Γνωρίστε τους Βίαιους Βουδιστές που Ξεκινούν Ταραχές στη Σρι Λάνκα

Στρατιώτες των Ειδικών Δυνάμεων της Σρι Λάνκα (STF)περιπολούν στο δρόμο, μετά από συγκρούσεις ανάμεσα σε Μουσουλμάνους και εξτρεμιστές Βουδιστές στην πόλη της Alutgama. (Photo via Ishara S.KODIKARA/AFP/Getty Images. June 18, 2014.)

Στις 15 Ιουνίου, όχλος με βίαιες διαθέσεις μετέτρεψε σε κόλαση τρεις γειτονικές πόλεις στη νοτιοδυτική Σρι Λάνκα. Το αγριεμένο πλήθος είχε στόχο αποκλειστικά Μουσουλμάνους, εκσφενδόνιζε βόμβες μολότωφ, έκαιγε ποδήλατα, λεηλατούσε σπίτια και επιχειρήσεις. Οι ταραχές, η βία και οι προσωπικές απειλές δεν είναι κάτι ανήκουστο στη Σρι Λάνκα, αλλά αυτή η συγκεκριμένη τράβηξε την προσοχή της διεθνούς κοινότητας. Ήταν μία από τις μεγαλύτερες και πιο αιματηρή των τελευταίων χρόνων, με πάνω από 50 τραυματίες και τέσσερις νεκρούς Μουσουλμάνους. Είναι επακόλουθο ενός κύματος αντιμουσουλμανικού συναισθήματος που έχει αρχίσει να αναβλύζει κάπως απροσδόκητα στη Σρι Λάνκα, αλλά ίσως το πιο σοκαριστικό για τους Δυτικούς είναι ότι προκαλείται από Βουδιστές, οι οποίοι υποτίθεται ενεργούν βάσει των βουδιστικών συναισθημάτων τους.

Το θέμα προέκυψε από έναν απροσδιόριστο ‘καυγά’ ανάμεσα σε μερικούς νεαρούς Μουσουλμάνους και έναν μοναχό (ή τον οδηγό του μοναχού) στις 14 Ιουνίου. Την επόμενη μέρα και πριν τις ταραχές στις πόλεις Aluthgama, Beruwela και Dharga Town, πραγματοποιήθηκε αντιμουσουλμανική πορεία με επικεφαλής μοναχούς από το τάγμα Bodu Bala Sena (Βουδιστική Δύναμη Εξουσίας). Το Bodu Bala Sena ή BBS ιδρύθηκε το 2012 από δυο καλόγερους, τους Kirama Wimalajothi και Galagoda Aththe Gnanasara και η έδρα του είναι στο Sambuddha Jayanthi Mandira, ένα βουδιστικό πολιτιστικό κέντρο που λειτουργεί στην πρωτεύουσα Κολόμπο.

Η οργάνωση υποστηρίζει ότι μάχεται για τη διατήρηση του Βουδισμού και της εθνότητας Sinhala στη Σρι Λάνκα. Αισθάνονται ότι η ταυτότητα τους διαβρώνεται από την πολυπολιτισμικότητα, τον φιλελευθερισμό και τα ξένα στοιχεία. Παρόλο που αρνούνται οποιαδήποτε συμμετοχή στις βίαιες πράξεις που τους αποδίδονται και ακόμα δεν έχουν πάρει οι ίδιοι τα όπλα, υποστηρίζουν ότι είναι πρόθυμοι να κάνουν ότι χρειάζεται για να αντισταθούν σε αυτές τις δυνάμεις. Σε αυτό το ‘ότι χρειάζεται’ περιλαμβάνεται η συκοφάντηση και σύμφωνα με ισχυρισμούς, η διάπραξη βίαιων πράξεων εναντίον λιγότερο μαχητικών Βουδιστών, όπως ο Watareka Vijitha Thero, ο επικεφαλής της βουδιστικής ομάδας Jathika Bala Sena ο οποίος μίλησε κατά των αντιμουσουλμανικών εξεγέρσεων και την ανάμειξη της BBS πριν απαχθεί, ξεγυμνωθεί και ξυλοκοπηθεί υποτίθεται από πιστούς στην BBS.

