Vaderdagboodschappen van mensen die hun vader nooit meer willen zien

Illustraties door Glenn August.

Genieten van buiten de deur eten. Genieten van mooie kleding. Genieten van een groep mensen die om je grappen lacht. Genieten van een hele lange douche. De meeste dingen waar ik van geniet, daar genoot mijn vader ook van. Maar waar hij nu van geniet weet ik niet zo goed. Ik heb hem al twee jaar niet gesproken. En in de jaren dat ik hem nog wel sprak zag ik hem nergens meer van genieten.

De mooie dingen in het leven kon hij steeds lastiger zien onder zijn donkergrijze wolk van teleurstelling. Eerst was er de deceptie van een vrouw die een eigen mening kreeg, daarna de zoon die op mannen bleek te vallen en toen ook nog de dochter die op jonge leeftijd een kind kreeg. Zelfs een nieuw begin met een nieuwe vrouw en een nieuwe zoon bracht niet het verwachte genot. Mijn vader zag alleen wat er niet was. Ik besloot mijn vader in zijn teleurstelling, zelfmedelijden en fatalisme te laten verzinken. Een band smeden kan ik niet alleen. Ik verkies de herinnering van een vader die me meevroeg naar IKEA, om daarna stiekem bij McDonald’s te schransen. Van held naar herinnering, the end. Maar nu het bijna Vaderdag is, borrelt de frustratie toch weer op. Hoopt hij dat ik bel? Moet ik hem bellen? Veel mensen in mijn omgeving hebben geen contact meer met hun vader. Daarom vroeg ik vier van hen om onder een pseudoniem een Vaderdagboodschap te schrijven, en alle frustratie eruit te gooien. Zie het als een hart onder de riem voor iedereen die niet weet wat hij zondag moet doen. Tegen mijn eigen vader zou ik willen zeggen: bel me eens, dan gaan we naar IKEA. En door de McDrive. WATERLEIDING
Zeven jaar geleden vroeg Robs vader via de mail of de eetafspraak verzet kon worden. Sinds de scheiding zestien jaar daarvoor was dit de “honderdmiljoenste” keer dat hij het liet afweten. Bij dat laatste mailtje voelde Rob niks meer. “Hij was alleen nog maar hinderlijk.” “Weet je dat ik bijna nooit meer aan je denk? Dat ik niks meer voel als ik een oude foto van je zie? En dat ik ook langzaam begin te vergeten hoe je er de laatste keer uitzag? Mama zegt dat ik steeds minder op je lijk. Ik weet niet of dat een belediging is of een compliment. Als tiener was ik wel boos op je hoor. Ik ben een gevoelige jongen en dat jij er niet was deed best pijn. Ik had sommige dingen graag van jou willen leren. Hoe je de waterleiding afsluit, of hoe je omgaat met mannelijke autoriteit. Dat zijn dingen die je als vader moet overbrengen op je zoon, vind ik. Maar er zat niets anders op dan dat ik het mezelf moest leren. Hoe zelfstandiger ik werd, hoe meer jouw sporen in mij werden uitgewist. Soms zou ik willen dat ons gebrek aan contact me wel wat deed. Ik kan jaloers zijn op vrienden die een perfecte band met hun vader hebben. Maar dat gaat niet over jou. Dat gaat juist over wat jij niet bent, wat je nooit bent geweest en waarschijnlijk nooit zult zijn.” GIPSKORSET
Anna verbrak vijf jaar geleden het contact met haar vader en de rest van de familie, omdat haar vader het gezin continu terroriseerde. “Hij voerde een machtsstrijd waarbij hij iedereen kleineerde. Het gezin ging daar in mee, maar ik kon er uiteindelijk niet meer tegen.” “Elke dag herken ik wel iets van jou in mij. Onze liefde voor harde humor en foute jaren tachtig-actiefilms bijvoorbeeld. Of onze kleine handen met kromme wijsvingers. Ik zie nog de positieve kanten van jouw karakter: hoe je met iedereen goed kunt opschieten, hoe je overal wel iets over weet te vertellen en hoe je bijna iedereen aan ’t lachen krijgt met je klungelige anekdotes en bizarre verhalen. Over hoe je een hele vakantie op het strand zat met een gipskorset nadat je in een ravijn was gevallen. Maar jouw positieve karaktereigenschappen nam je zelden mee naar huis. Daar zagen we je woede, je dronkenschap, je continue ontevredenheid over ons. Dus laat mij alsjeblieft met rust. Je machtsspelletjes werken niet meer bij mij. Ik hoop oprecht dat je gelukkig wordt. Gun mij dat ook.” MACARONIKETTING
Jim spreekt zijn vader al zes jaar niet meer. Hij kon de kleinerende opmerkingen van zijn vader niet meer aan. "Ook plunderde hij mijn studiefonds." Tegenwoordig woont Jims vader in Canada. “Terwijl mijn vrienden elk jaar in de stress schieten over het grote ‘Wat geef ik mijn vader voor Vaderdag’-dilemma, kan ik al jaren rustig achterover leunen. Ik hoef geen ketting van gedroogde macaroni te maken en ik kan de aftershave in de schappen laten staan. Ik heb besloten om het contact met je te verbreken omdat je onuitstaanbaar bent. Je liet geen moment voorbij gaan om te vertellen dat ik niet goed genoeg was. Je hebt me eindeloos gepest met mijn uiterlijk en gaf mij de schuld van je eigen verbroken relaties. Je zult begrijpen dat ik je nog geen dag heb gemist. Ik mis wel het concept ‘vader’; iemand die mij door het leven gidst als ik het even niet meer weet. Zo was mijn eerste scheerbeurt geen ontroerend vader-zoon-moment, maar een martelscène uit Saw. Ik stond er alleen voor. Dit jaar heb ik wel een Vaderdagcadeau. Die is alleen niet voor jou, maar voor alle mensen die er al die tijd wel voor mij waren. Mensen die mij hebben gemaakt tot wie ik nu ben. Mijn vriend, mijn vrienden en mijn moeder. Deze macaroniketting is voor jullie.”

