Επιστρέφοντας με το αυτοκίνητο από μια μοναχική ορειβατική εξόρμηση μου μια κρύα και ηλιόλουστη χειμερινή μέρα σκεφτόμουνα ότι υπάρχει τελικά μια Ελλάδα «καταδικασμένη». Καταδικασμένη γιατί είναι ελάχιστα γνωστή σαν να την έχουν «καταδικάσει» να βρίσκεται στην αφάνεια, ξεχασμένη και κρυμμένη στις αγκαλιές των βουνών, εκεί που το μοναδικό αγαθό που προσφέρει απλόχερα σε όσους μπουν στον κόπο να την ανακαλύψουν είναι η άγρια ομορφιά των τοπίων της.

Από την αρχή της ενασχόλησης μου με το βουνό, η Γκιώνα με συνάρπαζε….κάτι πάντα με τράβαγε και όσες φορές και να πηγαίνω πάντα μα πάντα ανακύπτω κάτι καινούργιο, βλέπω μια άλλη εικόνα, μια άλλη πλευρά του βουνού. Αμέτρητες φορές έχω περπατήσει στις πλάγίες της, έχω σταθεί στις κορυφές της, έχω ξεδιψάσει στα νερά της, έχω κοιμηθεί στα αλπικά λιβάδια της, έχω σκαρφαλώσει στις ορθοπλαγιές της. Όλες οι εποχές είναι μαγικές στη Γκιώνα …. το Ασέληνον όρος. Εκεί που η Σελήνη και ο Ενδυμίωνας έπλεξαν το ειδύλλιο τους. Σύμφωνα με το σχετικό μύθο, στο όρος κατοικούσε ένας βοσκός, ο Ενδυμίων, γιος της Πύρρας και του Δευκαλίωνα, και όταν πήγαινε η ημίθεα Σελήνη να τον συναντήσει, στις παρυφές του βουνού, άφηνε τον κόσμο χωρίς φεγγάρι. Επίσης το ίδιο όρος τα αρχαία χρόνια χαρακτηρίζονταν δυσχείμερον (ψυχρό) και πολιόν (χιονοσκεπές). Εκεί οι Οζολοί Λοκροί ανακάλυψαν πρώτοι την άγρια ομορφιά της και εντυπωσιάστηκαν από την μεγαλύτερη ορθοπλαγιά των Βαλκανίων, την Πλάκα της Συκιάς, ύψους 1100μ. Είναι το υψηλότερο βουνό της Ρούμελης και το πέμπτο συνολικά της Ελλάδας με ψηλότερη κορυφή την Πυραμίδα στα 2510μ.με θέα από τον Όλυμπο μέχρι τα βουνά της Πελοποννήσου.

Παρότι η Γκιώνα έχει χαρακτήρα καθαρά αλπικό οι πλαγιές της προς το Λιδορίκι είναι κατάφυτες από έλατα, οξιές και κέδρους, ενώ στα ξέφωτα υπάρχουν σφεντάμια και αγριοτριανταφυλλιές. Στα δάση της ζουν, λύκοι (είναι το νοτιότερο σημείο εξάπλωσής τους στην Ελλάδα),αγριογούρουνα, αγριόγιδα, ενώ στις απόκρημνες πλαγιές της πετούν γυπαετοί και χρυσαετοί. Το βουνό χωρίζεται στα δύο από τη βαθιά χαράδρα της Ρεκάς που εισχωρεί στον κύριο ορεινό όγκο από τα ανατολικά, ενώ η ρεματιά του Λάζου διατρέχει το βουνό από βορρά προς νότο. Στη λάκα Καρβούνι βρίσκεται και το μοναδικό καταφύγιο που ανήκει στον Πεζοπορικό Όμιλο Αθηνών (ΠΟΑ). Οι διανυκτερεύσεις βέβαια μπορούν αν γίνουν παντού ελεύθερα με αντίσκηνο για να βιώσετε την απόλυτη ελευθερία. Εύκολη πρόσβαση στις πεζοπορικές διαδρομές τις από το χωρίο Βίνιανη προς την Ρεκά και από την Στρώμη, Καλοσκοπή και την Συκιά από τον Βορρά. Μην παραλείψει κανείς τα τσίπουρα στον καφενέ του κυρ Βασίλη στην μικρή πλατεία του χωριού απέναντι από την εκκλησία και Να είστε έτοιμοι και για τις τρομερές ατέλειωτες ιστορίες του.

