Άνθρωποι με Κατάθλιψη μας Λένε πως Είναι να Ζεις με Κατάθλιψη στην Ελλάδα

Ο Ρόμπερτ Μπάρτον έλεγε πως «αν υπάρχει κόλαση πάνω στη γη θα τη βρείτε στην καρδιά ενός μελαγχολικού». Η κατάθλιψη, αυτή η τόσο πολύπλοκη ψυχική ασθένεια που έχει επιχειρηθεί να εξηγηθεί από την επιστήμη, από λογοτέχνες και ποιητές, επηρεάζει ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων απ' αυτό που φανταζόμαστε. Στην Ελλάδα, τα ποσοστά φτάνουν τους 800.000 ανθρώπους που ταλαιπωρούνται από την ασθένεια της «ευαίσθητης καρδιάς», ενώ η κατάθλιψη είναι η δεύτερη συχνότερη ψυχική νόσος μετά τις διαταραχές του άγχους και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας(ΠΟΥ) το 2020 θα αποτελεί τη δεύτερη αιτία «λειτουργικής αδυναμίας» παγκοσµίως.Το ποσοστό όμως είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού είναι αρκετοί εκείνοι που δεν αντιλαμβάνονται έγκαιρα τα συμπτώματα και ακόμη περισσότεροι εκείνοι που αρνούνται να ζητήσουν βοήθεια.

Η κατάθλιψη δεν κάνει διακρίσεις, μπορεί να χτυπήσει την πόρτα οποιουδήποτε, αλλά είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε πως μια απ' αυτές τις πόρτες ίσως είναι η δική μας. Είναι ακόμη δυσκολότερο να την αποδεχτούμε και να ζητήσουμε βοήθεια για να την ξεπεράσουμε ή να δεχτούμε πως συμβαίνει σε έναν άνθρωπο που αγαπάμε.

Υπάρχει αυτή η πεποίθηση πως η κατάθλιψη επηρεάζει όλο τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο, ενώ είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο για τον κάθε άνθρωπο που τη βιώνει. Όμως αυτή η ασθένεια είναι πολλά παραπάνω από στατιστικά, είναι ιστορίες ανείπωτης και ακαταμάχητης θλίψης που επηρέασαν ζωές. Τρείς άνθρωποι που πέρασαν και περνάνε από τη διαδικασία της κλινικής κατάθλιψης, προσπάθησαν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε πως η κατάθλιψη είναι κάτι πολύ διαφορετικό για τον καθένα. Μας εξηγούν πως τη βίωσαν με δικά τους λόγια:

«Αν κάτι με ταλαιπώρησε περισσότερο στην κατάθλιψη είναι το στίγμα. Το οικογενειακό περιβάλλον μου δεν μπορούσε να αποδεχτεί πως αυτά τα πράγματα μπορούν να συμβούν σε ένα μέλος της οικογένειας και αυτό το έκανε ακόμη δυσκολότερο και στο να το εντοπίσω, αλλά και στο να αποφασίσω να βρω έναν ειδικό. Γι' αυτό ίσως το δυσκολότερο πράγμα σε αυτή τη διαδικασία ήταν το να παραδεχτώ πως συμβαίνει σε εμένα. Δεν θυμάμαι πότε ξεκίνησε ακριβώς, αλλά έπαιξε μεγάλο ρόλο ένας χωρισμός, η απώλεια της δουλειάς μου και προφανώς κι άλλα βιώματα του παρελθόντος. Δεν το καταλάβαινα γιατί δεν ένιωθα τίποτα, ούτε καλό, ούτε άσχημο. Αποτραβήχτηκα κάπως από τη ζωή χωρίς να το καταλάβω, δεν ήθελα να βγαίνω έξω, δεν έδινα σημασία σε πράγματα που με απασχολούσαν παλιότερα. Όλα έχαναν τη σημασία τους σταδιακά. Το κατάλαβα όταν άρχισαν να μου το επισημαίνουν φίλοι. Γιατί οι φίλοι βλέπουν την αλλαγή περισσότερο από εσένα. Ωστόσο συνέχιζα να νιώθω ότι απλώς είναι μια φάση, πως όλοι είναι υπερβολικοί. Έτσι σιγά σιγά άρχισα να ξεκόβω όλους τους ανθρώπους που μου χτυπούσαν ότι δεν είμαι καλά ή απέφευγα επίμονες ερωτήσεις που έπρεπε να με κάνουν να εξηγήσω την ψυχολογία μου. Όταν με πίεζαν για παράδειγμα για να βγω έξω, έβρισκα δικαιολογίες για να μην πάω, γιατί στην πραγματικότητα δεν μπορούσα να πάρω τα πόδια μου. Το ίδιο έκανα και με την οικογένεια μου. Έλεγα πως είναι απλώς μια κακή περίοδος και πως θα περάσει, μέχρι που μια φίλη μου με πήρε από το χέρι και με πήγε να δω αρχικά έναν ψυχολόγο, ο οποίος μου είπε πως πιστεύει πως θα είναι καλύτερα να δω έναν ψυχίατρο για να έχω τη δυνατότητα φαρμακευτικής αγωγής.

