Βγάζοντας το Μπάτζετ της Κηδείας μου

Είναι μακάβριο, όμως η ιδέα του να γίνεσαι λίπασμα και να σε τρώνε τα σκουλήκια, αλλά και η διαδικασία που βάζεις τους δικούς σου ανθρώπους με την εκταφή, είναι μάλλον αυτά που με κάνουν να δίνω προβάδισμα στην αποτέφρωση από την ταφή, κάθε φορά που τίθεται το δίλημμα σε συζητήσεις. Πόσο στοιχίζει όμως η μία περίπτωση και πόσο η άλλη;

Επικοινωνώ με ιδιοκτήτη γραφείου τελετών ο οποίος μου εξηγεί πως: «Τα έξοδα είναι ανάλογα με το κοιμητήριο και το τι κηδεία θέλεις να κάνεις. Φτηνή; Μεσαία; Ακριβή; Ενδεικτικά στο Α' Νεκροταφείο είναι 1250 ευρώ για το δήμο, μόνο για την είσοδο, υπάρχουν όμως κι άλλα κοιμητήρια που ξεκινούν από 250 ευρώ. Στο πιο οικονομικό κοιμητήριο τα έξοδα για μία απλή κηδεία είναι γύρω στα 2.000 ευρώ και περιλαμβάνει εκκλησία, παπάδες, φέρετρο, στολισμούς, τα δικαιώματα του δήμου κτλ. Τα φέρετρα στοιχίζουν γύρω στα 500 ευρώ. Τα έξοδα είναι πάρα πολλά. Φέρετρο, μαξιλάρι, σεντόνι, σάβανο, μαντηλάκια, ποιος θα το σηκώσει, η νεκροφόρα, οι μεταφορείς, η άδεια ταφής. Δεν είναι άντε πήραμε έναν νεκρό και τελείωσε. Να γίνει μία τελετή με αξιοπρέπεια ρε παιδί μου. Κι ανάλογα με το πόσο εντυπωσιακή θες να είναι μία κηδεία τόσο πιο ακριβή θα είναι. Και υπολόγιζε γύρω στα 5.000 αν θες και λουλούδια κι απ' όλα».

Σοβαρά τώρα, πόσο εντυπωσιακή μπορεί να είναι μία κηδεία σκέφτομαι και συνεχίζω να τον ρωτάω για το πόσο κοστίζει η αποτέφρωση: «Το κέντρο αποτέφρωσης στη Βουλγαρία κοστίζει 1.000 ευρώ και γύρω στα 2.000-2.500 τα υπόλοιπα, που περιλαμβάνει την αποστολή κι επιστροφή στη Βουλγαρία συν τα διάφορα έξοδα. Τα τελευταία χρόνια έχει κίνηση το κομμάτι της αποτέφρωσης πάντως».

Πόσο όμως συμφέρει τα γραφεία τελετών η διαδικασία της αποτέφρωσης και η ύπαρξη κέντρων αποτέφρωσης στην Ελλάδα; «Εμείς είμαστε οι πρώτοι που θέλουμε αποτεφρωτήρια. Ούτως ή άλλως δεν χάνουμε από τα υπόλοιπα έξοδα. Δεν μπορεί έναν νεκρό να τον βάλει ένας συγγενής στο αμάξι και να τον πάει στο κέντρο αποτέφρωσης. Δεν θα πρέπει αυτόν τον άνθρωπο να τον τιμήσεις; Ε, θα τον τιμήσεις. Και γιατί αυτά τα χρήματα να τα παίρνει η Βουλγαρία κι εμείς να κάνουμε ταξίδια και με μεγάλους κινδύνους; Αν ανοίξουν εδώ φυσικά και θα μειωθεί το κόστος και μπορεί να είναι πιο οικονομικό από τις ταφές, γι' αυτό δεν τα θέλουν πολλοί αυτού του κύκλου, γιατί θα χάσουν».

Τον ρωτάω τι γίνεται μέχρι σήμερα με όσους είναι πιστοί χριστιανοί αλλά θέλουν να αποτεφρωθούν: «Εμείς έχουμε βρει πατέντα με την Εκκλησία γιατί μας αναγκάζουν να λέμε ψέματα. Το ψέμα είναι γραπτώς. Στην άδεια ταφής γράφουμε ότι θα πάει στο τάδε χωριό για ταφή, ενώ εμείς του έχουμε βγάλει δρομολόγιο για Βουλγαρία. Ο παππάς δεν μπορεί να σου πει δεν τον διαβάζω, γιατί στο χαρτί βλέπει ότι θα γίνει ταφή. Είναι αυτό που λένε μην πάει κι αδιάβαστος, γι' αυτό».

