De moeders die spijt hebben dat ze kinderen hebben gekregen

Op papier is het leven van een moderne moeder al niet makkelijk. Kinderopvang is bijna onbetaalbaar, de balans tussen werk en het moederschap vaak lastig te vinden, en elke beslissing die je maakt – of het nou gaat om borstvoeding, waar je kind slaapt, of de juiste buggy – kan je op fikse kritiek van andere moeders komen te staan. Maar hoewel iedereen toegeeft dat er op economisch, emotioneel en fysiek vlak nogal wat komt kijken bij het krijgen van kinderen, zijn er maar weinig moeders die ooit zouden toegeven dat ze spijt hebben van hun kinderen.

"Zeggen dat je spijt hebt dat je kinderen hebt gekregen? Dat lijkt gewoon zo norm-overtredend," zegt Robin Simon, een socioloog aan de Wake Forest University die gespecialiseerd is in de psychische effecten van het ouderschap. "Ik denk niet dat erg veel ouders er daadwerkelijk spijt van hebben, deels doordat de ideologie zo krachtig is. Ze hebben er geen spijt van. Ze hebben alleen zoiets van: 'Wow, ik wist niet dat het zo moeilijk zou zijn'."

Spijtgevoelens onder moeders zijn niet alleen een cultureel taboe – ze zijn ook zeer zeldzaam, volgens een onderzoek dat werd uitgevoerd door het Amerikaanse HHS tussen 2002 en 2003. Van de meer dan zevenduizend moeders die meededen aan het onderzoek, zei een overweldigende meerderheid van 97 procent dat ze het eens waren met de bewering: "De positieve kanten van het ouderschap zijn het waard, ondanks de kosten en het werk dat het kost." Toch vraag je je na het zien van die cijfers af: hoe zit het dan met de drie procent van de moeders die het oneens waren met de stelling?

"R" is een van de moeders voor wie de voldoening van het ouderschap niet opweegt tegen de moeilijkheden. Ze durfde niet aan een bekende te vertellen dat ze spijt had van haar kinderen, en ging op internet op zoek naar antwoorden. In juli 2012 richtte ze een facebookgroep op voor ouders die spijt hebben van hun beslissing om kinderen te nemen. Vier jaar en bijna tweeduizend leden later, weet ze dat ze niet de enige is die zich zo voelt. "We krijgen ontelbaar veel mensen die ons bedanken voor de pagina, omdat we niet oordelen, en de brute realiteit van het ouderschap laten zien – dat ouder zijn niet alleen maar rozengeur en maneschijn is." Zephyr, een van de moderators van de groep, beantwoordde een paar van mijn vragen in een facebookberichtje.

Voor veel van de groepsleden, die hun bekentenissen via Facebook Messenger sturen zodat Zephyr en R ze anoniem kunnen plaatsen, is deze groep de enige sociaal geaccepteerde plek waar ze de gevoelens kunnen uiten die de meeste ouders onvoorstelbaar vinden – maar zelfs online kan het lastig zijn om je hart uit te storten.

"De ouders zijn vaak erg zenuwachtig als ze ons iets sturen, vooral omdat ze niet willen dat hun families op ze gaan neerkijken, of dat hun kinderen erachter komen, en er problemen ontstaan," vertelde Zephyr. Die angsten zijn niet geheel ongegrond: de facebookgroep is al herhaaldelijk aangevallen, gespamd, en gerapporteerd aan Facebook door "gelukkige ouders," zoals Zephyr ze noemt, of mensen die de pagina beledigend en aanstootgevend vinden.

"De opmerkingen lopen uiteen van dingen als "misschien had je je benen dicht moeten houden" tot mensen die dreigen om ouders te 'doxen'," zei Zephyr. Anderen hebben gedreigd om de kinderbescherming te bellen en leden van de groep aan te geven op basis van hun ontboezemingen.

In onderzoeken waarin ouders worden vergeleken met hun kinderloze tegenhangers, hebben wetenschappers gemerkt dat "ouders, en vooral moeders, geen hogere mate van geluk, gezondheid, of psychologisch welzijn rapporteren dan mensen die nooit kinderen hebben gekregen," zegt socioloog Simon, die zelf een moeder en oma is. Ze benadrukt dat moeder zijn een ongelofelijk bevredigende en plezierige ervaring kan zijn, maar "dat het punt is dat die voordelen moeilijk meetbaar zijn," in ieder geval vanuit een wetenschappelijk perspectief.