Η Aluthgama. (Photo via Wikicommons)

Η κάλυψη της δράσης της BBS τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και ιδιαιτέρως των πρόσφατων ταραχών, τείνει να την προσδιορίσει ως ένα διεθνικό κύμα βουδιστικού εξτρεμισμού και αντιμουσουλμανικής τρομοκρατίας, όπως έχουν ήδη γράψει περιοδικά σαν το TIME. Οι ειδήσεις που αφορούν την βίαιη συμπεριφορά της BBS  και την αντιμουσουλμανική ρητορική της συχνά παραπέμπουν σε ομοιότητες με τον Ashin Wirathu Thera από το Μιανμάρ που είναι γνωστός και ως «Ο Βουδιστής Μπιν Λάντεν της Βιρμανίας». (Ο Gnanasara της BBS έχει δεσμούς με τον Wirathu Thera. Μάλιστα σύμφωνα με το κονσόρτσιουμ Terrorism Research and Analysis Consortium (TRAC), φέτος τον Μάρτιο, ταξίδεψε στο Μιανμάρ για να τον συναντήσει. Το άρθρο του TIME για την βουδιστική τρομοκρατία απαγορεύτηκε τόσο στο Μιανμάρ όσο και τη Σρι Λάνκα.) Και υπάρχει κάποια ομοιότητα ανάμεσα στη θρησκο-εθνοτική εθνική ταυτότητα που προωθεί η BBS και τους βουδιστικούς νόμους κατά της βλασφημίας που προωθούνται από το ίδρυμα Knowing Buddha Foundation της Ταϊλάνδης.

Ωστόσο η BBS και οι ταραχές που ενέπνευσε δεν αποτελούν μέρος μιας αιφνίδιας σκιώδους ανόδου της διεθνούς βουδιστικής τρομοκρατίας. Η BBS είναι η πλέον πρόσφατη εκδήλωση μιας μακρόχρονης παράδοσης βουδιστικού εθνικισμού και κινητοποίησης στη Σρι Λάνκα, που συχνά συνδέεται με την εθνοτική ταυτότητα Sinhala που κυριαρχεί στη χώρα. Με δεδομένους τους στόχους-αποδέκτες της βίας τους, το επίπεδο της επιθετικότητας τους και τους δεσμούς τους με ισχυρές δυνάμεις στη χώρα, αποτελούν ένα ανησυχητικό φαινόμενο.

Η ιστορία του βουδιστικού εθνικισμού και της κινητοποίησης στη Σρι Λάνκα, σύμφωνα με τον Roshan De Silva Wijeyeratne λέκτορα στο Πανεπιστήμιο Griffith της Αυστραλίας και συγγραφέα του Nation, Constitutionalism and Buddhism in Sri Lanka, αρχίζει με την επιρροή των Προτεσταντών ιεραποστόλων στα τέλη του 19ου αιώνα. Στις αρχές του 20ου αιώνα, λέει ο De Silva Wijeyeratne, οι βουδιστές Sinhala άρχισαν να οργανώνονται κατά του βρετανικού αποικιοκρατικού καθεστώτος. «Η Βουδιστική Οργάνωση Νέων Ανδρών και άλλες πολύ προτεσταντικές οργανώσεις βρίσκονταν στο κέντρο του εθνικισμού Sinhala» σημειώνει ο De Silva Wijeyerante.

Θέλοντας να ξεχωρίσουν κι αυτές και το έθνος τους, οι βουδιστικές ομάδες αναζήτησαν φαινομενικά ανεπιθύμητους ξένους για να στραφούν εναντίον τους. «Τις δεκαετίες του ’20 και του ’30, οι Ταμίλ έγιναν ενωτική πηγή της ετερότητας» μου λέει ο De Silva Wijeyerante. Και στην πορεία, συγκεκριμένες βουδιστικές οργανώσεις άρχισαν να καθορίζουν τους εαυτούς τους με ανταγωνιστικούς όρους έναντι άλλων θρησκειών και εθνοτήτων. Σύμφωνα με το TRAC, η εντεινόμενη διαμάχη ανάμεσα στους βουδιστές Sinhala (περίπου το 75% του πληθυσμού)και τους Ινδουιστές Ταμίλ εκδηλώθηκε με «έναν εμφύλιο πόλεμο τη δεκαετία του ’80, που ενίσχυσε την άποψη ότι στη Σρι Λάνκα η βουδιστική εθνική και θρησκευτική ταυτότητα βρίσκεται συνεχώς υπό απειλή και για αυτό χρειάζεται προστασία με κάθε κόστος».

