Voga: Η Τάση που Συνδυάζει το Vogueing και τη Yoga

Ανεβαίνοντας τον Bethnal Green Road ένα βροχερό απόγευμα Τρίτης, θα δεις ό, τι βλέπεις συνήθως: Τουρκικά καφέ, φρουταρίες, μανάβικα και το λεωφορείο 388. Μετά τον Bethnal Green Road ακολουθεί η Pollard Row και αν περπατήσεις λίγο προς τα κάτω, θα βρεις το Bethnal Green Working Men's Club, μια μονοκατοικία από ψαμμίτη, με ένα έργο του Banksy σε μία γωνία της. Μπαίνοντας στην αίθουσα, βλέπεις τακτοποιημένες σειρές λαχνών κολλημένες στο εσωτερικό τζάμι της πόρτας, μεταπολεμικά έπιπλα τοποθετημένα σε συστάδες και μια σταθερή ροή γυναικών που κατεβαίνουν στο υπόγειο για μια συνάντηση του Women's Institute. Kάποιες από αυτές φορούν μπλουζάκια με στάμπα «Stop Page Three!» και όλες προσπαθούν να ξανακολλήσουν ένα αυτοκόλλητο με το όνομά τους. Συνοφρυώνομαι ελαφρώς. Δεν μου φαίνεται ότι αυτό είναι το μέρος στο οποίο θα έπρεπε να βρίσκομαι: Το μητροπολιτικό κέντρο μιας νέας τρέλας στο χώρο των ασκήσεων γυμναστικής, που ονομάζεται Voga.

Αφού πέρασα κάποιες ώρες μαθαίνοντας τα πάντα γύρω από τη Voga, μπορώ να πω με σιγουριά ότι ανησυχώ για το μέλλον. Η Voga είναι το πνευματικό τέκνο της Juliet Murrell, μιας αδύνατης γυναίκας με πλατινένια ξανθά μαλλιά, που την εφηύρε, αφού εκπαιδεύτηκε ως δασκάλα yoga και ξαναπαρακολούθησε το Paris Is Burning. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ για την κουλτούρα του ballroom, που όπως λέει η ίδια «είναι απλά η καλύτερη ταινία που έχω δει ποτέ. Λάτρευα τη μουσική και την αίσθηση της ενδυνάμωσης, αυτά τα τρομερά παιδιά να περπατούν καμαρωτά στην πασαρέλα και να κάνουν αυτές τις στάσεις και ζουν τη στιγμή» και «όσο πιο ευέλικτη γινόμουν, τόσο περισσότερο ήμουν σε θέση να κάνω αυτές τις κινήσεις. Πολλές από τις κινήσεις αυτές είναι σαν κινήσεις yoga, αλλά περιέχουν μερικές διακοσμητικές κινήσεις με τα χέρια και πιο ισχυρή ευθυγράμμιση. Άρχισα να σκέφτομαι: ‘Θα ασχοληθώ με κάτι που συνδυάζει τη γιόγκα και το vogueing’».

Δηλαδή, τι είναι η Voga; «Νομίζω ότι είναι απλά ο τέλειος τρόπος να τους συγκεντρώσεις όλους. Μερικές φορές τα θαλασσώνω, αλλά ο κόσμος απλά ακολουθεί. Νομίζω ότι είναι μια πραγματικά εκφραστική μορφή άσκησης». Ανεβαίνουμε όλοι στην αίθουσα που βρίσκεται στον επάνω όροφο. Παρά το γεγονός ότι ένα από τα πράγματα για τα οποία δεν χάνω την ευκαιρία να γκρινιάξω, είναι να ακούω κάτι που κλίνει προς την αριστερά όσον αφορά την αισθητική του, να χαρακτηρίζεται ως «Lynchian». Υπήρχε μια υποβόσκουσα αίσθηση του εφιαλτικού, όχι για την ομάδα, αλλά επειδή βρισκόμασταν σε ένα τέτοιο μέρος για να κάνουμε μάθημα Voga. Μια τεράστια κόκκινη καρδιά με σκονισμένο glitter ήταν στηριγμένη πάνω στον τοίχο της σκηνής και το κεντρικό, μη επανδρωμένο μπαρ, βρισκόταν απέναντι από ένα άλλο μπαρ-λείψανο, με μια σειρά από γράμματα «Happy Birthday» και έναν χάρτινο κλόουν. Και λένε ότι οι μόνες διαφορές μεταξύ του antique και του kitsch, είναι η μνήμη και η αισθητική. Το όλο σκηνικό δεν φώναζε «ballroom».

