To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Μερικές φορές οι λευκοί με εκνευρίζουν. Ίσως μπερδεύουν κι εσάς. Ίσως είστε λευκός που μερικές φορές μπερδεύεται από άλλους λευκούς. Πολλοί λευκοί μου λένε ότι σαστίζουν από τις πράξεις και τις απόψεις άλλων λευκών. Τι με μπερδεύει; Νομίζω ότι είναι η απόλυτη έλλειψη ευαισθητοποίησης για το πώς λειτουργεί στην Αμερική το ζήτημα της φυλής. Εν μέσω μιας εθνικής κρίσης σχετικά με την αστυνόμευση, το κίνημα Black Lives Matter προσπαθεί να δημιουργήσει μια αίσθηση αξίας για τα μαύρα σώματα και μερικοί λευκοί απαντούν «γιατί είναι τόσο αντιλευκοί;». Αυτό με αφήνει άναυδο. Αναρωτιέμαι πώς μπορούν να είναι τόσο ανίδεοι; Όταν οι λευκοί αναρωτιούνται γιατί οι μαύροι λένε ορισμένες λέξεις ή κάνουν συγκεκριμένα αστεία που οι λευκοί δεν μπορούν να κάνουν ή ακόμα όταν οι λευκοί αμφισβητούν το γιατί πρέπει να πληρώνουν για τον ρατσισμό των προγόνων τους, είναι προσβλητικό, εξοργιστικό και σε κάνει να σαστίζεις.

Το νέο εκπληκτικό βιβλίο Between the World and Me, του Ta-Nehisi Coates, αναφέρεται στους λευκούς ως «ονειροπόλους» υπονοώντας ότι δεν είναι εντελώς ξύπνιοι, όπως οι υπνοβάτες. Δεν είμαι σίγουρος εάν οι λευκοί είναι σαν υπνοβάτες ή περισσότερο σαν στρουθοκάμηλοι που συνειδητά θάβουν τα κεφάλια τους στην άμμο για να κρυφτούν από την πραγματικότητα. Αυτό ακριβώς είναι που με εκνευρίζει περισσότερο στους λευκούς· ο δισταγμός ή η απροθυμία τους να αναγνωρίσουν την τεράστια επίδραση που η φυλή τους έχει στις ζωές τους και στις ζωές όλων εκείνων που είναι γύρω τους.

Οι σύγχρονοι λευκοί Αμερικανοί είναι μία από τις πιο ισχυρές ομάδες ανθρώπων που έχουν υπάρξει ποτέ σε αυτόν τον πλανήτη. Κι όμως, αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι -ή εσύ εάν είσαι λευκός- πιστεύουν σθεναρά ότι τα βασικά θύματα του σύγχρονου ρατσισμού είναι οι λευκοί. Το βλέπουμε αυτό στις δημοσκοπήσεις. Μια πρόσφατη, μάλιστα, από το ινστιτούτο Public Religion Research Institute, διαπίστωσε ότι το 52% των λευκών συμφώνησε πως «σήμερα η φυλετική διάκριση κατά των λευκών έχει γίνει εξίσου μεγάλο πρόβλημα με τη διάκριση κατά των μαύρων και των άλλων μειονοτήτων». Μελέτη του 2011, με επικεφαλής καθηγητή του Harvard Business School, προχώρησε περισσότερο και διαπίστωσε ότι «οι λευκοί βλέπουν το φυλετικό ως ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος που χάνουν». Αυτό ήταν ακόμα και το όνομα της μελέτης. Έδειξε ότι στη διάρκεια των τελευταίων πέντε δεκαετιών, τόσο οι μαύροι όσο και οι λευκοί πιστεύουν ότι ο ρατσισμός κατά των μαύρων μειώνεται σιγά-σιγά, αλλά οι λευκοί πιστεύουν ότι ο ρατσισμός κατά των λευκών αυξάνεται με ταχύ ρυθμό. Οι λευκοί είναι ολοένα και πιο σίγουροι ότι διώκονται. Η μελέτη σημειώνει, επίσης, ότι «ανεξαρτήτως τι μετράται -απασχόληση, μεταχείριση από την αστυνομία, επιτόκια δανείων, εκπαίδευση- τα στατιστικά δείχνουν δραστικά χειρότερα αποτελέσματα για τους μαύρους από ό,τι για τους λευκούς Αμερικανούς». Η λευκή αντίληψη και η πραγματικότητα είναι εντελώς αντίθετες.