Οι πρόσφατες ταραχές συνδέονται γεωγραφικά σε αυτή την ιστορία. Και οι τρεις πόλεις, σύμφωνα με τον De Silva Wijeyerante, βρίσκονται κοντά στο κέντρο της δεύτερης αναβίωσης του βουδιστικού εθνικισμού Sinhala, τη δεκαετία του 1990, ωστόσο η επιλογή να μπουν στο στόχαστρο Μουσουλμάνοι είναι ιστορικά περίεργη. Οι Μουσουλμάνοι, μια μειονότητα ποσοστού 9%, μιλούν κυρίως Ταμίλ αλλά έμειναν εκτός της διαμάχης ανάμεσα σε Sinhala και Ταμίλ ομάδες τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Μερικές φορές μάλιστα, οι Ινδουιστές Ταμίλ έχουν εξορίσει Μουσουλμάνους από τους βόρειους προμαχώνες τους, επειδή ακριβώς είναι ήσυχοι και πιστοί στο υπέρ των Sinhala κράτος. Παρά το ότι έχουν δεχθεί κάποιου είδους παρενόχληση, συγκριτικά με τους Ινδουιστές και τους Χριστιανούς είχαν μείνει μακριά από το επίκεντρο των ταραχών και της ταραχής.

Μουσουλμάνοι της Σρι Λάνκα σε ένα αυτοσχέδιο καταυλισμό στην Beruwala, μετά από αντιμουσουλμανικές ταραχές στην Alutgama.(Photo via Ishara S.KODIKARA/AFP/Getty Images.)

Το αντιμουσουλμανικό δηλητήριο της BBS είναι μια νέα εξέλιξη που προκαλεί έκπληξη, κατά μία έννοια, για την ίδια την οργάνωση. «Στην αρχή» λέει ο βουδιστής λόγιος Mahind Deegalle, από το πανεπιστήμιο Bath Spa University «[η BBS] δεν είχε αυτή τη ρητορική για το Ισλάμ». Με την ιδρυτική πλατφόρμα της η BBS καλούσε για ενιαίο νομικό σύστημα, να θεωρείται θετική πράξη η φοίτηση στις βουδιστικές σπουδές στα πανεπιστήμια, να χρησιμοποιούνται οι βουδιστές μοναχοί ως δάσκαλοι στα δημόσια σχολεία και τον ορισμό της Σρι Λάνκα ως αναμφισβήτητα βουδιστικού Sinhala έθνος. Αλλά δεν ανέφεραν κάτι συγκεκριμένα για τους Μουσουλμάνους.

Το 2012, είχαν επικεντρώσει την οργή τους στους Χριστιανούς ιερείς κατηγορώντας τους ότι προσηλυτίζουν Βουδιστές. (Κι ακόμα είναι δύσκολα τα πράγματα για αυτούς. Φέτος το Φεβρουάριο ο ίδιος ο Gnanasara οδήγησε ένα πλήθος στο σπίτι ιερέα στην περιφέρεια Kandy, απαιτώντας να σταματήσει τον εκκλησιασμό. Αργότερα ο ιερέας και η εκκλησία του δέχθηκαν επίθεση).

Το 2013, συνέλαβαν «βλάσφημους» κάνοντας έφοδο στο ξενοδοχείο Cinnamon Bay Hotel. Τους κατηγόρησαν ότι φιλοξενούσαν ιερόσυλη εκδήλωση “Buddha Bar” και κατακεραύνωσαν μετριοπαθείς Βουδιστές μοναχούς. Η BBS έχει τη φήμη ότι δεν βάζει στο στόχαστρο Ινδουιστές, αλλά σύμφωνα με το TRAC, άλλοι βουδιστές μοναχοί επιτίθενται σε ινδουιστικούς ναούς, καθώς επίσης χριστιανικές εκκλησίες και μουσουλμανικά τζαμιά, ήδη από το 2009.

Το Ισλάμ άρχισε να απασχολεί τη BBS στις αρχές του 2013, όταν αποφάσισαν να διαδηλώσουν ενάντια των πολιτικών της Σρι Λάνκα σχετικά με τις άδειες για την πώληση των τροφίμων halal. «Λένε ότι είναι ΟΚ για τους Μουσουλμάνους να έχουν halal» συνοψίζει ο Deegalle «αλλά το πρόβλημα δημιουργείται όταν κάποιος απαιτεί από μια βουδιστική επιχείρηση να έχει άδεια πώλησης halal».

