Ik vroeg een psychopaat hoe je met afwijzing moet omgaan

Laatst had ik een date met een mooi en slim meisje dat om al mijn grapjes moest lachen. Na die date dacht ik: die heb ik in de pocket! Maar zij dacht waarschijnlijk: wat een belabberde avond, want daarna reageerde ze nooit meer op mijn appjes. Ik weet natuurlijk niet wat ze echt dacht, maar de gedachte dat ze me een verachtelijke kneus vond dwaalde dagen door mijn hoofd rond.

Je afvragen wat andere mensen over je denken is diep menselijk, en het is normaal dat je er niet van houdt om afgewezen te worden. Wanneer je niet terug wordt gebeld door een date, niet uitgenodigd wordt voor een verjaardagsfeestje, niet in de basis staat op zaterdag, of je baan verliest, doet dat pijn. Ik dacht altijd dat dat voor iedereen zo is, maar dat is niet zo. Psychopaten maken zich namelijk geen zorgen over wat andere mensen denken. Daarom vroeg ik advies aan een psychopaat.

Dr. James Fallon is neurowetenschapper aan de Universiteit van California. Hij is ook psychopaat. In 2006 bestudeerde hij de hersenen van seriemoordenaars en realiseerde zich dat zijn eigen hersenen dezelfde structuur hadden. Met genoegen vertelde hij zijn familie en vrienden over zijn bevindingen, en allemaal bevestigden ze dat ze dit allang dachten.

Toen ik over dr. James Fallon in The Guardian las, wist ik dat ik de juiste man gevonden had voor mijn vragen over dealen met afwijzing. James is een "pro-sociale" psychopaat. Hij is empathisch genoeg om getrouwd te zijn en een sociaal leven te hebben, maar maakt zich geen zorgen over hoe anderen hem zien. Ik zocht contact met hem om te vragen hoe hij door het leven gaat zonder schaamte, en of hij me dat kan leren.

VICE: Hallo James, laten we beginnen met de meest algemene vraag. Hoe voelt afwijzing voor jou?
Dr. James Fallon: Het voelt prima. Zoals mijn twee psychiaters zeggen: mijn grootste probleem is dat helemaal niks mij boeit. En dat is waar.

Waarom maakt niets je ene moer uit?
Ik weet dat ik alles kan doen wat ik wil, en dat er telkens weer iets goeds voorbij komt in m'n leven. Grotendeels komt het daardoor.

Maar niet helemaal?
Nee. Ik ben professor en wetenschapper en mijn leven draait om kansberekening. Ik zie alles in percentages. Als ik denk dat iemand tegen mij is voor 95 procent, dan zorg ik ervoor dat ik twintig verschillende voorstellen of versies heb om zeker te zijn dat ik krijg wat ik wil. Als je dat doet, train je je verwachtingen ook nog eens. Wanneer je kansen 5 procent zijn en je zet maar in op één poging, dan moet je niet huilen als je wordt afgewezen.

Dat is ergens wel logisch, ja.
Ik leer mijn studenten allemaal deze denkwijze aan. Ik zeg: je moet je verwachtingen helder formuleren, niet alleen voor succes maar ook voor mislukking. Je moet wat basisdingen hebben waarvan je honderd procent zeker bent dat ze gepubliceerd worden, daarna heb je dingen die in het midden liggen waarmee je een gemiddeld risico neemt, en je hebt altijd wel iets wat je doet waarmee je een hoog risico loopt. De kansen dat dat lukt zijn klein, maar als het lukt krijg je er veel voor terug. Ik denk dat je het hele leven zo moet benaderen.