Αυτό που αρκετοί δεν μπορούν να κατανοήσουν για τους ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη είναι πως δεν χρειάζονται κριτική ή επιχειρήματα όπως «δες τη ζωή αλλιώς μωρέ», «δεν σου λείπει τίποτα, είσαι υπερβολική» κτλ. Δεν λειτουργεί έτσι. Όσα επιχειρήματα και αν σου δώσει κάποιος εσύ θα συνεχίζεις να τα βλέπεις υπό το δικό σου πρίσμα, με τα γυαλιά της κατάθλιψης. Χρειάζεσαι κάποιον να σου πει «Μπορείς να το κάνεις και είμαι εδώ αν χρειαστείς κάτι». Προσωπικά δεν μπορώ να δω τίποτα καλό σε εκείνη την περίοδο. Αρνούμαι να δω κάτι καλό δηλαδή. Δεν θέλω να μου ξανασυμβεί, γι' αυτό και κάθε φορά που νιώθω ότι πέφτω προσπαθώ να προλάβω μια επερχόμενη καθολική πτώση, αλλά πραγματικά δεν μπορώ να τη δω θετικά. Όχι, η κατάθλιψη δεν είναι μια θετική διαδικασία. Είναι ένα πολύ επώδυνο μάθημα ζωής, και σε αντίθεση με άλλα μαθήματα δεν έχει τίποτα καλό να σου διδάξει. Μόνο το ότι πρέπει να την προσέχεις».

«Νομίζω ότι είναι δύσκολο να καταλάβω πότε το αντιλήφθηκα. Δεν το αντιλήφθηκα δηλαδή εγώ, αλλά οι γιατροί, γιατί στην δική μου περίπτωση η κατάθλιψη φρόντιζε να μένει καλά κρυμμένη. Άρχισα να βγάζω κάποια κόκκινα σημάδια στο σώμα μου, πήγα σε δερματολόγο, δοκίμασα αντισταμινικά, κορτιζόνες, κάθε ιατρικό σκεύασμα που μου πρότειναν οι δερματολόγοι τέλος πάντων. Τα σημάδια παρέμεναν, κι έτσι άρχισα να επισκέπτομαι κι άλλους γιατρούς, έκανα ένα σωρό από εξετάσεις, ανοσολογικές, βιοχημικές, έψαξα σπάνιες παθήσεις και κάθετι που μπορεί κάποιος να φανταστεί ότι υπάρχει στον κόσμο της ιατρικής, αλλά οι εξετάσεις μου ήταν άψογες. Σταδιακά όμως άρχισα να αισθάνομαι κουρασμένος, άρχισα να έχω προβλήματα στον ύπνο, στη διατροφή, άρχισα να χάνω κιλά, δεν κοιμόμουν. Ένα εξάμηνο αφότου τα σημάδια είχαν ξεκινήσει, είχα ήδη χάσει 10 κιλά. Ξέρεις, πίστευα ότι είχα κάποια ανίατη ασθένεια, είχα σχεδόν συμβιβαστεί με το ενδεχόμενο του θανάτου γιατί κανένας γιατρός δεν μπορούσε να μου πει τι έχω. Αυτό φυσικά έκανε την ψυχολογία μου ακόμα πιο χάλια. Άρχισα να ζαλίζομαι συχνά, να κουράζομαι ακόμη πιο εύκολα και χωρίς να το καταλάβω ο καιρός είχε περάσει χωρίς να μπορώ να σηκωθώ για να πάω για δουλειά. Πήρα άδεια, γιατί θεώρησα πως απλώς ήμουν πολύ κουρασμένος, όμως η κατάσταση δεν βελτιώθηκε.