Η Γκιώνα είναι το σημαντικότερο ορεινό οικοσύστημα της Στερεάς Ελλάδας γιατί είναι το λιγότερο τουριστικά ανεπτυγμένο βουνό συγκριτικά με τους "γείτονές" του και είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένο. Δεν έχει κηρυχθεί ακόμη εθνικός δρυμός λόγω των ορυχείων βωξίτη τα οποία αποτελούν την μοναδική πληγή στον ορεινό όγκο και συνεχίζουν να καταστρέφουν μέρος του.

Η Οίτη, ένα από τα ωραιότερα βουνά της Ελλάδας βρίσκεται μοιρασμένη ανάμεσα στους νομούς Φθιώτιδας και Φωκίδας, με θαυμάσια απέραντα ελατοδάση, όμορφα λιβάδια γεμάτα σπάνια αγριολούλουδα. Αποτελεί έναν σημαντικό εθνικό δρυμό, έναν τόπο αυθεντικό, ανεπηρέαστο ακόμα από τον μαζικό τουρισμό, που θα πρέπει όλοι να γνωρίσουμε και να προστατέψουμε. Η Οίτη είναι ασυνήθιστο βουνό. Όλες του οι πλευρές, εκτός από τη νότια, είναι απόκρημνες και δύσβατες. Βαθιές χαράδρες και άγριο ανάγλυφο δίνουν την αίσθηση ενός απροσπέλαστου βουνού. Όταν όμως περάσει κάποιος τα 1.800μ, ξαφνικά όλα αλλάζουν. Οροπέδια, λιβάδια και ομαλές κορυφές εκτείνονται σε όλο το κεντρικό συγκρότημα του βουνού, ξεχωρίζοντας το από τα γειτονικούς ορεινούς όγκους της Γκιώνας και των Βαρδουσίων με την καθαρά αλπική τους μορφολογία.

Με περισσότερες από πέντε κορυφές να ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα το ορεινό σύμπλεγμα της Οίτης βρίσκεται ακόμα ανάμεσα στην κοιλάδα του Σπερχειού, στα παράλια του Μαλιακού κόλπου και στο Καλλίδρομο. Αν και είναι ένα από τα μεγαλύτερα βουνά της Ρούμελης, η Οίτη ουσιαστικά παραμένει ένας άγνωστος ορεινός κόσμος. Οι λάτρεις του σκι που απολαμβάνουν στις χιονισμένες πλαγιές του Παρνασσού ξεχωρίζουν στο βάθος του ορίζοντα τις μονοκόμματες κορυφές χιονισμένο όγκο της, χωρίς πιθανόν να την αναγνωρίζουν. Πολλοί πάλι που οδηγούν με προορισμό την Λαμία και το Καρπενήσι ή την Καρδίτσα, σίγουρα θα διακρίνουν τον συμπαγή, να ορθώνεται δυτικά, χωρίς όμως να ξέρουν την ταυτότητά του.

Χρησιμοποιώντας σαν αφετηρία τα Λουτρά Υπάτης ή την Υπάτη ή υπάρχει ή δυνατότητα να πραγματοποιήσετε εξαιρετικά ευχάριστες πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές καθώς και σύντομες περιηγήσεις και εκδρομές, τόσο στα αλπικά λιβάδια του βουνού όσο και στις πυκνοδασωμένες πλαγιές του. Εκεί θα βρείτε τον Μπάμπη τον Χονδραλή, τον «Μπαμπίνο» που τον φωνάζω εγώ. Ένας άνθρωπος απλά μαγικός με τεράστιες γνώσεις στην περιοχή. Θα χαρεί να σας συνοδέψει και να σας προτείνει μια βόλτα. Ειδικότητα του…τα μανιτάρια….μη φοβηθείτε (πάντα μαζί του) να μαζέψετε και να δοκιμάσετε ότι σας προτείνει …τηγανητά, παρέα πάντα με το ντόπιο τσιπουράκι. Μεζέδες και καλό φαγητό στην ταβέρνα της κυρα Έφης…με μεζέδες καλό κρασάκι και ονειρικές γεύσεις από την γάστρα της.

Και να μην ξεχνάτε ότι το βουνό είναι άρρηκτα δεμένο με την μυθολογία μας…..Στην Οίτη έζησε τις τελευταίες του στιγμές ο μυθικός ήρωας Ηρακλής. Όταν η Δηιάνειρα του έδωσε να φορέσει τον ποτισμένο με το δηλητηριασμένο αίμα του Κένταυρου Νέσσου χιτώνα, ο Ηρακλής, έχοντας αφόρητους πόνους, ανέβηκε σε μια από τις κορφές του βουνού και ανάβοντας φωτιά, κάηκε ζωντανός για να λυτρωθεί. Η κορφή πήρε την ονομασία της από αυτό το γεγονός και ονομάστηκε «Πυρά». Όταν οι φλόγες περικύκλωσαν το σώμα του Ηρακλή, ο Δίας μη αντέχοντας να βλέπει τον γιο του να υποφέρει έστειλε ένα νέφος με κεραυνούς, αστραπές και βροντές, τον άρπαξε και τον μετέφερε στον Όλυμπο χαρίζοντας του την αθανασία.

