Klassieke foto's van een legendarische ouderwetse nachtclub in New York

Freedman Files is een nieuwe reeks waarin we de persoonlijke archieven van de fotografieveteraan Jill Freedman doorspitten. De foto's die we je laten zien omspannen verschillende onderwerpen en tijdperken. Een deel van dit werk is nooit eerder gepubliceerd. Freedman raakte als geobsedeerd door fotografie, toen ze nummers van LIFE Magazine met foto's van de Holocaust op haar zolder vond. Jaren later, als jonge vrouw, was ze die vormende ervaring niet vergeten en besloot ze zelf de camera op te pakken om verhalen te vertellen die mensen zouden bereiken op de manier waarop die foto's haar geraakt hadden.

De eerste collectie in Freedman Files is het resultaat van twee bezoeken die Jull Freedman bracht aan legendarische New Yorks Roseland Ballroom – een in de jaren zeventig, de ander in de jaren tachtig. In Freedmans woorden:

"Roseland was een van de beste plekken van New York, een echte ballroom met twee bands, waar je mensen kon ontmoeten, wat kon drinken, lachen, en je stomme hoofd er af dansen. Roseland was een soort Verenigde Naties van dansende dwazen — alle soorten en maten, de hele wereld die lol had. Je kunt niet stoppen met glimlachen als je danst; je voelt je gewoon te goed.

"Mensen raakten elkaar toentertijd aan wanneer ze dansten. De muziek maakte je niet doof. Er waren zelfs dagvoorstellingen, twee keer in de week, en het was een geweldige manier om je middag door te brengen, in plaats van in je eentje voor de buis zitten en een beetje vreten.

"Er was ooit een Ballroom of Romance, maar dat is nu een discotheek. Het is verdwenen, net als Penn Station, het Metropolitan Opera House, een goede eggcream. Je bent misschien op zoek naar het wiegelied van Broadway, maar je zult het niet horen."

Het slaapliedje waar ze het over heeft komt uit de Hollywoodfilms uit de jaren dertig en veertig die ze in haar jeugd verslond. Voor Freedman is "Lullaby of Broadway" een expressive van haar kinderdromen en haar liefde voor New York, de stad waar ze sinds 1964 steeds weer naar terugkwam. Toen ze die films als kind keek, stelde ze zich al voor hoe de dramatische slotscenes zich later in het echte leven zouden voltrekken. Hoewel ze opwerpt dat het echte leven vaak niet zo uitdraait, is dat magische gevoel uit die films wat haar ertoe zette om foto's van de ballroom te maken.

De eerste keer dat Freedman Roslenad bezocht had ze geen camera bij zich, en danste ze op Count Basie en de big band die hem vergezelde. Terwijl Basie speelde voelde Freedman zich alsof het dromerige witte doek tot leven was gekomen: "Ik vond het geweldig," zei ze. "Dansen op bigbandmuziek, dat is hoe ik dacht dat het zou zijn toen ik opgroeide." Mensen waren blij, aan het socializen, flirten — hier en daar waren er wat vlagen van eenzaamheid. Dat moest gefotografeerd worden.

Freedman kwam later terug naar een middagshow, met haar camera. Ze betaalde net als iedereen entree. Toen ze eenmaal binnen was glimlachte ze naar andere gasten en begon ze foto's te nemen. "Dat is wat er gebeurt als ze weten dat je geen bedreiging bent," vertelt ze. "Wanneer ze weten dat je iets leuk vindt en er van houdt, snappen ze je."

Freedman hield van Roseland omdat het "echt New York, oud New York," was. De vaste gasten praatten met haar en lieten haar foto's van hen maken. Ze zegt dat er vrij veel oudere mensen waren die fantastisch konden dansen.

Toen de discomuziek jaren later opkwam, had Freedman het idee dat het mechanisch en luid was. Ze hoorde het voor het eerst terwijl het uit een muur van speakers knalde, die ze beschreef als vierkanten die geluid bulderden.

"Mijn eerste gedachte was: hierdoor komen een hoop muzikanten zonder werk te zitten," herinnert ze zich. "Ik had gelijk." Ze kwam uit een tijd waarin muzikanten die live speelden altijd instrumenten bespeelden, en ze zag hoe ze moesten werken — echt werken — op het podium. Ze snapte de manier van leven van een muzikant ook; als jonge vrouw had ze door Europa gereisd door te zingen en op straat te spelen. Ze had een goede stem en kende een paar simpele akkoorden, dus ze speelde op straat en in clubs, wat volgens haar genoeg opleverde om te "leven, zwerven en ontdekken."

Voor Freedman leken discotheken het einde. Voor menselijke connecties en live muziek kwam luide, knallende herrie van een drummachine in de plaats. Ze betreurde het, want wat haar altijd had raakte bij Roseland was de relatie tussen mensen. Naast de lichamen die om elkaar heen draaiden kon je "praten en elkaar verstaan."

Maar ze zei niet veel tegen mensen tijdens de twee keer dat ze naar Roseland kwam om te fotograferen, decennia voor het volledig veranderde in een zaal die je kon huren voor feesten en partijen, voor de zaak uiteindelijk zijn deuren sloot in 2014. Terwijl ze op zoek was naar goede momenten om een foto te maken, was het moeilijk om haar aandacht te verdelen. "Wanneer ik echt op zoek ben, zoals op straat, kan ik niet praten," zei ze. "Er zijn momenten waarop je niet kunt praten… Dat zijn de momenten waarop ik het voel, dus ga ik er heen en kijk ik of ik het vast kan leggen."

Terwijl ze terugdenkt aan waar ze naar zocht in deze foto's, is "Lullaby of Broadway" het eerste wat in haar opkomt, omdat Roseland op de hoek van 52nd Street en Broadway — in New Yorks theaterdistrict — zat, en omdat de dingen die ze voelde een greep in haar nostalgie deden — zoals opwinding voor de dagelijkse details van de stad, en het gevoel van saamhorigheid te midden van vreemden. Het nummer werd geschreven door Harry Warren en Al Dubin voor de Busby Berkeley-film The Gold Diggers of 1935, een is sindsdien door veel artiesten gecoverd is. Freedman kent de tekst nog steeds uit haar hoofd, en het begin gaat als volgt:

Roseland en het slaapliedje zijn slechts één enkele streng in de verlichtende visie die een groot deel van Freedmans fotografische standpunt vormt: het ongeduld van het heden, de onschuld en vreugde in een complexe wereld vol uitdagingen en trauma. Deze collectie foto's komt voort uit iets dat voor altijd zal blijven bestaan, ondanks de schaafwonden die je overhoudt aan deze ervaring.

Freedmans werk is onderdeel van de permanente collectie van het Museum of Modern Art, het Internationale Centrum voor Fotografie en het George Eastman House, samen met een aantal andere kunstenaars. Ze is al 77, maar houdt haar Istagramaccount regelmatig bij en is van plan om meer fotoboeken uitgegeven. Eerder verschenen al zeven fotoboeken van haar hand, waaronder Firehouse en Street Cops, welke in Cheryl Dunns documentaire Everybody Street, over straatfotografen, zitten.

—Tekst door  Cameron Cuchulainn