Η καμπάνια για να χτυπηθεί η απαίτηση αδειοδότησης για πώληση halal προϊοντων απογειώθηκε, κέρδισε υποστήριξη και κάποιες νομοθετικές νίκες. Σύντομα, η BBS άρχισε να κατηγορεί τους Μουσουλμάνους ότι παίρνουν τα χρήματα από τη Μέση Ανατολή για να χτίσουν νέα τζαμιά, σχεδιάζουν να ξεπεράσουν αριθμητικά με τις γεννήσεις τους Βουδιστές, είναι συνένοχοι στις προσπάθειες προσηλυτισμού των γυναικών Sinhala που εργάζονται στη Μέση Ανατολή (ισχυρίζονται ότι έχουν προσηλυτιστεί πάνω από 80.000 μετανάστες) καθώς και για άλλες κακές συμπεριφορές προς τους Βουδιστές μετανάστες εργαζόμενους στον μουσουλμανικό κόσμο. Επίσης απηύθυναν έκκληση για την απαγόρευση της μπούργκα.

Σήμερα, η ρητορική της οργάνωσης είναι σαφής. Το TRAC επικαλείται τον Gnanasara να λέει «Θέλουμε να σταματήσουμε αυτή την εξτρεμιστική δουλειά των Μουσουλμάνων. Δεν πρόκειται να καταστρέψουν τον πολιτισμό μας». Ωστόσο ο υβριστικός λόγος του καταλήγει «Οι Βουδιστές είναι πολύ ήσυχοι άνθρωποι». Φαίνεται πάντως ότι έχει χτυπήσει φλέβα  εκτεταμένης, ανεκμετάλλευτης και εδραιωμένης αντιμουσουλμανικής δυσφορίας, γεγονός που της έχει χαρίσει οπαδούς και την προσοχή των μέσων ενημέρωσης. Τον περασμένο Φεβρουάριο κατάφερε να συγκεντρώσει 16.000 υποστηρικτές, 1.300 εκ των οποίων μοναχοί, σε διαδήλωση που διοργάνωσε κατά του πλουραλισμού, καλώντας μάλιστα για τη δημιουργία μιας ανεπίσημης πολιτοφυλακής που θα περιπολεί για να αποτρέψει τον μουσουλμανικό εξτρεμισμό. Λίγο αργότερα συναντήθηκαν με εκπροσώπους της αστυνομίας για να τους ενημερώσουν για μουσουλμανικές οργανώσεις που υποτίθεται ότι είχαν ένοπλες πτέρυγες.

Ομάδες υποστηρικτών της εισέβαλλαν φέτος σε κολλέγιο στο Κολόμπο, εκτοξεύοντας φαινομενικά αβάσιμες κατηγορίες ότι οι εξετάσεις είχαν μαγειρευτεί για να ευνοηθούν οι Μουσουλμάνοι. Προσέλκυσαν την προσοχή και με την έκκληση τους για καταστροφή ενός αρχαίου τζαμιού σε βουδιστικό μοναστηριακό συγκρότημα στην περιφέρεια Ratnapura, καθώς επίσης κι όταν κατηγόρησαν τους Μουσουλμάνους ιδιοκτήτες των εταιριών Fashion Bug και No Limit για προσηλυτισμό του προσωπικού τους. Πέρυσι το καλοκαίρι, οι μοναχοί είχαν γίνει αρκετά ισχυροί για να επιτεθούν σε τζαμί στο Κολόμπο την ώρα της προσευχής.

Ο Deegalle λέει ότι η δημοτικότητα της BBS πηγάζει εν μέρει και από αυτά που προβάλλονται σήμερα στα μέσα ενημέρωσης στη Σρι Λάνκα. «Μια βουδίστρια από τη Σρι Λάνκα αποκεφαλίστηκε στη Μέση Ανατολή. Κάποια ρεπορτάζ αναφέρουν ότι απαγορεύτηκε στους Βουδιστές στη Μέση Ανατολή να βάζουν αγαλματίδια του Βούδα στα σπίτια τους». Ο De Silva Wijeyerante συμφωνεί ότι έχουν χτυπήσει σε ευαίσθητο σημείο. «Η άνοδος της BBS εκφράζει τη φωνή και τις ανησυχίες των μικροαστών» λέει. Το TRAC, σημειώνει πως το γεγονός ότι η BBS έχει δημιουργήσει ένα οργανωμένο και δομημένο φόρουμ «όπου οι εξτρεμιστές Βουδιστές μπορούν να βρουν καταφύγιο κι ένα κανάλι για να διοχετεύσουν το θυμό και τη δυσπιστία τους κατά άλλων εθνοτικών και θρησκευτικών κοινοτήτων στη Σρι Λάνκα» αποτελεί μια επικίνδυνη εκδήλωση των μακροχρόνιων εντάσεων. Ακόμα κι αν δεν παίρνουν οι ίδιοι τα όπλα, έχουν γίνει το φως για το μονοπάτι που οδηγεί στη βία. «Η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική από μια εμπόλεμη ζώνη. Εάν εκραγεί μια βόμβα όλοι θα κατηγορήσουν την αλ Κάιντα» λέει ο Deegalle. «Είναι μια πολύ ευαίσθητη κατάσταση».

