Ο Nam June Paik Ήταν ο Πραγματικός Πατέρας της Video Art

Nam June Paik Studios 

Στις 29 Ιανουαρίου 2006, ο κόσμος της ψηφιακής τέχνης έχασε έναν από τους προγόνους του από επιπλοκές μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Όμως, το σύνολο της ζωής του Nam June Paik αποτελεί τέτοια επίδειξη δεξιοτεχνίας, που ο νοτιοκορεατικής καταγωγής καλλιτέχνης έκανε την αθανασία να μοιάζει εφικτή. Τα έργα του προώθησαν, αποδόμησαν και αξιολόγησαν τη ναυαρχίδα της δημιουργίας του 20ού αιώνα: Μια νέα οικειότητα ανάμεσα στον άνθρωπο και την τεχνολογία. Μέσο της επιλογής του; Η οθόνη της τηλεόρασης, μαζί με την υπόνοια ενός προσεχούς μέλλοντος, όπου η επικοινωνία θα είναι κυρίως ψηφιακή και μονόπλευρη.

Ξεκινώντας από την πρώτη έκθεση του στη Γερμανία, μέχρι τη δημιουργία μιας από τις πλέον γνωστές εγκαταστάσεις του το 1995, το «Εlectronic Superhighway: Continental USA, Αlaska, Hawaii», το ρεπερτόριο του Nam June Paik τελικά προκάλεσε μια εκτεταμένη αρμονία μεταξύ των κριτικών και των παρατηρητών του καλλιτεχνικού κόσμου, ώστε να μπορεί κανείς να πει ότι ήταν - και παραμένει - ο «πατέρας της video art».

Electronic Superhighway: Continental US, Alaska, Hawaii

Όμως, η δόξα αυτή δεν προδιαγραφόταν από νωρίς στη μοίρα του. Η αρχική γοητεία που ασκούσε πάνω του η avant-garde έκφραση, είχε ρίζες στη μουσική, την οποία και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο στα τέλη της δεκαετίας του '50. Μετά την αποφοίτησή του, συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, όπου γνώρισε τους σημαίνοντες avant-garde συνθέτες John Cage και Karlheinz Stockhausen. Από εκεί, ωθούμενος από τα ενθαρρυντικά λόγια του Cage και του Stockhausen, το ενδιαφέρον του για τις πειραματικές τέχνες εκτινάχθηκε στα ύψη. Το 1963 έκανε το ντεμπούτο του στη Δυτική Γερμανία. Η πρώτη έκθεσή του, ενσωμάτωνε ίσως για πρώτη φορά στον κόσμο των εγκαταστάσεων τέχνης, μια συλλογή από συσκευές τηλεοράσεων.

Nam June Paik Studios

Έκτοτε χρησιμοποιούσε τις τηλεοράσεις μαζικά, με κάθε του έκθεμα να εκπέμπει έξυπνα διαστρεβλωμένες συστοιχίες συνδυασμένων βίντεο, με τις οθόνες να εμφανίζουν σήματα πειραγμένα από μαγνήτη, παγωμένες εικόνες σαν κομμάτια ενός παζλ σε ένα μεγαλύτερο σύνολο κατασκευών. Η αφηρημένη προσέγγιση του στην πρωτοποριακή σκέψη, κυριολεκτικά του επέτρεψε να ανακαλύψει εκ νέου και να αναζωογονήσει ό, τι βρισκόταν αρχικά μέσα σε εκείνο το κουτί.

TV Cello

Κατά τις δεκαετίες του '70 και του '80, του είχε δοθεί πρόσβαση στη δημιουργία των δικών του εθνικών και διεθνών εκπομπών με τη βοήθεια των άλλων βασιλέων την τέχνης σε όλο τον κόσμο. Στο «Good Morning Mr. Orwell», ο Nam June Paik συνεργάστηκε με τον Salvador Dali, τον John Cage, τη Laurie Anderson και τον Allen Ginsberg σε αυτό που σήμερα θεωρείται συχνά ως η «πρώτη διεθνής δορυφορική εγκατάσταση». Το μονταρισμένο κλιπ έκανε πρεμιέρα την 1η Ιανουαρίου του 1984, ώστε να συμπέσει με το έτος στο μυθιστορηματικά προφητικό βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ, 1984. Συμπεριλάμβανε ζωντανές μεταδόσεις από την τοποθεσία του κάθε καλλιτέχνη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία και τη Γερμανία και φώτισε τα δωμάτια και τα πρόσωπα πάνω από 25 εκατομμυρίων τηλεθεατών.