Πολλοί επίσης δεν γνωρίζουν τα Βαρδούσια Όρη που βρίσκονται, μεταξύ Άμφισσας, Καρπενησίου και Λαμίας. Ένα από τα πιο όμορφα βουνά της Ελλάδας, οι λεγόμενες «Ελληνικές Άλπεις» που οι λάτρεις της ορειβασίας ορκίζονται στο όνομα του. Ένα μέρος από εκείνα που όποια εποχή και να τα επισκεφθεί κανείς πάντα θα έχουν διαφορετικές πανέμορφες εικόνες να σου προσφέρουν.

Ένα τεράστιο ορεινό ασφάλτινο και χωμάτινο οδικό δίκτυο ξεκινά από την περιοχή του Μπράλου στις Θερμοπύλες και ενώνει τα μεγάλα ορεινά συγκροτήματα της κεντρικής Ελλάδος. Δυο χωριά φωλιάζουν κάτω από τα Βαρδούσια με πολύ καλή οδική πρόσβαση και από τις δυο πλευρές του βουνού. Ο Αθανάσιος Διάκος (Μουσουνίτσα) δυτικά και η Αρτοτίνα ανατολικά, δυο χωριά που διεκδικούν την πατρότητα του Ήρωα της επανάστασης Αθανάσιου Διάκου. Οι ντόπιοι επιμένουν να αποκαλούν το χωριό τους Άνω Μουσουνίτσα παρόλο που επίσημα άλλαξε όνομα το 1959. Προσεγγίζουμε οδικώς το χωριό Αθανάσιος Διάκος (Μουσουνίτσα). Από εκεί περνάει το διεθνές μονοπάτι Ε4 με την χαρακτηριστική κίτρινη σήμανση που οδηγεί στα δύο ορειβατικά καταφύγια τα οποία βρίσκονται σε υψόμετρο 2000μ.

Εδώ, στις ανατολικές πλαγιές των Βαρδουσίων στην καρδιά της Ρούμελης σε υψόμετρο 1000μέτρων, η ιεροτελεστία απαιτεί χύμα κρασάκι και τσίπουρο στην πλακόστρωτη πλατεία, η αρχή και το τέλος κάθε διαδρομής. Όλα βρίσκονται εκεί στο «κέντρο» κάτω από τα τεράστια πλατάνια. Σταθερή αξία εδώ και χρόνια, για ρουμελιώτικα γεύματα, ο Ραβάνης με ντόπια κρέατα, σπιτικά γλυκά του κουταλιού αλλά και το φημισμένο παραδοσιακό παγωτό από φρέσκο πρόβειο γάλα που φτιάχνει από το 1952.

Η διαδρομή μέχρι το καταφύγιο είναι γύρω στις 4 ώρες πεζοπορία. Ξεκινάει διασχίζοντας το όμορφο δάσος μέσα από τα έλατα με απερίγραπτη δροσιά ακόμα και το κατακαλόκαιρο μέχρι το πλάτωμα που βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Ιδανικό μέρος για κατασκήνωση αφού υπάρχει και πηγή με δροσερό νερό. Από εκεί αρχίζει το αλπικό πεδίο χωρίς δέντρα με χαμηλή μόνο βλάστηση έχοντας στα αριστερά μας τη βορινή πλαγιά του βουνού. Στην θέση Πιτιμάλικο βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα και από τα πλέον φιλόξενα καταφύγια της Ελλάδας. Φτάνοντας εκεί θα σας περιμένει ο Κώστας παρέα με τα θεόρατα σκυλιά του. Η μαγειρική του εκπληκτική και οι ιστορίες του μπροστά στο τζάκι απλά θα σας κρατήσουν ξάγρυπνους. Εναλλακτικά μπορείτε να φτάσετε εκεί από τον χωματόδρομο ακόμα και με το ποδήλατο μόνο τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες καθότι ο δρόμος τον χειμώνα είναι συνήθως κλειστός λόγω χιονιού και καιρικών συνθηκών, και η πρόσβαση είναι μάλλον απαγορευτική για μη έμπειρους ορειβάτες. Το αρχαίο ελληνικό όνομα των Βαρδουσίων είναι Κόραξ (Κόρακας). Έτσι ονομάζεται και η ψηλότερη κορυφή του πάνω από τον «Μέγα Κάμπο» μόλις μια ώρα απότομης ανηφόρας από το καταφύγιο. Το "Μέγιστον Όρος" σύμφωνα με τους αρχαίους λόγω του ορεινού του μεγέθους. Κάτω από το βραχώδες έντονο αυτό ανάγλυφο, το νερό από τα χιόνια που λιώνουν αποθηκεύονται στα έγκατα του βουνού, όπου σύμφωνα με την μυθολογία και την παράδοση κατοικούν οι Λάμιες και οι Μούσες που ανά πάσα στιγμή μπορούν να σε αρπάξουν και να σε πάρουν μαζί τους στη γη συντροφιά.