Αν κι από το 2006 υπάρχει ψηφισμένο νομοθετικό πλαίσιο, οι διαδικασίες ανέγερσης κέντρου αποτέφρωσης νεκρών στην Ελλάδα πέφτουν στο κενό, αφού οι αντιδράσεις από πλευράς της Εκκλησίας είναι έντονες. Μία τρανταχτή περίπτωση ήταν στο Δήμο Μαρκοπούλου, που ο δήμαρχος Σωτήρης Μεθενίτης πριν λίγα χρόνια προσπάθησε να λειτουργήσει κέντρο αποτέφρωσης νεκρών. Επικοινωνώ μαζί του για να μου εξηγήσει τους λόγους που τελικά δεν τα κατάφερε. Όπως μου λέει ο ίδιος:

«Η υπόθεση για εμάς ξεκίνησε μετά από μία συνάντηση τον Οκτώβρη του 2011 που κάναμε με τον πρόεδρο της επιτροπής για τη θέσπιση του δικαιώματος στην αποτέφρωση των νεκρών, ο οποίος είχε κάνει και πολυετή αγώνα προκειμένου να κατοχυρωθεί και το δικαίωμα στην αποτέφρωση των νεκρών για όσους πολίτες το επιθυμούν. Είναι ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμά τους με την έννοια ότι αποτελεί προέκταση του δικαιώματος για την αυτοδιάθεση της προσωπικότητας και του σώματος του καθενός. Είδαμε ότι υπάρχει ένας χώρος κατάλληλος ώστε να γίνει το κέντρο αποτέφρωσης νεκρών δίπλα στο υφιστάμενο κοιμητήριο του Δήμου Μαρκοπούλου και φέραμε το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο για συζήτηση. Από τις τέσσερις παρατάξεις που μετείχαν στο δημοτικό συμβούλιο ψήφισαν υπέρ οι 18 από τους 19 παρόντες δημοτικούς συμβούλους, εκτός από τον κ. Μαγγανά που άνηκε στην παράταξή μου και θεωρούσε ότι δεν έπρεπε να προχωρήσει γιατί αυτό το έργο θίγει τη θρησκευτική του πίστη.

Όταν έγινε γνωστή η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου υπήρχαν αντιδράσεις από την Εκκλησία και παραγόντων που βρίσκονται κοντά στον χώρο της Εκκλησίας. Αυτή εκφράστηκε με την προσπάθεια συλλογής υπογραφών που πήρε μαζικό χαρακτήρα από μέλη και στελέχη του εκκλησιαστικού χώρου σπίτι με σπίτι. Στις αρχές Φλεβάρη έγινε κατάθεση στο δήμο Μαρκοπούλου 4.000 υπογραφών με ένα κείμενο διαμαρτυρίας ενάντια στην αρχική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Ακολούθησε όμως και η στροφή 180 μοιρών των πολιτικών παρατάξεων μόλις είδαν την εκκλησιαστική αντίδραση.

Εμείς, σεβόμενοι ότι υπήρχε μία σημαντική αντίδραση από μέρους των πολιτών κι επειδή υπήρχε αίτημα από τις υπόλοιπες παρατάξεις για επανασυζήτηση, αλλάξαμε την απόφαση ως προς τον τόπο που θα έπρεπε να λειτουργήσει το αποτεφρωτήριο και φέραμε το θέμα προς συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο. Στις 29 Φεβρουαρίου του 2012 σε μία πολύ δύσκολη και κακή συνεδρίαση που έγινε με φανατισμένο πλήθος από κάτω που αντιδρούσε με εξαιρετικά βάναυσο τρόπο σε όποιον εξέφραζε την άποψή του υπέρ της χωροθέτησης και λειτουργίας του κέντρου αποτέφρωσης νεκρών, υπέρ ψήφισαν 7 και κατά 19 δημοτικοί σύμβουλοι. Εκεί έληξε το θέμα».

Το κέντρο αποτέφρωσης θα ήταν δημοτικό ή ιδιωτικό;

Το κέντρο αποτέφρωσης θα λειτουργούσε ως δημοτικό. Θα είχε την ευθύνη και την υποχρέωση για την εγκατάσταση και την κατασκευή του ένας συγκεκριμένος ιδιώτης, αλλά την ευθύνη για την λειτουργία του και την εποπτεία του θα την είχε ο δήμος Μαρκοπούλου. Τα κέρδη θα ήταν κέρδη που θα μοιράζονταν με συγκεκριμένο τρόπο ανάμεσα στον ιδιώτη και τον Δήμο.