'TV Garden' image via

Αυτή είναι η σύντομη εκδοχή του τι έκανε ο Nam June Paik ώστε να μεταβάλει το τοπίο των ψηφιακών τεχνών του 20ου αιώνα. Και αν και οι παιχνιδιάρικες, άλλοτε σατιρικές, μερικές φορές ευλαβικές απεικονίσεις της τηλεόρασης και άλλων εξελισσόμενων μορφών ηλεκτρονικής επικοινωνίας έχουν κερδίσει μια θέση στην ιστορία, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά σε άλλους καλλιτέχνες με βάση την Κορέα, που δραστηριοποιούνται στον κόσμο των ψηφιακών τεχνών σήμερα, με εξίσου εκπληκτικούς και καινοτόμους τρόπους.

Jin - Yo Mok

«Θέλω η τεχνολογία να γίνει πιο απλουστευμένη ώστε να μπορούμε να την κατανοήσουμε καλύτερα», είπε ο  Jin - Yo Mok σε ένα αφιέρωμα, το 2013. «Και θέλω να δημιουργώ τέχνη με προφανές νόημα, που να μην κατέχει κανένα μυστικό».

Σε πολλά από τα έργα του, αυτές οι ιδέες βασίζουν τη λειτουργικότητά τους στην αλληλεπίδραση με το κοινό. Κομμάτια όπως το Sonic Column, ενεργοποιούνται με φώτα και ήχους από το άγγιγμα του θεατή, ενώ η εγκατάσταση βίντεο Hyper-Matrix που δημιούργησε κατά παραγγελία για τη Hyundai Motors, ρυμουλκεί τα πλήθη σε ένα είδος διαχειρίσιμου ιλίγγου, ενώ ψηφιακά έμβολα πιέζουν ένα τοίχο από φελιζόλ σε υγρή μορφή.

Haru Ji

Artificial Nature 

Το ερευνητικό έργο του Haru Ji για το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, Artificial Nature, έχει εμφανιστεί σε μια σειρά από διεθνείς γκαλερί και εκθέσεις, από τότε που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2008. Ως μέρος της συνεργασίας του με έναν άλλο απόφοιτο του UCSB, τον Graham Wakefield, η εγκατάσταση «παρουσιάζει ένα προγραμματισμένο, αύταρκες ψηφιακό οικοσύστημα ως ένα πεδίο με οργανισμούς που καταναλώνουν, αναπτύσσουν, μεταβολίζουν, αναπαράγουν και ανταποκρίνονται σε δραστηριότητες, μέσα σε ένα απέραντο υγρό περιβάλλον», σύμφωνα με την ιστοσελίδα του.

Mimi Son (Kimchi and Chips)

Assembly

H Mimi Son αποτελεί το ένα μισό των Kimchi and Chips, ενός καλλιτεχνικού στούντιο με βάση τη Σεούλ που εστιάζει στα ψηφιακά μέσα, μαζί με τον Άγγλο media artist, Elliot Wood (έτσι εξηγείται το «Kimchi» και το «Chips»). Εγκαταστάσεις όπως το Assembly και τo Lit Tree μιμούνται και χρησιμοποιούν φυσικούς σχηματισμούς ώστε να δημιουργήσουν εκπληκτικές στρωματικές απεικονίσεις ψηφιακών φωταγωγήσεων.

«Η δουλειά μας μας οδηγεί στην ανάπτυξη νέων εργαλείων και σε μια νέα κατανόηση των παλιών, ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε καλύτερες ιδέες και να επιτρέψουμε στους ανθρώπους του σήμερα να βιώσουν μια όμορφη εμπειρία», λέει ένας τίτλος στο σάιτ τους.

Do Ho Suh

Home Within Home Within Home Within Home Within Home

H πιο πρόσφατη εγκατάσταση του Do So Hu, με τίτλο Home Within Home Within Home Within Home Within Home, δείχνει την έντονη ικανότητα του καλλιτέχνη να χρησιμοποιεί την ακρίβεια των ψηφιακών εργαλείων για να δημιουργήσει χειροπιαστές εγκαταστάσεις που εξαρτώνται από το βάθος και το χώρο. Χρησιμοποιώντας ένα μηχάνημα 3D σάρωσης, ο κορεατικής καταγωγής καλλιτέχνης δημιούργησε ένα αντίγραφο του σπιτιού στο οποίο μεγάλωσε στη Νότια Κορέα σε φυσικό μέγεθος, και το σφήνωσε στο εσωτερικό της κοιλιάς ενός αντιγράφου (πάλι σε φυσικό μέγεθος) του κτιρίου στο οποίο έζησε όταν μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να σπουδάσει στο Rhode Island School of Design.

Σε μια εποχή που βλέπουμε τη δημιουργία video art με iPad και με προβολές οθονών υπολογιστή, η αναδρομή στις πειραματικές εγκαταστάσεις σε οθόνες τηλεοράσεων, λειτουργεί σχεδόν σαν νοσταλγικό λάκτισμα. Αναρωτιόμαστε τι θα μπορούσε να δημιουργήσει ο Nam June Paik με ένα tablet…