Το Καλλίδρομο είναι ένα βουνό της Στερεάς Ελλάδας και συγκεκριμένα πρόκειται για το βουνό που βλέπουμε στα αριστερά μας, όπως κινούμαστε από Αθήνα προς Λαμία, ακριβώς στο ύψος των Θερμοπυλών. Εκεί βρίσκεται το ξακουστό μονοπάτι του Εφιάλτη, ή αλλιώς η λεγόμενη «Ανοπαία ατραπός». Το δύσβατο μυστικό πέρασμα που κατέληγε σε πολύ μικρή απόσταση από στενό των Θερμοπυλών. Το 480 π.Χ. ο προδότης Εφιάλτης, έκανε γνωστή την ύπαρξή της στον Πέρση αυτοκράτορα Ξέρξη, με αποτέλεσμα τα περσικά στρατεύματα μέσω αυτού του μονοπατιού να κυκλώσουν και να χτυπήσουν τα νώτα των Ελληνικών δυνάμεων που αντιστέκονταν σθεναρά στο τότε στενό πέρασμα ανάμεσα στο βουνό και στη θάλασσα.

Ανηφορίζοντας οδικώς από τον κόμβο του Μπράλου. Περνάμε τη διασταύρωση για τη Μονή Δαμάστας και φτάνουμε στο Ελευθεροχώρι. Μία λύση είναι να προσεγγίσουμε το βουνό από εδώ, προχωρώντας σε χωματόδρομο μέχρι την λίμνη Νεβρόπολη όπου μπορείτε να στήσετε τα αντίσκηνα σας. Μαγική εικόνα είναι όταν η λίμνη παγώνει τους χειμερινούς μήνες. Βρίσκεται σε υψόμετρο χιλίων μέτρων περίπου μέσα σε πλούσιο δάσος από βελανιδιές και έλατα σε ένα εξαιρετικά όμορφο τοπίο, ανάμεσα στο Παλαιοχώρι , το Ελευθεροχώρι και το Μπράλο. Παρά το μικρό της μέγεθος, είναι ένας σπουδαίος υδροβιότοπος με μεγάλη οικολογική σημασία και φυσική ομορφιά. Η λέξη «Νεβρόπολη» προέρχεται από τις λέξεις «Νεβρός» που σημαίνει ελάφι και «Πόλη». Το όνομα πάρθηκε γιατί σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις η περιοχή ήταν γεμάτη με ελάφια. Εξού και η ονομασία μιας από τις κορυφές του που λέγεται Ελαφοβούνι. Στις παρυφές της λίμνης υπάρχει κι ένα ορειβατικό καταφύγιο φιλόξενο για τους λάτρεις του βουνού, που το διαχειρίζεται ο όμιλος φυσιολατρών Λαμίας και χρειάζεται να επικοινωνήσετε μαζί του. Υπάρχει όμως και δεύτερη λίμνη στο Καλλίδρομο. Αυτή της Παλιοσουβάλας πολύ κοντά στο χωριό Μενδενίτσα, εποχιακή που κρατάει νερό μέχρι τα τέλη Μαΐου. Μια πολύ ευχάριστη πεζοπορική διαδρομή κατάφυτη από έλατα ενώνει τις δύο αυτές λίμνες. Το Καλλίδρομο είναι ένα καλής βατότητας βουνό με ένα μεγάλο δίκτυο χωματόδρομων που σχεδόν αγγίζουν την ψηλότερη κορυφή του, Γκιόζα, γι' αυτό και το όνομα του. Είναι λατρεμένος τόπος για τους κατοίκους της τριγύρω περιοχής, και ιδιαίτερα για εκείνους του Παλαιοχωρίου Δωριέων, οι οποίοι έχουν στην περιφέρεια τους το μεγαλύτερο κομμάτι του βουνού. Στο Παλαιοχώρι θα βρείτε δύο καφενεία και μία ταβέρνα με εξαιρετικό φαγητό και με σπεσιαλιτέ τι άλλο από κόκορα με μακαρόνια και θεσπέσιο κουνέλι λεμονάτο.