Dat klinkt ook best een beetje gestoord.
Dat klopt, en ik zal je vertellen waarom. Het hersengedeelte dat geassocieerd wordt met angst is het middelste gyrus cinguli (de gordelwinding). Als je Joods bent en je zet je keppeltje op en dan met je vinger ongeveer acht centimeter vanaf het midden naar beneden gaat, zit je op de plek waar het middelste gyrus cinguli zich bevindt. Het is niet zeker dat dit gedeelte ook zorgt voor het gevoel van afwijzing, maar ik denk dat dat wel mogelijk is. Uit verschillende testen is gebleken dat dat gedeelte van mijn hersenen 'uit' staat, dus in die zin zal ik wel gestoord zijn.

Jouw hersenen hebben niet de capaciteit om zich afgewezen te voelen?
Ja, of de hoeveelheid afwijzing die ik voel is veel minder dan bij een gemiddeld persoon. De bedradingen in mijn hersenen zijn anders, wat waarschijnlijk iets erfelijks is. Mensen bij wie deze bedrading erg actief is lijden vaak aan persoonlijkheidsstoornissen als borderline. Die mensen voelen zich constant afgewezen. Sommige van hen plegen misdrijven, net als psychopaten, maar dan om andere redenen.

Is er een manier om dit gedeelte van het brein te manipuleren?
Afgelopen jaar verscheen er een paper waaruit bleek dat er een medicijn bestaat dat dat hersengedeelte uit kan schakelen. Dat was een experiment met kankerpatiënten die bang waren om dood te gaan. Zij hebben een gevoel dat er na hun dood helemaal niks meer is en zijn daar extreem bang voor. Maar wanneer ze psilocybine kregen, verdween die angst.

Psilocybine? Als in paddo's?
Dat klopt, net als in paddo's. De studie liet zien dat psilocybine psychische angsten verdoofd, en ik vermoed dat het de pijn van sociale afwijzing vermindert.

Oké, ervan uitgaande dat de meeste mensen het niet zien zitten om fulltime een microdosering te nemen, zou ik zeggen dat werken aan een gezonde dosis zelfvertrouwen een realistischere oplossing is. Kan je mij wat meer vertellen over jouw dwingende gevoel van eigenwaarde? Is het ondersteund met bewijs?
Wanneer ik iets wil, dan slaag ik er bijna altijd in om het voor elkaar te krijgen. Dat is gewoon mijn ervaring.

Wat kwam als eerste? Het gevoel dat je alles kon, of het bewijs dat je het kon?
Dat laatste. Als ik terugkijk op mijn jeugd, kan ik me niet herinneren dat ik het gevoel had dat ik alles kon. Maar in mijn tienerjaren begon ik me wel zo te voelen. Ik kwam erachter dat wanneer ik iets echt graag wilde, het me ook altijd lukte om het voor elkaar te krijgen. Maar ik denk niet dat het alleen daaraan lag. Ik bedoel, tegenwoordig zie ik er niet uit, maar toen ik volwassen aan het worden was, was ik 1,80 meter lang en zag ik er goed uit. Ik was atletisch, grappig en slim. Daar had ik echt geluk mee. Toen het me lukte om al die karaktertrekken samen te laten komen, kreeg ik wat ik wilde.

Vind jij jezelf beter dan anderen?
Ik vind mezelf slimmer en capabeler dan een groot deel van de mensheid. Ik vind mezelf geen beter persoon, ik denk niet dat ik ethisch of spiritueel superieur ben.

Heb je een advies voor iedereen die dit artikel leest?
Wanneer ik word afgewezen, vraag ik mezelf altijd af: waarom gebeurde dit? Heb ik ingezet op de verkeerde persoon, het verkeerde wetenschapsfonds, de verkeerde tijdschriftredacteur? Ben ik voor de verkeerde pitch gegaan? Je moet proberen je aanpak te verbeteren. Dat is alles. Ik vraag nooit: waarom ben ik zo'n loser? Wanneer ik word afgewezen voel ik me geen seconde naar, ik denk alleen maar in oplossingen.

James Fallon is een neurowetenschapper en professor in de psychiatrie en menselijk gedrag aan de School of Medicine van de Universiteit van California. Hij is de auteur van The Psychopath Inside.