Het Higgs-boson uitgelegd voor mensen die van lifestyle houden

VICE Nederland bestaat tien jaar. Om dat te vieren geven we een enorm feest, en posten we de komende weken verhalen die we het afgelopen decennium hebben gemaakt en die we koesteren. Als je ook naar ons verjaardagsfeest wil komen, neem dan de cybertrein en stap uit bij vicewordt10.nl

In 2012 legden we het Higgs-boson-deeltje uit op een manier waardoor mensen die van lifestyle houden het ook begrijpen.

De gemiddelde mens, de casual-ademhaler, weet niet wat een Higgs-boson is, behalve dat het een deeltje is dat misschien, of waarschijnlijk, denken we, ontdekt is. En gepresenteerd in het elegante Comic Sans. The Guardian probeerde aan een zevenjarige uit te leggen wat het Higgs boson-deeltje is, maar wat hebben wij en onze peoples daaraan? De 21-jarige student die iets met media studeert en die eigenlijk creatief wil zijn? We vroegen onze huisnatuurkundige Alejandro Tauber om uit te leggen wat Higgs-boson is, maar dan voor mensen zoals jij en ik:

Yo, binnen de natuurkunde bestaat er een theorie die het Standaardmodel heet. Het bestaat uit een serie hele ingewikkelde vergelijkingen die vrijwel alle interactie tussen materie uit zouden moeten leggen. In simpeler woorden: hoe hele kleine dingen op elkaar reageren. Nog simpeler: hoe shit werkt. Op quantummechanisch niveau dan. Maar laten we het daar verder niet over hebben, tl;dr. Het enige wat belangrijk is om te weten, is dat het model een hele hoop theoretische voorspellingen heeft gedaan over het bestaan van quantumdeeltjes die later ook daadwerkelijk werden gevonden.

Het Standaardmodel is dus heel goed in het beschrijven van dingen, maar er missen nog enkele cruciale onderdelen uit. Een van die onderdelen is iets wat deeltjes massa (gewicht) zou moet geven. En dat kan natuurlijk niet! Hoe moet je anders weten hoeveel je bent aangekomen sinds je zomervakantie hebt? En hoe moet het heelal anders überhaubt bestaan? Daar biedt Higgs uitkomst. Er is blijkbaar een ding, iets wat echt zou moeten bestaan, wat ervoor zorgt dat alles behalve licht iets weegt. Het ding, het Higgs-boson, is een bijproduct van een energieveld wat overal aanwezig is en vertoont zich alleen bij de extreem hoge energieën die worden opgewekt in de deeltjesversnellers van CERN. Waarna het meteen weer uit elkaar valt in allemaal andere deeltjes die met ongelofelijke nauwkeurigheid worden gemeten door de enorme detectoren daar.

Maar wat de fuck betekent dit alles? Hoe moet je nou begrijpen wat een 'energieveld' is als je HBO media en communicatie studeert? We belden voor opheldering met een superslimme vriend, natuurkundestudent Alex Kieft, die zijn scriptie over het Higgs-boson schreef. Hij legde de manier waarop het werkt ongeveer als volgt uit: 'Stel dat de Gashouder vol hipsters staat. De Gashouder stelt het universum voor en de hipsters zijn het Higgs-energieveld. Dan komt ineens Gaslamp Killer via de gewone ingang binnen. En Gaslamp Killer moet naar het podium om op te treden. De hele zaal is in rep en roer en iedereen dromt om de arme Gaslamp Killer heen om zijn wilde kroeshaar aan te raken en te vragen hoe hij altijd zulke energieke sets draait. Door al die grijpgrage hipsters kan Gaslamp Killer zich nu moeilijker richting het podium begeven. Die moeite die hij nu moet doen om zich voort te bewegen, is massa.' (Dit is trouwens een hele vrije vertaling van wat Alex vertelde. Sorry, Alex.)

Simpel, toch? Een Higgs-deeltje is in deze vergelijking één van de hipsters. En in de echte wereld kun je die alleen zien als je een paar Gaslamp Killers (oftewel materie) verschrikkelijk hard op elkaar laat botsen. En dan nog heb je een probleem: je kan het Higgs-deeltje niet letterlijk zien. Ook niet onder een microscoop ofzo. Maar daar hebben die wetenschappers in CERN iets op bedacht. Stel je dit even voor: het is Pasen. Jeej! Er bestaat een theorie dat er ergens in de achtertuin hele lekkere kleine paaseitjes verstopt zijn. Maar je weet het niet zeker. En je bent gehandicapt. Je hebt geen benen. Maar je hebt wel een handgranaat. Die flikker je de tuin in, en dan kijk je na de ontploffing heel goed naar de rondvliegende shit om te zien of je kleine stukjes zilverfolie of chocoladevulling ziet. Dat doe je honderdduizenden keren, net zo lang tot je helemaal zeker bent dat je echt die zilverfolie en chocoladevulling hebt gezien. Dus de paaseitjes bestaan! Nee hoor, paaseitjes bestaan waarschijnlijk. Want het zou ook een Kinder Bueno kunnen zijn. Of een bonbonnetje. Maar bij CERN hebben ze het experiment ondertussen zo vaak uitgevoerd dat ze er 99,99% procent zeker van zijn dat het bestaat. Best wel zeker dus.

Natuurlijk is het Higgs-deeltje niet echt als een paaseitje. Duh. Er zijn in het echt dus ook weinig handgranaten aan te pas gekomen. Maar het is wel ongeveer hoe het werkt in die detectoren. In plaats van een explosie laten ze bundels atomen op elkaar botsen en de zilverfolie en chocoladevulling zijn piepkleine restproducten van het uit elkaar vallende Higgs-deeltje. Ongeveer bijna precies dus. Serieus. Ik heb het gecheckt bij natuurkundebuddy's.

Het deeltje bestaat dus. En wat nu? Nu mag een Italiaanse fysicus bijvoorbeeld zijn linkerbal behouden, die hij had verwed omdat 'ie zo zeker was dat het deeltje gevonden zou worden. En verder? Verder gaan ze in CERN kijken of het Higgs-deeltje misschien wel uit meerdere deeltjes bestaat. Dus het is allemaal eigenlijk niet zo spectaculair? Jawel. Het is awesome dat 50 jaar onderzoek en een ondergrondse machine die voor een miljard euro gebouwd is een theorie hebben bevestigd die al die tijd slechts op papier bestond. Of het gevolgen heeft voor je dagelijkse leven? Nee. Je gaat er geen fuck van merken. Maar het is wel vet.