Als het om ouderschap gaat, hebben vrouwen het vaak moeilijker dan mannen, wat ook deels komt door discriminatie op de werkvloer. In een onderzoek dat in 2014 gepubliceerd werd, ontdekte sociologe Michelle Budig dat vrouwen in Amerika gemiddeld 4 procent minder gingen verdienen voor elk kind dat ze kregen. Mannen kregen over het algemeen 6 procent meer salaris nadat ze vaders werden. Bovendien worden moeders vaak aangenomen voor een lager salaris, en krijgen ze minder loonsverhogingen en promoties in vergelijking met hun kinderloze collega's, zo blijkt uit onderzoek. Maar voor al het onderzoek dat gedaan wordt naar de psychologische en professionele nadelen van het moederschap, wordt er weinig wetenschappelijk aandacht besteed aan moeders die er spijt van hebben dat ze moeder zijn geworden.

Orna Donath, een Israëlische socioloog die gespecialiseerd is in gender- en vrouwenstudies, is een van de weinige academici die zich bezighouden met het onderwerp. Vorig jaar hield ze vraaggesprekken met een groep van 23 moeders, waaronder vijf oma's, die allemaal zeiden dat ze er spijt van hadden dat ze kinderen hadden gekregen. Om te bepalen of de vrouwen spijt hadden van hun kinderen, stelde Donath de vragen: "Als je terug kon gaan in de tijd, met de kennis en de ervaringen die je nu hebt, zou je dan nog steeds kinderen hebben genomen?" en "Zitten er volgens jou voordelen aan het moederschap?" Alle vrouwen in het onderzoek antwoordden 'nee' op de eerste vraag, en als ze 'ja' zeiden op de tweede, werd ze nog een vraag gesteld: "Vind jij dat de voordelen opwegen tegen de nadelen?" Ze antwoordden allemaal met een ferme 'nee'.

Donath zegt dat het onderzoek – en het boek dat ze erover schreef, Regretting Motherhood, dat in februari werd gepubliceerd in Duitsland – niet bedoeld is als een generalisatie van alle moeders, of representatief is voor de gemiddelde bevolking. "In tegendeel, het doel was vanaf het begin om soort wereldkaart te schetsen van alle subjectieve ervaringen van het moederschap die er bestaan," schreef Doneth in een e-mail. Als een vrouw die altijd al wist dat ze geen kinderen wilde, voerde ze haar onderzoek deels uit om de taboe rondom het onderwerp in de academische wereld te doorbreken.

"Het bestaan van moeders die spijt hebben van hun ouderschap wordt vaak ontkent, en dan is er dus schijnbaar ook niets om te bestuderen," schreef ze. Maar haar focusgroepen bewezen het tegendeel, en haar onderzoek heeft de deur geopend voor mogelijke diepere analyses onder grotere samplegroepen, en op zijn minst voor meer open gesprekken onder moeders over spijtgevoelens.

Toen Isabella Dutton voor de Daily Mail in 2013 een artikel schreef over haar spijtgevoelens, kreeg ze een storm van online kritiek over zich heen. De meest gelikete reactie onder het artikel noemde haar "een diep treurige, ijskoude, en egoïstische vrouw." Maar het artikel sprak ook ouders aan die zich wel konden vinden in de spijtgevoelens van Dutton – en haar eerlijkheid waardeerden. Als je nu haar naam googelt, vind je een hele rits blogs, essays, en forumposts van ouders die haar verdedigen en hun dankbaarheid uitspreken dat Dutton het onbespreekbare bespreekbaar heeft durven maken.

En Dutton is niet de enige. In maart schreef moeder Simone Chubb een artikel voor het Amerikaanse blog XO Jane met de titel "I Love My Baby, But I Regret Becoming a Mother," waarin ze schrijft over haar lichamelijk slopende zwangerschap, en het gebrek aan een seksleven en zelfvertrouwen na de geboorte. En ook forums als Reddit, Quora en Whisper staan vol met berichten van moeders die proberen om te gaan met hun eigen spijtgevoelens. Waarschijnlijk zullen ze er al snel achter komen dat ze niet de enigen zijn.