O θρύλος λέει πως η "Οξυά" και ο "Έλατος" ήταν αδέλφια που ταξίδεψαν κάποτε από τις παγωμένες χώρες του βορά προς το νότο. Μετά από ένα μακρύ ταξίδι μέσα από πολλές χώρες, βουνά και πεδιάδες έφτασαν και στον δικό μας τόπο. Πέρασαν τα πανέμορφα ηπειρωτικά βουνά, σκαρφάλωσαν τις ράχες της Πίνδου, των Τζουμέρκων και τις κακοτράχαλες πλαγιές των Αγράφων. Η Οξυά μετά από αυτό το μακρινό ταξίδι φτάνοντας στο βουνό απέναντι από το χωρίο Γαρδίκι κουράστηκε και αποφάσισε να μείνει εκεί και να μη προχωρήσει άλλο προς τον νότο. Έτσι ο Έλατος συνέχισε την πορεία του μοναχός μέχρι τα βουνά της Πελοποννήσου, τον Πάρνωνα και τον Ταΰγετο, ενώ η Οξυά ρίζωσε για πάντα εδώ. Έτσι το βουνό πήρε το όνομά του από το δέντρο Οξυά που φυτρώνει εκεί. Γι' αυτό τον λόγο το δάσος με οξυές που φύεται στις πλαγιές του αποτελεί και το νοτιότερο δάσος οξυάς στην Ευρώπη.

Ψηλότερη κορυφή του, η Σαράνταινα, με υψόμετρο κοντά τα 2000 μέτρα. Είναι εκτεθειμένη στα παγωμένα ρεύματα που κατεβαίνουν από τον Βορά και θεωρείται από τα πιο κρύα μέρη στην Ελλάδα με τον παγωμένο αέρα και την πυκνή ομίχλη είναι οι πιο συνηθισμένοι επισκέπτες της. Λέγεται πως το όνομά της το πήρε όταν στις παγωμένες πλαγιές της σαράντα άτομα που γύριζαν από ένα γάμο πέθαναν από το κρύο. Η τοπική παράδοση συνεχίζει με σχετικά τοπωνύμια με την γαμήλια πομπή όπως τα χωριά Κλαψί και Συμπεθερικό. Βρισκόμενος κάποιος στις κορφές της Οξυάς μπορεί κανείς να αγναντεύει από εκεί όσο μπορεί μακρύτερα τα βουνά της Ορεινής Ναυπακτίας, του Βελουχίου και των βουνών της Ρούμελης. Σε υψόμετρο 1740μ., στην θέση Καρβουνόλακκα, βρίσκεται το ορειβατικό καταφύγιο της Οξυάς. Ευκολότερη πρόσβαση οδικώς γίνεται από το χωριό Γαρδίκι. Από εδώ ξεκινά δασικός χωματόδρομος χωρίς ιδιαίτερες κλίσεις με μήκος περίπου 15χλμ ιδανικό για ποδηλασία μέχρι το ορειβατικό καταφύγιο, το οποίο είναι χτισμένο στο διάσελο Γαρδικίου-Γραμμένης Οξυάς.

Αυτό είναι ένα κομμάτι μιας ανεξερεύνητης Ελλάδας με επιβλητικά τοπία που προξενούν θαυμασμό και . Αυτές οι Δραματικές αντιθέσεις στο τοπίο που δημιουργεί η συνάντηση των πελώριων ορεινών όγκων, των πέντε αυτών βουνών με κέντρο την τεχνητή λίμνη του Μόρνου και θρονιασμένα ανάμεσα του, τα γραφικά και φιλόξενα χωριά της Ρούμελης δεν πρέπει να παραμείνουν αφανείς. Οι Ψηλές κορφές, απότομες ορθοπλαγιές, βαθιές χαράδρες, αλπικά λιβάδια, πυκνά δάση, δροσερές πηγές και ρεματιές, συνθέτουν το μωσαϊκό ενός τόπο που συνεχίζει να διατηρεί τη μαγεία του, το μύθο του και τη λαμπρότητά του. Ανήκει σε όλους που αφήνουν τη φύση να τους διδάξει, την περιπέτεια να τους συνεπάρει και την ψυχή τους να ονειρευτεί.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.