H Emily, η βοηθός, άπλωνε στο πάτωμα χαλάκια και ήταν τόσο ενθουσιώδης για την αποψινή σύναξη όσο και η Murrell. Κατά κάποιο τρόπο, είχαν κάθε λόγο να είναι. Η Murrell σκέφτηκε τη Voga πρόσφατα, τον περσινό Οκτώβριο και έχει ήδη τσιμπήσει στα social media, ως μια ιδιορρυθμία  της ποπ κουλτούρας, αλλά και ως μια τρελή άσκηση. Όμως η διόγκωση του ενδιαφέροντος δεν την άφησε ακριβώς ανεπηρέαστη. Οι περίπου δώδεκα συμμετέχοντες είχαν πληρώσει £10 το κεφάλι για μια συνεδρία σαρανταπέντε λεπτών, τρεις φορές την εβδομάδα. Mοιάζει να είναι μια part time δουλειά με full time εισόδημα. Η ίδια λάμπει όταν μιλάει για την ενθουσιώδη ανταπόκριση των συμμετεχόντων και για το πώς θέλει να αναπτύξει περαιτέρω το εμπορικό σήμα της Voga.

«Έχω ήδη έρθει σε επαφή με γυμναστήρια, αλλά θέλω να το κάνω με τον δικό μου τρόπο. Θέλω να  γίνει ένα εμπορικό σήμα. Θέλω να γίνει γνωστό σε όλο τον κόσμο και ο κόσμος να επενδύσει σε αυτό. Λαμβάνω εκατοντάδες emails από ανθρώπους στις ΗΠΑ και τον Καναδά που επιθυμούν να διδάξουν Voga, έτσι πρόκειται να οργανώσω εκπαιδευτικά σεμινάρια και να μεταδώσω τη Voga και εκεί». Άρα το Bethnal Green Working Mens Club είναι απλώς η αφετηρία; «Θέλω να βρίσκεται και σε μέρη σαν κι αυτό, ώστε να λειτουργεί ως αναφορά στην αίσθηση μιας συνολικής κοινότητας που δημιουργούσε το ballroom στο Χάρλεμ».

Εδώ είναι που το εν δυνάμει εμπορικό σήμα που σχεδιάζει η Murrell πέφτει σε ένα βούρκο πολιτιστικής καταλληλότητας. Οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται έστω και επιφανειακά για τη μουσική house ή/ και την γκέι κουλτούρα, πρέπει να δει το Paris Is Burning. Ένα όμορφο, αμφιλεγόμενο ντοκιμαντέρ που δείχνει τον κόσμο της μανιωδώς προστατευμένης σκηνής του ballroom στη Νέα Υόρκη από τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Αν και η μουσική, η μόδα και η χορογραφία έχουν λογικά αλλάξει στα χρόνια που ακολούθησαν την κυκλφορία της ταινίας, το Paris Is Burning παρουσιάζει με ζωντάνια τον πυρήνα αυτής της κουλτούρας. Μια παράσταση ballroom δεν είναι μόνο μια παράσταση, όπου η φαντασία καλπάζει - και το εγώ μεγεθύνεται και αναλώνεται σε ίσο, δραματικό μέτρο - αλλά ένα ασφαλές σημείο συνάντησης για νέους, gay, trans, μαύρους και ισπανόφωνους άνδρες, όπου μπορούν να ταυτιστούν ο ένας με τον άλλο.

Αυτό που ξεκίνησε εν μέρει ως ένας μηχανισμός απόδρασης για μια κοινότητα που προβληματιζόταν με τον ιό HIV και το AIDS, την έλλειψη στέγης, τη σεξουαλική εργασία, την τοξικομανία και το έγκλημα, έχει εξελιχθεί σε ένα καλά τεκμηριωμένο στοιχείο της γκέι κουλτούρας (αν και σε μεγάλο βαθμό κυρίως στη Βόρεια Αμερική) και συνήθως αναλύεται από τους παρατηρητές για τη στάση, τη χορογραφία, τη μόδα, τη γλώσσα και τη μουσική του. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ανθρώπους-κλειδιά, όπως η Terre Thaemlitz και ο Pony Zion Garcon να σχολιάζουν αυτή την «καταλληλότητα» με πολύ μεγαλύτερη λεπτομέρεια, αλλά αν το Glee με την Sarah Jessica Parker να κάνει «kiki» δεν σας προκαλεί όρεξη για χαρακίρι με ένα σκουριασμένο κουταλάκι του γλυκού, δεν ξέρω τι να πω.