Παρά την πρόσφατη έξαρση, ο Deegalle πιστεύει ότι η υποστήριξη προς την BBS φθίνει, τουλάχιστον εν μέρει λόγω των ταραχών του Ιουνίου. «Η υποστήριξη έχει ήδη μειωθεί. Τα μέσα ενημέρωσης δείχνουν ενδιαφέρον αλλά ο κόσμος δεν την υποστηρίζει. Πρέπει να ακούσετε πόσο αποδοκιμαστικά μιλά για αυτή ο κόσμος» λέει.

Πέρα από το λαϊκό αίσθημα, πολλοί άλλοι Βουδιστές μοναχοί, οι οποίοι κάνουν ειρηνικές αγρυπνίες διαμαρτυρίας έξω από την έδρα της BBS, έχουν αποκηρύξει την οργάνωση. Think tanks όπως το TRAC έχουν προχωρήσει περισσότερο, χαρακτηρίζοντας την τρομοκρατική οργάνωση, ενώ και η κυβέρνηση που είναι υπέρ των Sinhala και υπέρ του Βουδισμού έχει εκδόσει ανακοινώσεις καλώντας την BBS να αποφύγει τις συγκρούσεις. «Νομίζω ότι αυτό είναι το τέλος» λέει ο Deegalle.

Όμως, ακόμα κι αν η ίδια η BBS εξασθενήσει, υπάρχουν ενδείξεις ότι το κράτος μπορεί να συγχωρήσει την ιδεολογία και τις πράξεις της. Τους τελευταίους, η κυβέρνηση έχει εμποδίσει μοναχούς να πάρουν άδειες οδήγησης, σε μια προσπάθεια να ελέγξει την ταυτότητα και την εικόνα του Βουδισμού και έχει απελάσει Δυτικούς τουρίστες με «βλάσφημα» τατουάζ του Βούδα. Επιπλέον ο αδερφός του προέδρου της Σρι Λάνκα Mahinda Rajapaksa έχει θεαθεί στις διαδηλώσεις της BBS, γεγονός που υποδηλώνει την σιωπηρή υποστήριξη της κυβερνώσας οικογένειας. Περαιτέρω σύγχυση όσο αφορά την θέση της κυβέρνησης προκάλεσε και το ότι το 2013, η BBS συγκέντρωσε χρήματα πουλώντας ένα ringtone μέσω κρατικής εταιρίας κινητής τηλεφωνίας, που αργότερα αποσύρθηκε με επίσημη συγγνώμη.

Παρά τις διαμαρτυρίες τους για την BBS και τη βίαια δράση της, λέει ο De Silva Wijeyerante «Οι αρχές διευκολύνουν τα προγκρόμ, παραμένοντας σιωπηλές. Υπάρχει σαφής σχεδιασμός σε αυτές τις ταραχές».

Κατά τον Deegalle, η διαχείριση μιας ενδοθρησκευτικής διαμάχης είναι μια  πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει και να επιλύσει η κυβέρνηση. Αλλά σε μια Σρι Λάνκα όπου η κυβέρνηση κυριαρχείται από  Βουδιστές με δεσμούς στην BBS, είναι απίθανο να υποχωρήσει η βία και να επιλυθεί το ζήτημα. «Αυτές οι πρόσφατες επιθέσεις μπορεί να είναι μια ένδειξη για το τι θα συμβεί» λέει ο De Silva Wijeyerante. Το TRAC φοβάται ότι η συνεχιζόμενη βία κατά των Μουσουλμάνων της Σρι Λάνκα μπορεί να προσελκύσει την προσοχή και να παράσχει τη δικαιολογία για αντίποινα από τους ντόπιους Μουσουλμάνους και διεθνούς τζιχαντιστές. Αλλά ο πραγματικός κίνδυνος είναι ότι ακόμα κι αν εξασθενήσει το αντιμουσουλμανικό αίσθημα, οι βουδιστικές οργανώσεις θα βάλουν στο στόχαστρο μια άλλη ομάδα. Η BBS και οι όμοιοι της ήδη κοιτούν προς τους φιλελεύθερους Βουδιστές, τους λαϊκούς Sinhala και τις φεμινίστριες. «Το ζήτημα του εθνικισμού δεν κλείνει. Αναζητά πάντα νέες πηγές διαφορών» λέει ο De Silva Wijeyerante.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.