Το ανακάλυψα κατά τύχη. Ένας φίλος μου ψυχίατρος με τον οποίο είχα χάσει επαφές σε μια συζήτηση που είχαμε, μου ανέφερε πως ίσως μια καλή ιδέα θα ήταν να δω έναν ψυχίατρο, γιατί παρουσίαζα σημάδια «κρυφής κατάθλιψης». Στην αρχή γέλασα, θεώρησα ότι οι ψυχίατροι απλώς θέλουν να φέρουν πιο κοντά μας την επιστήμη τους, όμως ευτυχώς με πίεσε λέγοντας μου «Ο ψυχίατρος είναι ο μόνος γιατρός που δεν έχεις δει ακόμη. Δεν χάνεις κάτι να δοκιμάσεις». Πήγα λοιπόν, ξεκίνησα αρκετά επιφυλακτικά τα αντικαταθλιπτικά που μου πρότειναν και σιγά σιγά τα σημάδια υποχώρησαν και η κούραση το ίδιο. Δεν με άγχωσε που έπρεπε να πάρω φαρμακευτική αγωγή. Είχα άλλωστε πείσει τον εαυτό μου πως πάσχω από κάποια ασθένεια που σταδιακά με σκοτώνει. Εν μέρει είχα δίκιο, ήταν μια ασθένεια που σταδιακά με σκότωνε γιατί στην πραγματικότητα απλώς κατρακυλούσα σε όλο και περισσότερη θλίψη και στην αδράνεια χωρίς να το αντιλαμβάνομαι. Επίσης το εκλογίκευσα. Η κατάθλιψη δεν είναι μόνο μια ψυχική ασθένεια. Για παράδειγμα ο εγκέφαλος σου εκκρίνει λιγότερη σεροτονίνη απ' αυτή που θα έπρεπε. Αν κάτι σου προκαλεί πόνο, βρίσκεις τη θεραπεία γι' αυτό και την ακολουθείς. Το είδα σαν να μου λείπουν βιταμίνες και αν η θεραπεία στη δική μου περίπτωση ερχόταν με ένα χαπάκι, τότε αυτό το χαπάκι ήταν καλοδεχούμενο είτε το έλεγαν «αντικαταθλιπτικό» είτε «χάπι για την πίεση». Πρέπει να το απλοποιήσεις στο μυαλό σου, να σταματήσεις να το φοβάσαι. Η διαδικασία ανάρρωσης πήρε έξι μήνες παράλληλα με ψυχοθεραπεία την οποία συνέχισα για ένα χρόνο επιπλέον, ώστε να μπορέσω να εντοπίσω τι προκαλεί όλα αυτά τα συμπτώματα. Το μεγαλύτερο όπλο στη φαρέτρα μου ήταν ίσως η υπομονή. Σταδιακά ανακάλυψα όλους τους στρεσογόνους και άλλους καταλυτικούς παράγοντες που έχουν κάποια επίδραση στην ψυχολογία μου. Τους μείωσα ή έμαθα να τους ελέγχω με το να ενεργοποιώ τη λογική. Δεν είναι εύκολο. Έχουν περάσει δυο χρόνια και σήμερα στα 35 μου είμαι προς το παρόν καλά, όμως πρέπει πάντα να θυμίζω στον εαυτό μου κατά περιόδους εκείνη την εποχή. Ειδικά στην περίπτωση μου, το σώμα μου και όχι η λογική μου, μου χτύπησε καμπανάκια και μου είπε πως κάτι δεν πάει καλά. Όφειλα να φτιάξω λοιπόν ό,τι δεν πήγαινε καλά, για να μπορώ να έχω μια ζωή που απολαμβάνω. Ακόμη και αν αυτό θα σήμαινε πως πρέπει να κάνω ριζικές αλλαγές, όπως το να χωρίσω από μια σχέση που μου έκανε κακό ή να αλλάξω μια δουλειά που με άγχωνε. Αν έπρεπε να περιγράψω την κατάθλιψη με μια μόνο πρόταση αυτή θα ήταν “Νομίζεις πως είναι μια ανίατη ασθένεια. Δεν είναι, αλλά μπορεί να γίνει αν την αφήσεις“».

«Γελάω κάθε φορά που κάποιος λέει με την παραμικρή αφορμή «έχω κατάθλιψη». Γελάω γιατί η πραγματική κατάθλιψη, και όχι αυτή η περαστική, επιφανειακή, παροδική θλίψη, κυριολεκτικά σου γαμάει τη ζωή. Σήμερα, είμαι στα 28 μου, αλλά συμβιώνω με την ασθένεια εδώ και δέκα χρόνια, από την αρχή της ζωής μου σαν φοιτητής. 'Αλλοι είναι πιο τυχεροί, γιατί φυσικά δεν είναι για όλους το ίδιο. Στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία κρατάει για κάποιο διάστημα, τελειώνει και είτε ξεμπερδεύεις απ' αυτό για κάποιο διάστημα και ξαναεπιστρέφει ή ξεμπερδεύεις για πάντα. Δυστυχώς δεν ανήκω σε αυτές τις περιπτώσεις, μιας και έχω στο ενεργητικό μου 2 απόπειρες αυτοχειρίας και τρεις νοσηλίες σε Νοσοκομεία. Έχω το τηλέφωνο του 1/3 των ψυχιάτρων στην Αθήνα και ξέρω τις νοσοκόμες στις ψυχιατρικές πτέρυγες των νοσοκομείων με τα μικρά τους ονόματα.