Μέχρι στιγμής, η μοίρα της μέσης υποκουλτούρας είναι συγκεκριμένη. Η Voga, όμως; Η Voga καταφέρνει να δίνει μια ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη αίσθηση. Πώς μια λευκή Βρετανίδα καταφέρνει να έχει ένα σταθερό, άνω του μέσου όρου εισόδημα από ένα «εμπορικό σήμα» που όχι μόνο προέρχεται από έναν πολιτισμό τόσο απροκάλυπτα ξένο από τις δικές της εμπειρίες ζωής, αλλά δημιουργεί και μια ρητή σχέση μαζί του; Μια κουλτούρα η οποία χαρακτηρίζεται από την ανάγκη για ένα αίσθημα κοινότητας και όχι από το οικονομικό κέρδος;

«Ξέρω ότι οι άνθρωποι σε αυτή την κοινότητα πρόκειται να έχουν πρόβλημα με αυτό», παραδέχεται η Murrell. Έλαβα ήδη επιστολές από κάποιους ανθρώπους στην ballroom σκηνή των ΗΠΑ που αμφισβητούν τις προθέσεις μου, αλλά είχα επίσης πραγματικά ισχυρή υποστήριξη από τους ανθρώπους στη Vogueing σκηνή στη Φιλαδέλφεια, οι οποίοι θέλουν να συμμετάσχουν. Νομίζω ότι το όλο θέμα με το Vogueing, ναι, είναι περιθωριοποιημένο, απευθύνεται σε μαύρους ομοφυλόφιλους άνδρες που το έχουν ξεκινήσει από μόνοι τους, αλλά το κόνσεπτ που κρύβεται πίσω του είναι τόσο τέλειο με την γκέι απόχρωση και τη ζόρικη στάση του. Ο καθένας μπορεί να το εφαρμόσει».

Αλήθεια; «Ναι. Μόνο και μόνο επειδή δεν προέρχομαι από αυτή τη σκηνή δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να μου επιτρέπεται να τη ζήσω και να πάρω κάτι από αυτήν. Πολλοί άνθρωποι έχουν πάρει πράγματα από τη βάση αυτών των πολιτιστικών πραγμάτων, που είναι πιο ωμά και πρωτοποριακά. Νομίζω ότι θα πρέπει να επιτρέπεται σε όλους να το κάνουν αυτό».

Ο Mike Q δεν συμφωνεί. Ο Mike Q είναι ένας DJ και παραγωγός από τη Νέα Υόρκη, ο οποίος συνεργάζεται στενά με τις πειραματικές αδελφές εταιρείες Night Slugs and Fade To Mind. Ο DJ παίζει τακτικά σε ballrooms και είναι παθιασμένος με τη συζήτηση για το παρελθόν και το παρόν της κουλτούρας αυτής. Μετά τα βιτριολικά δημοσιεύματά του για τη Voga κατά τις τελευταίες εβδομάδες, αναρωτήθηκα, τι σκέφτηκε όταν άκουσε πρώτη φορά γι’ αυτήν; «Σκέφτηκα ότι ήταν μια πραγματική κοροϊδία, σκέφτηκα ότι ήταν ένα αστείο. Ξέρω ότι η ίδια ως άτομο είναι μάλλον ακίνδυνη, αλλά έχω πρόβλημα με τους ανθρώπους που προσπαθούν να βάλουν το χέρι τους σε κάτι για το οποίο δεν γνωρίζουν απολύτως τίποτα».

Τι είναι αυτό που απενοχοποιεί την ballroom κουλτούρα μέσα από πράγματα όπως η Voga, και είναι τόσο ανταγωνιστικό; «Η ballroom είναι μία από τις τελευταίες εν ζωή θρυλικές υποκουλτούρες. Δεν μπορείς απλά να πάρεις κάποιες βασικές χορογραφίες από μια ταινία που βγήκε πριν από είκοσι χρόνια και να τις κάνεις κάτι δικό σου, το καταλαβαίνεις; Αν βρισκόταν σε ένα πραγματικό ball, θα την έκοβαν κάθε φορά που θα περπατούσε στην πασαρέλα». Ο Mike Q είναι ειλικρινής και αρκετά ήρεμος. Δεν είναι τόσο θυμωμένος όσο σαστισμένος, ως προς το γιατί η Ballroom και το Vogueing παρερμηνεύονται τόσο συχνά.

«Είναι απλώς άλλο ένα παράδειγμα νοθείας. Όταν ο κόσμος ακούσει για τη Voga, απλά θα οδηγηθεί στο «Vogue» της Μαντόνα ή στο Paris Is Burning και η σκηνή έχει εξελιχθεί πάρα πολύ από τότε. Ακόμα και όταν το έκανε η Madonna, δεν ήταν απαραίτητα σωστό. Αν η ballroom γίνει mainstream, θα πρέπει αρχικά να προσφέρουν κάτι οι άνθρωποι που προέρχονται από αυτή την κουλτούρα, είτε πρόκειται για το χορό, τη μουσική ή τη μόδα. Θα πρέπει να είναι οι πρώτοι που θα κερδίσουν κάτι από αυτό, προτού το κάνει οποιοσδήποτε άλλος».