Γιατί μερικοί λευκοί νιώθουν ότι είναι τα βασικά θύματα του ρατσισμού; Γιατί νιώθουν ότι το να δίνεται ένα κομματάκι ελευθερία στους μαύρους Αμερικανούς σημαίνει ότι εκείνοι κάτι χάνουν; Γιατί, επίσης, εγώ πρέπει να είμαι ένας απλήρωτος ψυχίατρος που ερμηνεύει τα συναισθήματα των λευκών όταν θα μπορούσα απλά να τους ρωτήσω; Εννοώ, είναι παντού και διαθέσιμοι για μελέτη, στο φυσικό τους περιβάλλον. Έτσι, έκανα τη δική μου αντιεπιστημονική δημοσκόπηση, ζητώντας από αρκετούς λευκούς να με βοηθήσουν να καταλάβω τους λευκούς. Με βάση τις απαντήσεις, βρήκα τρεις βασικές εξηγήσεις για το «γιατί τόσοι πολλοί λευκοί νιώθουν ότι είναι τα αληθινά θύματα στην Αμερική σήμερα».

Μερικοί λευκοί πιστεύουν ότι η λευκότητα φαίνεται λιγότερο οικονομικά πολύτιμη συγκριτικά με μερικές δεκαετίες πριν. Είναι σαν το προνόμιο του λευκού δέρματος να μη σε προωθεί προς τα εμπρός σήμερα, με τον ίδιον τρόπο που με το δολάριο σήμερα δεν μπορείς να κάνεις όσα έκανε ο παππούς σου στην εποχή του. Στο παρελθόν, εάν ένας λευκός εμφανιζόταν κάπου έβρισκε καλή δουλειά που του επέτρεπε να φροντίζει την οικογένειά του. Όχι πια, λένε. Αλλά, το να καταλάβουμε τις αιτίες πίσω από αυτό είναι δύσκολο. Μια γυναίκα που ζήτησε να μην κατονομαστεί είπε ότι «το να είσαι ένας λογικά εργατικός λευκός άνδρας δεν σου δίνει πλέον το δικαίωμα του σεβασμού ή έναν τρόπο ζωής της μεσαίας τάξης. Αυτό σχετίζεται, κατά κύριο λόγο, με τις διαρθρωτικές οικονομικές δυναμικές συμπεριλαμβανομένου του ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο και την πτώση των συνδικάτων, αλλά είναι πολύ πιο απλό να κατηγορήσουμε τον μαύρο ή τον Λατίνο που πήρε τη δουλειά, η οποία δουλειά νομίζεις ότι έπρεπε να είναι δική σου».

Ο Jon Dariyanani, συνιδρυτής μιας νέας εταιρείας λογισμικού με την επωνυμία Cognotion, επανέλαβε αυτό το συναίσθημα. «Είναι πολύ πιο εύκολο να πιστέψεις ότι η αιτία που η μεσοαστική ζωή σου καταρρέει είναι μερικοί τεμπέληδες που απορροφούν πόρους και μπλοκάρουν το δρόμο, αντί να πιστέψεις ότι αυτό προκαλείται από την παγκοσμιοποίηση και κακή μακροοικονομική πολιτική που είναι πέρα από τον έλεγχο οποιουδήποτε ατόμου. Ο "αντι-λευκός" ρατσισμός στηρίζεται σε ένα οικονομικό άγχος που είναι σχεδόν αποκλειστικά φαντασίωση».

Είναι σίγουρα ευκολότερο να κατηγορήσεις έναν έγχρωμο από το να προσπαθήσεις να κατανοήσεις πώς οι απρόσωπες παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις σε σκίζουν. Δεν μπορείς να δεις πώς δουλεύουν οι παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις;

Σε όλη την αμερικανική ιστορία, οι λευκοί είναι η κυρίαρχη φυλή. Αυτό τελειώνει. Οι δημογράφοι λένε ότι μέχρι το 2043 θα υπάρχουν λιγότεροι λευκοί από όσοι «έγχρωμοι» στην Αμερική. Θα γίνουμε ένα έθνος όπου η μειονότητα θα είναι πια πλειοψηφία. Μεταξύ των παιδιών κάτω των έξι ετών, έχει ήδη συμβεί· υπάρχουν ήδη περισσότερα «έγχρωμα» από ό,τι λευκά παιδιά. Φαντάζομαι ότι αυτό το επικείμενο τέλος θα μπορούσε να φαίνεται τρομακτικό.

Ο Tim Wise, εκπαιδευτικός σε αντιρατσιστικά θέματα, λέει ότι «όταν είχες την πολυτέλεια να καυχιέσαι ότι είσαι ο κανόνας, το πρωτότυπο του Αμερικανού, οποιαδήποτε αλλαγή στη δημογραφική και πολιτιστική πραγματικότητα στην κοινωνία σου θα σε χτυπήσει όπως οι υπερμεγέθεις επιθέσεις στο status σου. Ήσουν ο βασιλιάς του λόφου και ποτέ δεν είχες να μοιραστείς κάτι με οποιονδήποτε. Το ότι είναι πραγματικά απλά μια προσαρμογή σε μία πιο αντιπροσωπευτική και πλουραλιστική κοινωνία φαίνεται σαν να είναι φυλετική διάκριση. Όταν έχεις συνηθίσει στο 90% -ή και περισσότερο- μιας πίτας και πρέπει να προσαρμοστείς στο 75 ή το 70% είναι σαν να έρχεται το τέλος του κόσμου». Αλλά, καθώς οι λευκοί χάνουν το κυρίαρχο status τους, η έννοια της λευκότητας στην Αμερική θα πρέπει να αλλάξει σημαντικά.

Μερικοί από τους λευκούς με τους οποίους μίλησα, νιώθουν ότι πολλοί λευκοί άνθρωποι έχουν έλλειψη βαθιάς κατανόησης της φυλής και του ρατσισμού. Ο Tim Wise είπε ότι «οι λευκοί έχουν συνηθίσει να σκέφτονται τον ρατσισμό ως ένα διαπροσωπικό αντί για θεσμικό πράγμα. Έτσι, μπορούμε να θυμηθούμε εκείνη τη φορά που ένας μαύρος δεν μας εξυπηρέτησε ως πελάτη ή έναν μαύρο που μας κορόιδεψε για κάτι και σκεφτόμαστε "είμαστε θύματα ρατσισμού αυτή τη στιγμή", χωρίς να δώσουμε προσοχή στη συνεχιζόμενη συστημική ανισορροπία προς όφελός μας». Αυτό συμβαίνει, εν μέρει, επειδή η φύση του προνομίου είναι ότι δεν πρέπει να σκεφτείς βαθιά για το προνόμιό σου εάν δεν θέλεις να το κάνεις.