BAHAMA’S
De vader van Yael had jarenlang affaires. "Al ons geld gaf hij uit aan zichzelf." Toen Yael zeven was kreeg haar vader ook nog eens een hersenbloeding, door te veel alcohol en slecht eten. Hij is nu rechtszijdig verlamd en kan moeilijk praten en denken. “Mensen hebben het altijd over hoe je was voor je ziekte en na je ziekte. Jouw vrienden vertelden hoe sociaal, grappig en geliefd je was. Van mijn moeders familie hoorde ik dat je een egoïstische klootzak was die alleen oog had voor geld en andere vrouwen. Ik herinner me vooral hoeveel pijn je mama deed, hoe hard je schreeuwde, dat je geen geld had voor mijn studie maar wel voor drank. Hoe kon je dat doen, terwijl mama zo veel voor je deed? Zelfs na de scheiding deed ze je boodschappen en gaf ze ons cadeaus uit jouw naam. Mama heeft ons nooit verteld wat je ons hebt geflikt; daar kwam ik via via achter. Zij vertelde me alleen hoe jullie verliefd zijn geworden, over jullie tijden samen in Israël en op de Bahama’s. Jarenlang ben ik boos op je geweest, maar nu heb ik alleen nog medelijden met je. Je hebt niks meer; geen vrouw, geen kinderen. Je hebt opnieuw moeten leren lopen en praten, de man waar iedereen het over had bestaat niet meer. Dat bruisende leven van je is alleen maar een vage herinnering. Ik heb eigenlijk nooit een vader gehad, alleen veel mama.”  Glenn August uit Kopenhagen maakte de illustraties bij dit artikel. Zijn werk vind je hier.