Joost Zwagerman kreeg vorig jaar van het Letterenfonds twee jaarinkomens aan subsidie

UPDATE:

Joost Zwagerman heeft Nils' artikel ook gelezen, en vond het onwaar en lasterlijk. Lees hier de verklaring van het Letterenfonds.

Nils de Lange heeft afgelopen week voor Propria Cures een stuk geschreven dat erg de moeite van het vasthouden van papier waard is. Nils heeft wat gegrasduind door het jaarverslag van het Letterenfonds, om uit te zoeken waar de ruim 11 miljoen aan subsidiegelden van 2012 aan opgegaan zijn. Tot ieders opluchting mag gezegd worden dat een groot deel van dat geld naar nobele zaken ging. Zo werd 7,5 miljoen besteed aan werkbeurzen voor schrijvers die dat goed konden gebruiken om zich te wijden aan mooie literaire projecten. Daarnaast valt uit het verslag te lezen dat er bijna een miljoen euro opzijgezet is voor de trip naar de Frankfurter Buchmesse van 2016. Dat wordt vast voor alle betrokkenen een hartstikke leuk uitstapje.

Maar Nils stelt ook dat hij met het jaarverslag in de knuist “eindelijk eens met harde cijfers [kan] aantonen dat Joost Zwagerman een lul is.” Wat is het geval? Van alle verstrekte subsidies heeft Joost Zwagerman veruit het meeste gekregen: twee keer een subsidie van bij elkaar opgeteld 60.000 euro, voor een roman (zijn laatste verscheen in 2002) en een dichtbundel. “Bijna twee modale jaarinkomens,” schrijft Nils, en dat voor een schrijver die A) waarschijnlijk nog altijd een shitload aan boeken verkoopt, B) niet met zijn muil van televisie weg te slaan was en C) onlangs nog een huis van 1,2 miljoen verkocht, en er eentje van ruim een half miljoen bij kocht. Joost Zwagerman is dus geen armlastige schrijver die zijn nicheprojecten zonder steun van het Letterenfonds nooit waar zou kunnen maken. Het valt dus te betwijfelen of hij wel voldoet aan de inkomensgrens van 45.000 euro die het fonds heeft ingesteld voor mensen die voor zo’n werkbeurs in aanmerking willen komen.

Nils geeft in zijn stuk ook een mogelijke verklaring voor waarom Zwagerman dan tóch in aanmerking is gekomen voor zoveel ca$h: Zwagermans (“vijftien jaar jongere”) vriendin werkt namelijk bij het Letterenfonds. Ja echt: zijn teerbeminde werkt bij de culturele instelling die Zwagerman twee modale jaarinkomens aan werkbeurzen verstrekte.

Zo zwart op wit bezien is dit allemaal niet fraai. En omdat dit eindelijk wél een literaire rel is waar we ons achter kunnen scharen (we kijken hoofdschuddend naar jullie, Heleen van Rooyen, Ernest van der Kwast en Ilja Leonard Pffffrt), vroegen we Nils naar zijn bevindingen. Het stuk is nu te lezen op de site van Propria Cures.

VICE: Ha Nils! Wat dreef je ertoe een jaarverslag door te nemen?

Nils de Lange: Een schrijver vertelde me een keer dat er best veel geld in het subsidiepotje voor schrijvers zit. Omdat er de laatste tijd overal een nogal hardnekkig gebrek aan geld heerst leek het me goed om eens te bekijken hoe arm al die arme schrijvers nou eigenlijk écht zijn.

Uit je stuk blijkt dat er veel geld naar goede dingen gaat, maar dus ook verrassend veel geld naar Joost Zwagerman.

Het is niet zo dat ik tijdens het lezen van zo'n verslag op zoek was naar belastende informatie over Joost Zwagerman – het was in eerste instantie mijn bedoeling om een artikel met een heel andere insteek te schrijven. Maar als er een kans voorbij komt om een beetje tegen Joost Zwagerman aan te trappen is het natuurlijk zonde om die te laten liggen.

Ja?

Dit stuk is heel duidelijk gericht tegen de persoon Joost Zwagerman, niet tegen de schrijver Joost Zwagerman. Ik geloof niet dat ik ooit een boek van de beste man heb gelezen. Het gaat me echt om de persoon die gewoon kan rondkomen van zijn schrijverschap en toch zoveel gemeenschapsgeld aftroggelt bij een instelling waar zijn vriendin werkt. Bovendien is Harry Mulisch, van oudsher de pispaal van Propria Cures, al drie jaar dood. Zwagerman is eigenlijk van hetzelfde laken een pak.

Je bent wel met gestrekt been zijn leven ingedoken, wat met het vermelden van de prijzen van zijn onroerend goed en de werkzaamheden van zijn vriendin.

Er zit in mijn hoofd een beerputje met allemaal belastende informatie over allerlei mensen. Daarnaast bevindt zich een iets kleiner putje, met daarin alle bagger over Zwagerman. Het meeste daarvan hoor ik op literaire borrels en feestjes. Dat is een leuke bijkomstigheid van dat soort evenementen, want ik kom daar eigenlijk voor de gratis drank. Dat de vriendin van Zwagerman bij het Letterenfonds werkt wist ik al. Dat had ik een keer in een café opgevangen. Voor hoeveel geld hij zijn huis verkocht stond vorig jaar gewoon in de krant.

Het stuk is op 5 oktober gepubliceerd, maar staat vandaag pas online. Heb je wel al reacties op het stuk gekregen? Ondanks dat het op papier was en alles?
Ik kreeg een e-mail van een bevriende schrijver, die voor het Letterenfonds aanvragen indient. Hij is dus medeverantwoordelijk voor de toewijzingen van die subsidies. Hij was het volledig met me eens. En dan toch niet te beroerd zijn om zelf ook een graantje mee te pikken. Een man naar mijn hart.

Hoe groot schat je je kansen in om zelf nu een werkbeurs los te peuteren, of mee te gaan naar de Buchmesse in 2016?

Of ik ooit in aanmerking kom voor een subsidie weet ik niet, maar als ik hierom afgewezen zou worden heb ik in ieder geval een goede reden om dingen over Noord-Koreaanse toestanden en de inperking van de vrijheid van meningsuiting te roepen. Ik ben niet bang voor reacties. Een paar dagen terug kieperde iemand een glas rode wijn over me heen omdat die persoon niet zo blij was met iets dat ik had geschreven. Dat hoort er misschien wel een beetje bij.

Propria Cures is dus een studentenblad, en verschijnt eens in de twee weken. Het volgende nummer verschijnt op 19 oktober. PC is gratis te vinden op de UvA, te koop in Athenaeum nieuwscentrum en online te vinden op www.propriacures.nl