Η Erikka Knuti, σχεδιάστρια πολιτικής στρατηγικής, είπε ότι «κομμάτι του λευκού προνομίου είναι η ικανότητα να μη γνωρίζεις ότι υπάρχει το προνόμιό σου. Εάν επωφελείσαι από τον ρατσισμό, θέλεις αλήθεια να το ξέρεις;». Μπορώ να καταλάβω ότι θα έφερνε σε δύσκολη θέση τους ανθρώπους το να παραδεχθούν ότι οι ζωές τους έχουν διαμορφωθεί από μη δεδουλευμένα πλεονεκτήματα, ιδιαιτέρως σε ένα περιβάλλον όπου αυτά τα πλεονεκτήματα μπορεί να αρχίσουν να χάνονται, αλλά η ίδια η τύφλωση είναι μέρος του προβλήματος. Οι λευκοί έχουν καθήκοντα ως μέρος της αμερικανικής κοινωνίας. Πρέπει να είναι ειλικρινείς με τους εαυτούς τους και τους συμπολίτες τους και να παραδεχθούν ότι το προνόμιο του λευκού δέρματος διαμορφώνει μεγάλος τμήμα της ζωής σε αυτή τη χώρα. Πρέπει να καταλάβουν ότι το πραγματικά ολέθριο, καθοριστικό για τη ζωή είδος ρατσισμού, δεν είναι διαπροσωπικό αλλά θεσμικό. Τα συστήματα που διαμορφώνουν ποιος ζει πού, ποιος μορφώνεται, ποιος έχει δουλειές, ποιος συλλαμβάνεται κ.τ.λ. - αυτά τα πράγματα διαμορφώνουν ζωές και όλα λειτουργούν υπέρ των λευκών. Για να αγνοήσει κανείς όλα αυτά πρέπει να παρερμηνεύσει την Αμερική. Εάν οι λευκοί παραδέχονται εκείνα τα πράγματα θα είναι σαφές ότι δεν είναι, με οποιονδήποτε τρόπο, θύματα.

Δεν παροτρύνω τους λευκούς να αισθανθούν ένοχοι. Λέω να είναι πιο ειλικρινείς. Καθώς προχωράμε προς ένα έθνος όπου οι λευκοί είναι λιγότερο κυρίαρχοι, είναι κρίσιμης σημασίας οι λευκοί να σταματήσουν να είναι φυλετικοί στρουθοκάμηλοι ή υπνοβάτες και να αντιμετωπίσουν ευθέως το τι σημαίνει να είσαι λευκός. Πολλοί λευκοί λένε ότι έχουν μια ισχυρή επιθυμία να μη συζητούν φυλετικά θέματα επειδή υπάρχει η πιθανότητα να κάνουν λάθος και να καταλήξουν να φαίνονται ρατσιστές. Αλλά, η έλλειψη συζήτησης για τη φυλή οδηγεί στην έλλειψη εξειδίκευσης για τη φυλή.

Οι κοινωνιολόγοι μιλούν για σπίτια όπου δεν συζητούνται φυλετικά θέματα και νοικοκυριά που συζητούνται ανοιχτά τέτοια θέματα. Τα παιδιά που μεγαλώνουν στα πρώτα νοικοκυριά έχουν την τάση να έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στο να διαχειριστούν το θέμα της φυλής καθώς μεγαλώνουν γιατί έχουν λιγότερη εμπειρία πάλης με αυτό στα νιάτα τους. Οι λευκοί ζουν, σε γενικές γραμμές, σε κοινότητες όπου τα θέματα δεν συζητούνται και υποστηρίζουν την επιθυμία τους να μη συζητήσουν φυλετικά θέματα και για αυτό συχνά καταλήγουν στο να αγωνίζονται με το πώς να αντιμετωπίσουν αυτό το πολύπλοκο, λεπτό και συναισθηματικό αντικείμενο. Αυτό δεν είναι πρόοδος. Το να λες ότι έχεις αχρωματοψία δεν είναι πρόοδος, είναι προσβλητικό. Εμπλακείτε με τα φυλετικά, κάντε σοβαρές προσπάθειες να κατανοήσετε τη φυλή, κατανοήστε πώς τα συστήματα διαμορφώνουν τον κόσμο μας και πώς οι λευκοί με συνέπεια επωφελούνται από αυτά τα συστήματα εις βάρος των άλλων, απορρίπτοντας την ιδέα πίσω από τη θυματοποίηση των λευκών - αυτό είναι το μονοπάτι προς την πρόοδο.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.