Zo gebruiken jihadisten het internet

Een screenshot van een jihadistisch forum

Jihadisten weten waarschijnlijk beter hoe ze het internet moeten gebruiken dan jij. Islamitische groepen gebruiken het al sinds de beginjaren van het web, voor verschillende doeleinden: van ledenwerving en financiering tot propaganda en communicatie. Maar hoe heeft dat zich de afgelopen tien jaar ontwikkeld? En wat heeft, na Snowdens onthullingen over de NSA, de toekomst in petto voor jihadisten op het internet?

“Jihadisten zijn niet anders dan anderen in hun gebruik van nieuwe software, applicaties en websites,” zegt Adam Raisman van SITE, een groep die het online gedrag van jihadisten in de gaten houdt. Ze gebruikten “ver voor elf september” al het internet om te communiceren, aldus Adam.

De extremistisch-islamitische wereld kreeg echter pas eind 2001 zijn eerste online thuisbasis toen een officiële website van al-Qaeda werd gelanceerd – een statisch, niet erg indrukwekkend platform om persberichten op te plaatsen. Dat gebeurde meestal in het Arabisch, en met weinig videobeelden. In de hoop een sterke en herkenbare identiteit voor hun merk te creëren stond de hele site vol met het al-Qaeda-logo, maar daardoor was het natuurlijk niet moeilijk te vinden en werd de site werd voortdurend offline gehaald.

Toch was dit eerste online platform de aanleiding voor een sterke groei van jihadistische fora en sociale media. Dit soort netwerken staat niet zo duidelijk in het teken van al-Qaeda als de originele website, maar ze steunen de zaak wel – met bijvoorbeeld fanpagina’s voor Mohamed Atta en andere jihadisten. Zo brengen ze gelijkgestemde mensen samen om ideologieën te delen.

Nog een screenshot van een jihadistisch forum

Dit ontwikkelde zich tot een prominente aanwezigheid van al-Qaeda op het internet. “Het interessante is,” zei Evan Kohlmann, een terrorisme-expert die nauw heeft samengewerkt met de FBI, “dat het heel natuurlijk verliep. Het is niet opgezet door al-Qaeda zelf, maar door hun aanhangers. Die hebben dat zo goed gedaan, dat het de aandacht van echte strijders van al-Qaeda trok.”

De nieuwste forumleden hebben “buitengewoon specifieke en gedetailleerde informatie” over conflicten die plaatsvinden over de grens, vervolgde Evan. Deze types begonnen vervolgens eigen [toegewijde] subfora, waarop zeer exclusieve en extreem gruwelijke content werd geplaatst. Zo postte een prominent lid van al-Qaeda in Irak bijvoorbeeld de video waarin Nick Berg onthoofd wordt. “Hij begon ook video’s te plaatsen van zelfmoordaanslagen,” vertelde Evan me. “Na een tijd werd het pijnlijk duidelijk – niet alleen bij mij, maar bij iedereen op het forum – dat hij een mediavertegenwoordiger was van al-Qaeda.”

“Deze man kreeg ineens enorm veel aandacht, en andere groepen begonnen ook accounts aan te maken om te posten op dit forum. Dat heeft gezorgd voor de situatie zoals die nu is.”

Daarmee bedoelt Evan de huidige online vertegenwoordiging van jihadisten: er bestaan drie belangrijke fora, waarop grotendeels dezelfde inhoud gepost wordt. Sommige berichten zijn vertaald naar het Engels. Als één forum offline wordt gehaald, blijven de andere twee over; als er twee gedwongen worden om offline te gaan, is er nog steeds één pagina waarop gepost kan worden. “Het is een spel zonder einde,” legt Evan uit.

Een handleiding over hoe je de Asrar al-Moedjahedien-coderingssoftware moet gebruiken ([klik om te vergroten](http://assets.vice.com/content-images/contentimage/131344/How to use Asrar al Mujahideen.jpg))

Belangrijker dan activiteiten op sociale netwerken, is dat er inmiddels ook jihadistische software is ontworpen die ervoor zorgt dat de identiteit van de gebruiker beschermd blijft, en hij moeilijker online te volgen is. Het belangrijkste coderingsprogramma is Asrar al-Moedjahedien (‘Mojahedeen Secrets’ in het Engels). Nadat het werd opgenomen in Inspire, al-Qaeda’s driemaandelijkse tijdschrift, won het programma populariteit. Gebruikers krijgen een digitale sleutel, die vervolgens gebruikt kan worden om tekst te coderen en decoderen.

In februari vorig jaar kwam er een plug-in op de markt: Asrar al-Dardashah – een soort chatprogramma zoals MSN en Google Talk. Dit werd, net als andere coderingsprogramma’s daarvoor, goedgekeurd door de Global Islamic Media Front (GIMF). Deze organisatie geeft goedkeuring aan alle beveiligingssoftware van de grootste jihadistische forums.