Και τι πιστεύει για το γεγονός ότι η Murrell επιθυμεί να φέρει τη Voga σε ballrooms στις ΗΠΑ; «Θα έλεγα με σιγουριά ότι θα ήταν 100 τοις εκατό ανεπιθύμητη. Δεν έχει να κάνει με το ποια είναι, απλά η ballroom έχει θέσει ένα σύνολο κανόνων που μας διέπουν. Κάτι τέτοιο δεν θα περνούσε ποτέ».

Καθώς τα μέλη της ομάδας έγαζαν τα παλτό τους και έπαιραν θέση στα χαλάκια τους, ένας DJ κρυμμένος στην δεξιά άκρη της σκηνής έβαλε το «I’m Coming Out» της Diana Ross και η Murrell άρχισε. Άφησα τις προκαταλήψεις μου στην άκρη, περίεργη για το πως θα εξελισσόταν.

Ήταν μια περίεργη επίδειξη. Όχι τόσο ενεργητική όσο ξέφρενη, ενώ η Murrell υπαγόρευε την ακολουθία των κινήσεων πάνω από τη δυνατή μουσική σε νεαρές γυναίκες. Αυτές με τη σειρά τους προσπαθούσαν να πραγματοποιήσουν έναν συνδυασμό αερόμπικ, γιόγκα και μερικών κλασσικών κινήσεων «Vogue» με τα χέρια.  Ένα από τα κορίτσια γυρίζει προς το μέρος μου και σχηματίζει με τα χείλη τις λέξεις «Τι στο διάολο;» ενώ τα άλλα μέλη της ομάδας ξαπλώνουν με λυγισμένα γόνατα και στηρίζουν το βάρος του πάνω μέρους του σώματος τους στους αγκώνες, με τα πηγούνια να βρίσκονται στα χέρια τους. Μοιάζει περισσότερο στο Babysitters Club Aerobics παρά με γιόγκα με επιρροές από Vogue. Ενώ η Murrell φωνάζει «Βρείτε αυτή την εσωτερική στάση!», αισθάνομαι ότι κάποιοι νιώθουν στην καλύτερη περίπτωση σαστισμένοι και στη χειρότερη άβολα. Η σεξουαλικότητα, η δύναμη και η φαντασία του ballroom απουσιάζουν εντελώς.

Το μάθημα τελειώνει υπό τον ήχο του «Lovely Day», του Bill Withers και η ομάδα συγκεντρώνεται επί σκηνής για μια φωτογραφία με εντυπωσιακά φαιδρές δυναμικές πόζες και γκριμάτσες. Το αίσθημα της ομαδικότητας μοιάζει να είναι καταναγκαστικό και ζητώ από την κοπέλα που γύρισε νωρίτερα προς το μέρος μου, να μου πει τι ένιωσε κατά τη διάρκεια του μαθήματος: «Είμαι αδέξια και ο κώλος μου είναι σαν σανίδα, άρα κατά πάσα πιθανότητα δεν είμαι η καλύτερη υποψήφια για να κάνω Voga. Δεν νομίζω ότι έχω νιώσει ποτέ λιγότερο έτοιμη η ελκυστική. Θα με έδιωχναν απ’ το Χάρλεμ κλωτσηδόν. Το Vogueing έχει να κάνει με μία αριστοκρατική αυτοσυγκράτηση που είναι δύσκολο να καταφέρεις όταν ανησυχείς μήπως κλάσεις το κορίτσι που βρίσκεται πίσω σου».

Ο Mike Q έχει δίκιο. Η Murrell είναι ένας άκακος άνθρωπος. Φαίνεται να είναι μια απόλυτα ευχάριστη και κοινωνική γυναίκα, στην οποία αρέσει η Voga και θέλει να τη διδάξει. Η Voga, όμως, είναι μια ηλίθια ιδέα με ανεπαρκή εκτέλεση και οι ισχυρισμοί περί πολιτιστικής καταλληλότητας από την πλευρά της Murrell είναι πολύ πιθανό να καταρριφθούν ως φαρισαϊσμός από τους κυνικούς. Ποιος νοιάζεται όμως; Είναι γιόγκα.

Όμως ο Mike Q έχει επίσης δίκιο ως προς το ότι η ballroom κουλτούρα έχει υπονομευθεί συστηματικά και με χονδροειδή τρόπο από τις τεμπέλικες αναφορές της ποπ κουλτούρας, που προκαλούν εκνευρισμό. Θα μπορούσα να πω με ειλικρίνεια ότι θα σοκαριστώ αν η Voga γίνει διεθνές εμπορικό σήμα, αλλά η φιλοδοξία που παρουσιάζεται στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι αρκετή για να προκαλέσει αποδοκιμασία. Ο κόσμος περνάει από την Pollard Row στον Bethnal Green Road και ακόμα βρέχει. Δεν έχουν αλλάξει πολλά - και αμφιβάλλω ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο.