Kiekjes van slaapkamers van dode kinderen

Drie jaar geleden overleden (2010)

Miranda Hutton’s Rooms Project is een fotoserie van de slaapkamers van overleden kinderen. Het is nogal een zwaar onderwerp dus we belden haar op om te horen hoe ze zulke schrijnende foto’s kon maken.

VICE: Hoi Miranda! Hoe ben je begonnen met je Rooms Project?

Miranda Hutton: Jaren geleden, toen ik ongeveer 17 was, verloor ik een vriend aan kanker. Haar ouders vonden het erg fijn als wij, haar vrienden, na haar dood nog af en toe in het huis kwamen om in haar kamer te zitten. Die kamer was heel belangrijk voor ons, we zaten er erg vaak. Een tijd daarna overleed m’n moeder. Dus ik denk dat het komt omdat ik veel geliefden heb verloren en begon na te denken over de betekenis van de plaatsen en objecten die achterblijven als iemand overlijdt.

Dat is wel een rationele manier om met rouw om te gaan. Fotografeerde je de kamer van je vriendin gelijk na haar overlijden?

Nee, ze is bijna 20 jaar geleden overleden, maar ik begon foto’s te maken rond 2003-2004.

Is de kamer niet heel veel veranderd in al die jaren?

Eigenlijk niet. Vlak voordat ze naar het ziekenhuis moest waar ze overleed, had ze haar hele kamer opgeruimd –het was altijd een puinzooi- daardoor dacht haar moeder dat het haar dochters wens was om de kamer zo te bewaren. Jarenlang hebben ze het niet eens afgestoft. Het was zo erg dat als ze een pot oppakte, ze precies kon zien waar ze hem terug moest zetten door al het stof eromheen.

Ugh.

Inderdaad. Pas toen ik de kamer ging fotograferen begon er iets te veranderen.  Het leek voor hun een soort betekenis te hebben dat ik de kamer fotografeerde. Daardoor begonnen ze te praten over de herinneringen die ze daar opgeslagen hadden. Heel langzaam begon de kamer te veranderen en op een gegeven moment werd het een logeerkamer voor hun kleinkinderen. Het is nog grotendeels hetzelfde meubilair maar inmiddels is het afgestoft en anders ingedeeld.

Denk je dat het door jouw project kwam dat de ouders van je vriendin het konden afsluiten?

Nee. Ik denk niet dat ik ze ook maar enigszins geholpen heb, maar het heeft iets universeels hoe mensen zich aan objecten vastklampen in de eerste fase van rouw. Mijn foto’s leggen dat moment vast van een langdurig rouwproces. Maar ik denk wel dat het delen van verhalen met ouders… Ik denk dat alleen dat helpt.

Acht jaar geleden overleden (2004)

Je hebt waarschijnlijk ook foto’s genomen van de kamer in z’n verschillende fases?

Ik heb inderdaad over een lange tijd foto’s genomen. Ik heb er zelfs aan gedacht om films te maken zodat ik het hele proces kon laten zien; hoe het van donker naar licht ging en van licht naar donker zodat je nog beter kon voelen hoe verlaten de kamers zijn.

De foto’s zijn genomen met een groothoeklens en met natuurlijk licht dat door de ramen valt.

Ja. In het begin maakte ik in de kamer van mijn vriendin vooral close-ups, maar op een gegeven moment begon ik te fotograferen vanaf de drempel. Dan voelde ik me minder een indringer. Dus ik had al bedacht hoe ik de kamers wilde fotograferen voordat ik aan de serie begon. Groothoekslenzen op middelgrote camera’s. Geen flitslicht of andere aanpassingen.

Ik stel me voor dat het op z’n minst ongemakkelijk moet zijn om aan ouders te vragen of je de kamer van hun dode kind mag fotograferen. Hoe vond je de kamers die je vastlegde? 

Voornamelijk via via. Rouwende ouders sluiten zich vaak aan bij zelfhulpgroepen. Dat deden de ouders van mijn vriendin ook. Er waren drie ouders die me benaderden via zo’n soort groep om te vragen of ze deel uit konden maken van het project. Ik schreef ook over het project op sites over rouwverwerking, omdat veel van die sites een gedeelte hadden voor onderzoek. Dus daar heb ik veel vandaan, maar het meeste kwam wel via via.

Hebben de kinderen iets in gemeen wat betreft leeftijd of doosoorzaak? 

Niet echt. Alles loopt uiteen. Auto-ongelukken, ziektes, leeftijden. De lichtblauwe kamer was van een van de oudste mensen, wat je ook wel kunt zien omdat het zo opgeruimd is, en dat er niet veel kinderdingen instaan, behalve dan de plaatjes aan de muur.

Elf jaar geleden overleden (2005)

Ze lijken een beetje op de vintageportretten die je soms boven de open haard ziet hangen in oude huizen.

Het is helaas iets totaal anders, het zijn portretten van een band waar ze fan van was. Ik kan me niet meer herinneren hoe ze heetten, maar ze heeft ze waarschijnlijk uit een tijdschrift geknipt. Volgens mij staan er handtekeningen op. Ze waren in ieder geval erg belangrijk voor haar, aangezien ze boven haar bed hingen.

Is er een kamer waar je je het meest mee verbonden voelt?

Voor mij vertellen ze allemaal een uniek verhaal. Ik heb een sterke band opgebouwd met de ouders die ik ontmoet heb. Zoals je je kunt voorstellen is het niet iets waarbij je simpelweg langskomt, wat foto’s neemt en weer vertrekt. Je moet veel tijd investeren om de ouders uit te leggen waar het om gaat, waarom je het doet en wat je met het project wilt bereiken. Pas dan vertellen ze me de verhalen over hun verlies. Elke kamer vertelt een ander verhaal dus ik zou er niet een uit kunnen kiezen.

Wat is het interessantste dat je is opgevallen toen je aan het project werkte?

Het eerste dat me opviel was dat veel van de kamers later werden gebruikt als opslagruimte voor dingen zoals koffers. Dat voelde heel symbolisch omdat het verwijst naar vertrek. En de paarse kamer, die ik vier jaar geleden fotografeerde, voelde echt alsof er niets veranderd was. Het was zo onberispelijk schoon gehouden dat je de pijn nog steeds kon voelen. Maar er waren ook kamers waar je kon zien hoe dingen begonnen te veranderen. Zoals in de oranje kamer die de moeder was gaan gebruiken als atelier.

Wat ik ook interessant vond is dat zelfs als de kamers veranderden, het décor meestal toch hetzelfde bleef. En mensen bleven het “de kamer van Susan” of  “de kamer van Alison” noemen. Ik kan niet beoordelen wat een gezond rouwproces is of wat mensen zouden moeten doen. Mijn commentaar is alleen dat het een uniek proces is.

Vier jaar geleden overleden (2005)

11 jaar geleden overleden (2005)

Heb je kritiek gekregen omdat het zo’n gevoelig onderwerp is?

Ja, vaak kunnen mensen niet verder kijken dan het onderwerp. Ik weet dat het een heel erg zwaar onderwerp is, maar een van de redenen waarom ik dit doe, is omdat de ouders vaak niet alleen lijden onder het verlies, maar vooral ook door het isolement dat veroorzaakt wordt doordat mensen niet weten hoe ze hen moeten benaderen omdat het zo intens tragisch is. Sommige ouders vertelden me dat ze bekenden letterlijk de straat over zagen steken om hun te ontwijken. Maar rouwverwerking is geen alleenstaande ervaring; het is iets waar we allemaal ooit doorheen moeten.

Bedankt voor het gesprek.