Hoe het is als je het contact met je moeder voorgoed verbreekt

Het verhaal van Sneeuwwitje kent iedereen. Minder bekend is dat het in de oorspronkelijke versie van het sprookje van de Gebroeders Grimm, het helemaal niet om de stiefmoeder gaat – maar om Sneeuwwitje's echte moeder.

De zogenaamd onbreekbare band tussen moeder en dochter is zeker niet voor iedereen heilig. Dat je negen maanden in iemands buik hebt gezeten is nou eenmaal geen garantie voor een relatie vol liefde en begrip. Er zijn vrouwen die zo’n moeizame of verstoorde relatie met hun moeder hebben, dat ze liever helemaal geen contact meer willen. We spraken drie vrouwen bij wie dit zo is en vroegen ze hoe het is om je moeder nooit meer te zien.

Toen ik twee jaar oud was, is mijn moeder weggegaan, en tot de dag van vandaag weet ik niet waarom. Op mijn elfde werd ik nieuwsgierig en heb ik contact met haar gezocht. We spraken elkaar vervolgens eens in de paar maanden, en dan vroeg ze hoe het met sporten ging en wat ik allemaal op school deed. Maar we hadden het nooit over waarom ze me had verlaten.

Na een akkefietje over de erfenis van mijn opa, ik was toen 21, besloot ik het contact met haar definitief te verbreken. Ik heb haar een lange mail gestuurd waarin ik vroeg of ze me kon uitleggen waarom ze weg is gegaan, maar ik heb daarna nooit meer iets van haar gehoord. Ik kreeg een melding dat haar mailadres niet meer klopte, en haar website was ineens offline. Ze was onvindbaar.

Af en toe ben ik nog verdrietig over wat er is gebeurd, maar het houdt me niet dagelijks bezig. Als ik erover praat besef ik dat het een heftig verhaal is, maar ik heb vaak het gevoel dat ik het over iemand anders heb. Toch vraag ik me soms af wat ze aan het doen is, waar ze woont en of ze weleens aan mij denkt – ik denk van wel. Maar ik verwacht niet dat het ooit nog goedkomt tussen ons. Ik zal waarschijnlijk nooit weten wat haar redenen waren. Ik weet niet eens of ik geregistreerd sta als haar dochter – dat vind ik wel een gekke gedachte.

Dankzij mijn vader en mijn oma heb ik een leuke jeugd gehad, maar ik realiseer me ook dat ik veel heb gemist. Mijn vader kon mij bijvoorbeeld moeilijk leren hoe het was als ik voor het eerst ongesteld zou worden. Mijn oma gaf me, lief bedoeld, op mijn twaalfde een stapel maandverband die ook door kon gaan voor een stapel luiers – daar zat ik op die leeftijd natuurlijk niet echt op te wachten.

Als ik een kind krijg, hoop ik een betere moeder te zijn. Een zoontje lijkt me dan minder confronterend, want met een dochter zou ik bang zijn dat de geschiedenis zich herhaalt, hoe gek dat ook klinkt.

In 2013, tijdens kerst, is het misgegaan tussen mij en mijn moeder. Ik was in die periode bijna overspannen en het liep al een tijdje niet goed tussen ons. Toen ik in een burn-out belandde, was dat voor mij het moment dat ik besefte dat er echt iets verkeerd zat in onze relatie. Niet veel later besloot ik het contact definitief te verbreken.

Mijn moeder heeft volgens mij altijd gedacht dat ik niet bij haar wilde zijn, en ik heb jaren mijn best gedaan om het tegendeel te bewijzen. Ik heb het gevoel dat ik haar vaak heb teleurgesteld en boos heb gemaakt, omdat ik niet de dochter was die ze zo graag wilde dat ik was. Toen ik dat niet meer aankon en het contact verbrak, was dat voor haar misschien alleen maar een bevestiging van hetgeen wat ze me al jaren verweet: dat ik haar niet in mijn leven wilde.

Ik heb me er lang schuldig over gevoeld dat ik mijn moeder niet wilde zien. Om daar mee om te kunnen gaan, ben ik naar een psycholoog gegaan. Ik kwam daar met de vraag of ze me ‘beter’ kon maken, want ik geloofde echt dat er iets mis was met mij. Ik voelde me niet veilig en werd angstig als ik bij mijn moeder in de buurt was.

Het voelt heel onnatuurlijk om zo over je moeder te denken, en ik vind het verdrietig dat het niet gelukt is om een goede band met haar te hebben. Ik mis ook echt een moederfiguur in mijn leven, en er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan haar denk. Vorig jaar bijvoorbeeld had ik mijn diploma-uitreiking – op zo’n moment heb ik het moeilijk. We feliciteren elkaar ook niet op elkaars verjaardag, en ieder jaar hoop ik dat Moederdag zo snel mogelijk voorbij gaat.

Ik denk niet dat het ooit nog goedkomt tussen ons; daarvoor is er te veel gebeurd. Gelukkig wordt het verdriet elk jaar wat minder. Soms ben ik bang dat ze overlijdt en dat ik dan spijt krijg. Ik kan er nu nog voor kiezen om contact te zoeken, terwijl die keuze er straks misschien niet meer is. Maar hoe pijnlijk dit ook klinkt: ik merk dat ik me zonder haar eindelijk kan ontwikkelen tot een volwaardig persoon.

Ik mis mijn moeder nooit. Het geeft zo veel rust dat ik geen contact meer met haar heb. Het enige wat ik soms mis is het idee van een moederfiguur. Ik had graag moederlijk advies gekregen tijdens mijn zwangerschap bijvoorbeeld, of bij iets simpels zoals het leren koken van een gerecht.

Mijn moeder zei zo vaak dat ik alles verzon, dat ik aan mezelf begon te twijfelen. Ik dacht dat ik gek werd. Het begon ermee dat ik steeds vaker spullen miste – sieraden, foto’s – en op een dag vond ik foto’s van mij en mijn vriend terug in mijn kamer, onder de oliën en kruiden. Mijn moeder komt uit Indonesië, waar veel mensen in geesten en voodoo geloven. Ik heb het idee dat ze zwarte magie gebruikte om mij dichtbij haar te houden; door mijn relatie bracht ik namelijk minder tijd met haar door.

Tien jaar geleden, ik was toen 25, heb ik het contact met haar verbroken. Ik stuurde haar een mail waarin ik haar smeekte om excuses, zodat ik verder kon met mijn leven. Twee jaar later kreeg ik pas antwoord, en in de jaren daarna stuurde ze alleen op feestdagen een sms.

In 2016 overleed mijn vader. Ik zag mijn moeder op zijn crematie, maar mijn tantes hadden tegen haar gezegd dat ze uit mijn buurt moest blijven. Sindsdien heb ik nooit meer iets van haar vernomen. Vlak na de crematie werd ik gediagnosticeerd met PTSS. Ik ben zo beschadigd door de relatie met mijn moeder dat ik last kreeg van black-outs en alleen maar kon huilen. Soms ben ik heel erg bang dat ik op haar lijk en dat ik mijn eigen kinderen ook zo ga behandelen.

Door veel therapie gaat het nu heel goed met me. Ik probeer me vooral te focussen op het creëren van een veilige jeugd voor mijn eigen kinderen. Voor de veiligheid van mijn gezin en mezelf wil ik mijn moeder nooit meer in de buurt hebben. Ik ben zo bang voor haar geweest, daarom mis ik haar nu niet. Mensen denken vaak dat de band tussen een moeder en dochter iets moois en bijzonders is – in mijn geval is dat één grote misvatting.