Συνομιλώντας με τους «Παγιδευμένους» Πρόσφυγες των Χανίων

Αριστερά κάτω ο γιατρός στο επάγγελμα, Αμάρ Ουατζί Αριτάι και δίπλα η τετράχρονη κόρη του Λέιλα.

Ξεκίνησαν το ταξίδι τους από την Αίγυπτο με στόχο να φτάσουν αρχικά στην Ιταλία και από εκεί στον ευρωπαϊκό Βορρά. Όμως, μία βλάβη στο πλοίο -το οποίο μετέφερε συνολικά 350 άτομα- είχε ως αποτέλεσμα να περισυλλεχτούν από την Frontex (δεν εισήλθαν παράνομα στα ελληνικά χωρικά ύδατα) και να οδηγηθούν διά της βίας στα Χανιά. Εκεί βρίσκονται σήμερα «παγιδευμένοι» οι 140 Σύροι πρόσφυγες, οι οποίοι προσπαθούν από την 1η Απριλίου να λάβουν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα που θα τους «απεγκλωβίσουν» από την Ελλάδα. Ανάμεσά τους 32 γυναίκες και 47 παιδιά -το μικρότερο ηλικίας μόλις 6 μηνών.

Αρχικά οδηγήθηκαν στην αστυνομία, ενώ στη συνέχεια αφέθηκαν στην τύχη τους, δηλαδή στο δρόμο. Ωστόσο, με πρωτοβουλία της αντιπεριφέρειας Χανίων στις 4 Απριλίου, έπειτα από έντονες πιέσεις που δέχτηκε, ενόψει εκλογών, από ιατρικές και νομικές οργανώσεις αλληλεγγύης και από τα τοπικά κοινωνικά κινήματα, αποφασίστηκε η φιλοξενία τους σε ξενοδοχείο της πόλης, ενώ παράλληλα τους χορηγήθηκε χαρτί απέλασης με εξάμηνη αναβολή.

Συναντώ τον Αμάρ Ουατζί Αριτάι, στο ξενοδοχείο που διαμένει με τους συμπατριώτες του στην παραλία της Νέας Χώρας στα Χανιά. Η οδύσσεια για τον γιατρό στο επάγγελμα, Αριτάι, ξεκίνησε πριν από έξι μήνες όταν προσπάθησε με τη σύζυγο και τα δύο παιδιά τους να ξεφύγουν από την εμφυαλική Συρία -για άλλους συμπατριώτες του το ταξίδι προς ένα καλύτερο αύριο φτάνει ακόμα και τα δύο χρόνια, καθώς είναι καθαρά θέμα τύχης ποιος θα καταφέρει να επιβιβαστεί στη βάρκα της σωτηρίας.

Όσοι πρόσφυγες έχουν χρήματα μπορούν να προμηθεύονται τα απαραίτητα.

VICE: Ποιοι είναι οι λόγοι που δεν επιθυμείτε να ζητήσετε άσυλο στην Ελλάδα;

Γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα μαστίζεται από οικονομική κρίση, ο προορισμός μας ήταν η Ιταλία. Γι' αυτό αρνηθήκαμε να επιβιβαστούμε στο ελληνικό πλοίο του λιμεναρχείου, όμως δεν είχαμε άλλη επιλογή. Είχαν τα όπλα στραμμένα πάνω μας. Στη συνέχεια μόλις επιβιβαστήκαμε στο πλοίο του λιμενικού διά της βίας, βύθισαν τη βάρκα που μας μετέφερε. Ξέραμε ότι αν έρθουμε στην Ελλάδα είμαστε χαμένοι.

Κατά την άφιξη μας είχαν ενημερωθεί δημοσιογράφοι. Για όση ώρα ήταν παρόντες οι εκπρόσωποι του Τύπου, η συμπεριφορά των λιμενικών ήταν υποδειγματική, μόλις όμως αποχώρησαν άρχισαν να μας βρίζουν και να μας χτυπούν.

Δεν θέλουνε να κάνουμε αίτημα ασύλου στην Ελλάδα διότι δεν παρέχει καμία στήριξη στους μετανάστες και θα βρεθούμε στο δρόμο. Θέλουμε το αίτημα ασύλου να γίνει σε μία χώρα που έχει υποδομές. Είμαι πατέρας δύο παιδιών, αν χάσουν δύο σχολικές χρονιές, η ζωή τους έχει καταστραφεί. Είμαι υποχρεωμένος να κάνω το καλύτερο για το μέλλον των παιδιών μου. Επίσης υπάρχει ένα ακόμη πρόβλημα. Αυτή τη στιγμή ανάμεσα στους πρόσφυγες υπάρχουν και παιδιά των οποίων οι γονείς δεν έχουν ταξιδέψει μαζί τους ή έχει ταξιδέψει μόνο ένας εκ των δύο γονιών, τα άλλα μέλη της οικογένειας μπορεί να βρίσκονται είτε στην Αίγυπτο, είτε στη Συρία. Αν κάνουμε αίτημα ασύλου στην Ελλάδα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα ενωθούν ποτέ αυτές οι οικογένειες. Αφενός γιατί στην περίπτωση που γίνει αίτημα ασύλου, αυτό χορηγείται έπειτα από 3-4 χρόνια και το ποσοστό που το παίρνει τελικά είναι εξαιρετικά μικρό. Αφετέρου, όσο δεν κάνουμε το αίτημα ασύλου η αντιμετώπιση που έχουμε είναι η ίδια ακριβώς με των μεταναστών που εισέρχονται παράνομα στη χώρα, αφού δεν μας αναγνωρίζουν ως πρόσφυγες».

Συζήτηση στην είσοδο του ξενοδοχείου που φιλοξενούνται.

Από την ημέρα που εγκατασταθήκατε εδώ πήρατε κάποια διαβεβαίωση για το τι πρόκειται να γίνει;

Όχι. Αντιλαμβάνομαι ότι η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε δύσκολη θέση γιατί αν μας δώσει αυτό που ζητάμε παραδέχεται εν μέρει την αδυναμία της να αντιμετωπίσει ανθρώπινα τους πρόσφυγες, αλλά δεν είναι αυτός ο σκοπός μας, γι' αυτό και δεν θέλαμε να έρθουμε εδώ. Δεν επιθυμούμε την δυσφήμηση της χώρας, μεσούσης της τουριστικής περιόδου, απλώς θέλουμε να φύγουμε το ταχύτερο δυνατό. Το πρόβλημα με την Ελλάδα είναι ότι βρίσκεται στην Ευρώπη, αλλά δεν είναι ευρωπαϊκή χώρα. Πάντως, ένα είναι σίγουρο αν δεν ικανοποιηθεί το αίτημα μας θα κάνουμε ότι μπορούμε για να φτάσουμε στον προορισμό μας.

Αντιμετωπίζεται άλλα προβλήματα εδώ;

Ναι, αλλά είναι μικρά και δεν θέλω καν να τα αναφέρω γιατί δεν με ενδιαφέρει να λυθούν. Αυτό που θέλω είναι επικεντρωθούμε στο στόχο μας, που δεν είναι άλλος από το να φύγουμε. Εγώ είμαι γιατρός, εδώ βρίσκονται δικηγόροι, μηχανικοί, φαρμακοποιοί, χάσαμε τα πάντα και θέλουμε να συνεχίσουμε τις ζωές μας.

Η νεότερη πρόσφυγας ηλικίας 6 μηνών.

Κάθε μέρα που περνά για τους 140 Σύρους πρόσφυγες μπορεί να είναι η τελευταία τους κάτω από μία στέγη. Ο ξενοδόχος με διαβεβαιώνει ότι από την περιφέρεια του είχαν πει ότι θα χρειαστεί να φιλοξενήσει τους ανθρώπους για 10 μέρες, οι οποίες έχουν ξεπεράσει τις 50. Δυσαρεστημένος και ο ίδιος έχει προσπαθήσει να πάρει μία απάντηση για το αν θα υπάρξει λύση στο θέμα, με επιστολές προς την περιφέρεια και το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και Δημόσιας Τάξης χωρίς απάντηση.

Επικοινωνώ τηλεφωνικά με τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων, Απόστολο Βουλγαράκη, προκειμένου να με ενημερώσει για τις εξελίξεις της υπόθεσης, με τον ίδιο να δηλώνει αναρμόδιος: «Την πρωτοβουλία για την φιλοξενία τους στα ξενοδοχεία την πήρα προσωπικά σε συνεργασία με το Υπουργείο Πρόνοιας, έχοντας στη διάθεση μου ένα μπάτζετ 15.000 ευρώ από το Υπουργείο.

Έκανα αυτήν την φιλανθρωπία γιατί είδα ότι είχαν μικρά παιδιά και δεν ήθελα να μείνουν στο δρόμο, όμως αυτό έγινε με την πρόθεση να παραμείνουν στα καταλύματα για πέντε ημέρες έως ότου μεταβούν στην Αθήνα για να τους χορηγηθεί άσυλο. Αυτή τη στιγμή είμαι σε αδιέξοδο, διότι δεν ενδιαφέρεται καμία επίσημη αρχή για το θέμα και οι ίδιοι δεν φεύγουν από τα ξενοδοχεία, αφού σκοπός τους είναι να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς άλλες χώρες της Ευρώπης».

Επειτα από εννέα ημέρες και καθημερινές τηλεφωνικές οχλήσεις ήρθε και η απάντηση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και Δημοσίας Τάξης, η οποία ήταν ότι: «Στα άτομα αυτά χορηγήθηκε χαρτί απέλασης με εξάμηνη αναβολή και προοπτική ανανέωσης. Παρότι έχει περάσει διάστημα μεγαλύτερο του ενός μήνα από την άφιξη τους στη χώρα μας δεν έχουν κάνει εγγράφως αίτημα ασύλου. Άλλη διαδικασία δεν υπάρχει για να μπορέσουν να φύγουν από τη χώρα. Αυτό προβλέπει ο νόμος και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ».

Τα προσφυγόπουλα στην κοντινή παιδική χαρά.

Ωστόσο, το καταστατικό του γραφείου του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στο στ' άρθρο καλεί τις κυβερνήσεις να συνεργαστούν με τον Ύπατο Αρμοστή, «χορηγώντας στους Πρόσφυγες ταξιδιωτικά έγγραφα και άλλα έγγραφα, που εκδίδονται υπό κανονικές συνθήκες στους αλλοδαπούς από τις αρχές της χώρας καταγωγής τους, και ιδιαίτερα έγγραφα που διευκολύνουν την μετεγκατάσταση των προσφύγων».

Με δεδομένο ότι η χώρα φιλοξενίας δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο να δώσει μία λύση στο θέμα, προσπάθησα να την αναζητήσω στην χώρα προορισμού. Η υπεύθυνη μεταναστευτικού της πρεσβείας της Σουηδίας στην Ελλάδα, Κριστίνα ντε Κορνέχο τόνισε: «Τα άτομα που έχουν συγγενείς στην Σουηδία θα πρέπει να κάνουν μία αίτηση και ακολούθως θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε να μεταβούν στη Σουηδία, προσκομίζοντας μας νόμιμα έγγραφα. Στους υπόλοιπους δυστυχώς θα πρέπει να χορηγήσει έγγραφα το ελληνικό κράτος, αφού δεν είμαστε αρμόδιοι».

Το θέμα των 140 Σύρων αναδεικνύει για μία ακόμη φορά την ανεπάρκεια διαχείρισης ενός ευαίσθητου θέματος, όπως οι μετανάστες, το οποίο κάθε άλλο παρά με ευαισθησία αντιμετωπίζεται στη χώρα μας, με τη δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης, παρότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα ήταν ικανά να διασφαλίσουν τη δημιουργία ανοικτών υποδομών φιλοξενίας, με στόχο τη νομική και την υγειονομική υποστήριξη των προσφύγων και των μεταναστών, όπως προβλέπουν οι διεθνείς συμβάσεις σε χώρες υποδοχής.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.