Μετά από όλη αυτή την ιστορία επιμένετε στις απόψεις σας περί ύπαρξης κέντρου αποτέφρωσης;

Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξει η δυνατότητα σε κάποιο σημείο στον Ελλαδικό χώρο ενός κέντρου αποτέφρωσης νεκρών και να μην αναγκάζονται οι συγγενείς που επιθυμούν την καύση, να φεύγουν στο εξωτερικό. Εγώ ήμουν, είμαι και θα είμαι πάντα σταθερά υπέρ του δικαιώματος των πολιτών να επιλέγουν το δικαίωμα της διάθεσης του σώματός τους μετά το θάνατό τους είτε για ταφή είτε για καύση. Δεν αλλάζω ποτέ τις απόψεις μου ειδικά όταν είμαι πεισμένος για την ορθότητα των πολιτικών, νομικών και ουσιαστικών επιχειρημάτων που βρίσκονται πίσω από αυτές. Είμαι υπέρ του να υπάρξει, να κατασκευαστεί και να λειτουργήσει τόσο στην Αττική, όσο και στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, ένα κέντρο αποτέφρωσης νεκρών. Όμως, επειδή είμαι πάντα ειλικρινής σε ό, τι αποφασίζεται μέσα στις θεσμικές λειτουργίες του δημοτικού συμβουλίου, από τη στιγμή που αυτό το θέμα συζητήθηκε και υπήρχε απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, θεωρώ ότι ηθικά και πολιτικά αυτή η απόφαση με δεσμεύει και οφείλω να εφαρμόζω τις αποφάσεις τους δημοτικού συμβουλίου ανεξάρτητα αν εγώ είμαι πολιτικά σύμφωνος με αυτές ή όχι. Κατά συνέπεια, κέντρο αποτέφρωσης νεκρών στο Μαρκόπουλο δεν πρόκειται να χωροθετηθεί, δεν πρόκειται να λειτουργήσει, ούτε θα δεχτούμε να υπάρξει.

Δεν σας ανησυχεί ότι παρά το γεγονός ότι υπάρχει νομοθεσία περί αποτέφρωσης, η Εκκλησία μπορεί να παρεμβαίνει τόσο έντονα στις πολιτικές αποφάσεις;

Νομίζω ότι θα έπρεπε και η Εκκλησία να ακούσει και το λέω χαριτολογώντας το γνωστό λόγο του Ιησού ότι θα πρέπει να αποδίδει κανείς τα του Θεού τω Θεώ και τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Κατά συνέπεια η πολιτεία θα πρέπει στην περίπτωση αυτή να έχει την πλήρη ευθύνη για την κατοχύρωση των συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών και δεν θα πρέπει σε αυτήν την περίπτωση να δεσμεύεται από οποιεσδήποτε αντιδράσεις υπάρχουν, δεν υπάρχουν λογικές περιορισμού των δικαιωμάτων των πολιτών όταν αυτά είναι συνταγματικά κατοχυρωμένα από οποιονδήποτε φορέα όσο ισχυρός κι αν είναι. Η Εκκλησία προφανώς κι έχει δικαίωμα να έχει άποψη, όπως και κάθε άλλος φορέας και να την εκφράζει την άποψή του και να επιχειρηματολογεί, αλλά την αποκλειστική και μοναδική ευθύνη για το αν θα πρέπει να υπάρχει και να λειτουργήσει ένα κέντρο αποτέφρωσης νεκρών είναι προφανές ότι την έχει μετά από έναν ολοκληρωμένο διάλογο η σχετική νομοθεσία που υπάρχει ήδη από το 2006.

Ποιον δεν συμφέρουν τελικά τα κέντρα αποτέφρωσης νεκρών στην Ελλάδα;

Η αντίδραση που βλέπω προέρχεται από το χώρο της Εκκλησίας και μπορώ να κατανοήσω σε έναν βαθμό τους θεωρητικούς, πνευματικούς και θεολογικούς λόγους. Όμως πιστεύω ότι ένα θέμα που έχει λυθεί εδώ και δεκαετίες σε όλες τις προηγμένες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, πρέπει να λυθεί τελικά και στη χώρα μας ώστε να υπάρχει η δυνατότητα μεταθανάτιας καύσης σε όσους το επιθυμούν.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.