In september komt GIMF met software voor “een mobiel coderingsprogramma”, waarmee gecodeerde tekstberichten en bestanden kunnen worden verstuurd op Android en Symbian-telefoons. Afgelopen december begon de logistieke afdeling van al-Qaeda, “Al-Fajr Media Centre” (A-FMC) nieuwe software te verspreiden: een geavanceerd stukje coderingstechniek ter “beveiliging van de Moedjahid”.

“Dat is een belangrijke ontwikkeling,” zei Laith Alkhouri, senior analyst van beveilingsadviesbedrijf Flashpoint Global Partners. “Het wijst erop dat al-Qaeda technologisch heel handig is en het niveau van online beveiliging probeert te verbeteren.” Opvallend is dat Laith van mening is dat de ontwikkeling van deze software veel te maken heeft met het conflict in Syrië. Het “biedt al-Qaeda een betrouwbaardere manier om met hun strijdkrachten op de grond te communiceren. Daardoor krijgen ze het gevoel dat ze regionale jihadistische zaken onder controle te hebben, zonder daadwerkelijk ter plekke te hoeven zijn.”

Mojahedeen Secrets is heel eenvoudig in gebruik

Waarvoor worden de forums en de versleutelde berichten precies gebruikt? Het lijkt erop dat het vooral om propaganda gaat, die de afgelopen jaren flink heeft gewonnen aan productiekwaliteit. “De video’s zijn gefilmd op Hollywoodniveau en gemaakt met de laatste versie van Final Cut,” vertelde Evan. “Het begon met korrelige video’s van 5MB, waarin je bijna niet kon zien wat er gebeurde. Nu worden er video’s van Blu-Raykwaliteit online verspreid.”

Evan vertelde me dat deze fora dus ook worden gebruikt om direct te communiceren met mensen die mee willen vechten met de jihad: “Een contactpersoon werft mensen om naar buitenlandse conflictzones te reizen, of om in verschillende functies in terroristische groepen te werken.” Volgens Evan werken de jihadistische forums “bijna als een telefoonboek voor deze jongens, om mensen te vinden die bereid zijn om zich aan te sluiten.”

Ik vroeg Evan of de islamitische extremisten ook al andere nieuwe technologieën gebruiken, en hij vertelde dat er gretig gebruik wordt gemaakt van bitcoins voor illegale transacties. Hij wist niet zeker of jihadisten ook communiceren via games. Edward Snowden beweert met zijn laatste onthulling dat de NSA en GCHQ ook de online gamingcommunities in de gaten houden. “Ik heb verhalen gehoord over Second Life, maar daar heb ik nooit direct bewijs van gezien,” zei hij.

Een video van Jabhat al-Nusra, een tak van al Qaeda in Syrië.

Facebook is een kant en klaar platform voor de verspreiding van jihadistische propaganda – zoals bijvoorbeeld selfies van jihadisten – maar op Twitter woekert het online jihadisme pas écht.

De aanslag op het winkelcentrum Westgate in Nairobi was de eerste die volledig gecoördineerd was via Twitter, in plaats van jihadistische fora. Op 21 september 2013 startte al-Shabaab hun eerste Twitter-campagne, waardoor ze actuele updates konden plaatsen voor de pers. Vanaf hun officiële account lieten ze weten dat ze verantwoordelijk waren voor de aanslag, wezen ze formeel onderhandelingen af en plaatsten ze zelfs een geluidsopname van de woordvoerder van de groep, Ali Mahmoud Ragi, waarin hij aankondigt in de toekomst meer aanslagen in Kenia te zullen plegen.

Maar het gebruik van zulke publieke software voor communicatie brengt risico’s met zich mee. Toen één al-Shabaab-account offline was gehaald na de Westgate-aanslag, kwamen er twee voor in de plaats. Daardoor werd het onduidelijk wat de echte was. Dit gebeurt niet op jihadistische forums, waar de informatieverstrekking veel eenduidiger is.

Het blijkt dus dat jihadisten de buitenwereld een stuk openlijker benaderen dan eerst. Zoals Adam van SITE me vertelde, “Ze kunnen [technologie] gebruiken om veilig te communiceren en propaganda te verspreiden, dus dat doen ze dan ook.” Maar nu bekend is dat de NSA op praktisch alle publieke netwerken meekijkt, zou het kunnen dat jihadisten zich daar meer van gaan terugtrekken.

Een land valt nooit perfect te beschermen tegen een onbekende terroristische dreiging, maar een analyse van arrestaties van terroristen in de VS wees uit dat de spionage van NSA “geen waarneembaar effect had” op het voorkomen van terroristische acties. De belangrijkste vraag is dus misschien niet hoe de communicatietechnieken van jihadisten gaan veranderen, maar vooral hoe autoriteiten er beter in gaan slagen ze te bloot te leggen.

@josephfcox

Meer over dit onderwerp: Jihad milkshakes Britten vechten mee met al Qaida in Syrië

Ik at een ijsje met een al Qaida-lid in Syrië