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Τα κοκτέιλ φαρμάκων δεν βοηθάνε ιδιαίτερα. Δυστυχώς πρέπει να είναι κοκτέιλ στη δική μου περίπτωση διότι μαζί με την κατάθλιψη συνυπάρχουν κι άλλες παθήσεις που πρέπει να προσέχω. Οι απόπειρες μου ήρθαν σε στιγμές που είχα πια απελπιστεί, όταν έπεισα τον εαυτό μου ότι όλη η ζωή μου θα είναι μια συνεχόμενη θλίψη, ένα κενό μυαλό που δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή να σκεφτεί καθαρά. Το πιο τρομακτικό σε αυτή την ασθένεια είναι ότι δεν ξέρεις πότε και αν θα γίνεις καλά και δεν μπορείς να σκεφτείς πως υπάρχει κάτι στον κόσμο που θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα. Δεν ξέρω αν μπορώ να το εξηγήσω με λέξεις, αλλά αν μπορούσα να περιγράψω την κατάθλιψη θα έλεγα ότι δεν μπορείς να αισθανθείς τίποτα. Δεν νιώθεις την αγάπη, τη στοργή, και αν τη νιώσεις εξακολουθεί να μην σε αγγίζει και πάρα πολύ. Ούτε καν η αγάπη των δικών σου ανθρώπων και η στεναχώρια που τους προκαλείς. Κάποιες περιόδους, όταν περνάω καταθλιπτικά επεισόδια τα βιώνω όλα σε μεγαλύτερο βαθμό και μπορώ να νιώσω τα δυσάρεστα πράγματα, όμως το περισσότερο διάστημα της ζωής μου θα έλεγα πως μάλλον είναι γεμάτο ανία. Αυτό είναι και η κατάθλιψη. Χάνεις την ικανότητα να νιώσεις.

Η ζωή μου καλυτέρευσε όταν άρχισα να σκέφτομαι πως ίσως η πιο αποτελεσματική λύση στην περίπτωση μου είναι απλώς να κάνω την καθημερινότητα μου καλύτερη. Για παράδειγμα υπάρχουν μέρες που δεν μπορώ να σηκωθώ το πρωί γιατί η μέρα φαίνεται πολύ κουραστική, αλλά πιέζω τον εαυτό μου να κάνει πράγματα, να είναι λειτουργικός. Ο τελευταίος μου ψυχοθεραπευτής, γιατί κάνω και αδιάκοπη ψυχανάλυση εδώ και επτά χρόνια, με βοήθησε περισσότερο από τους προηγούμενους, γι' αυτό και με παρακολουθεί εδώ και τρία χρόνια. Αυτό που έκανε ήταν να μου προτείνει να ακολουθήσω άλλη τακτική, να μην σκέφτομαι πότε θα περάσει η κατάθλιψη, αλλά να δω πως μπορώ να κάνω τη ζωή μου καλύτερη μέσα από αυτή και να δημιουργήσω συνθήκες ευτυχίας. Έβαλα ένα πρόγραμμα ώστε να το ακολουθώ, ξεκίνησα γυμναστική και χόμπι για να με κρατάω απασχολημένο, το έριξα στο διάβασμα και στη βελτίωση του εαυτού μου. Και πλέον υπάρχουν μέρες που μπορώ να αισθανθώ χαρά μέσα στη μαυρίλα αυτής της ασθένειας.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία ακούγεται οξύμωρο αλλά έμαθα να εκτιμάω τα πολύ απλά πράγματα που μπορεί να με κάνουν ευτυχισμένο έστω και για λίγα δευτερόλεπτα. Επίσης έχει περάσει αρκετός καιρός από την τελευταία φορά που σκέφτηκα να βάλω τέλος στη ζωή μου. Ακούγεται περίεργο, αλλά είμαι ευτυχισμένος που το έχω καταφέρει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί η κατάθλιψη για μένα είναι ακριβώς αυτό : μια μάχη να αγαπήσω τη ζωή. Είναι πολλά αυτά που δεν έχω εξηγήσει σχετικά με αυτήν στον εαυτό μου, γιατί είναι πολλά εκείνα που δεν έχω καταλάβει. Αυτό που έμαθα μέσα στα δέκα χρόνια κλινικής κατάθλιψης είναι πως μπορεί να σου γαμάει τη ζωή, αλλά μπορεί να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο όσο προσπαθείς να απαγκιστρωθείς απ' αυτή».

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίοNewsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Αυτός ο Φωτογράφος Πέρασε Σχεδόν Δέκα Χρόνια με τους Γκραφιτάδες της Ευρώπης

Το Καλύτερο Ξενοδοχείο της Ευρώπης Είναι στην Αχαρνών και Γίνεται Δύο Ετών

«Τους Αλλάξατε τα Λάδια;» - Η Επίθεση της Χρυσής Αυγής στο «Συνεργείο» Επιτέλους Δικάζεται