjes uit te trekken), sprong een van de zussen ertussen.

In het apenverblijf stond ook een groot wiel, om in te rennen. Azalea probeerde dit soms, maar het ging altijd mis en dan kon ze er niet meer uit, waardoor een van haar zussen haar moest komen bevrijden.

Azalea veroorzaakte ook vaak levensgevaarlijke gevechten, omdat ze niks snapte van dingen als 'hiërarchie' en 'tegen een hele grote, sterke aap kun je beter niet al te stoer doen'. Een keer liep dat erg slecht af, en sleepte een mannetjesaap haar mee over de grond, om haar vervolgens met haar hoofd op de grond te smijten, wat resulteerde in een epileptische toeval.

Azalea, hier vijftien maanden oud.

Toen Azalea 32 maanden oud was schokte haar lichaam regelmatig en bonkte ze soms gedesoriënteerd met haar hoofd tegen een muur. Toen hebben de onderzoekers haar in laten slapen. De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat Azalea, ondanks een hoop moeilijkheden, sociaal volledig geaccepteerd werd, en dat haar zussen en later ook haar moeder extra goed voor haar zorgden.

Omdat ik begrijp dat je hart inmiddels in scherven ligt is hier ter afsluiting een filmpje van Kenny, een tijger met (volgens het internet) het Downsyndroom, met een vrolijk muziekje eronder.

Foto's van het Wisconsin National Primate Research Center en Frans de Waal zelf.

Hier iets over dieren die we minder leuk vinden: dolfijnen