'Αρμέγοντας' τις Χαμένες Φωνές του Johnny Cash και του Michael Jackson

Πίνακας: Hλίας Πασσίσης, "Νίκη"

Δεν έχουν περάσει παρά ελάχιστες μέρες από την νέα κυκλοφορία του Johnny Cash “Out Among The Stars” (ναι καλά ακούσατε), και να σου πετάγεται και η είδηση για ένα νέο άλμπουμ Michael Jackson ονόματι “Xscape”.

Δύο πολυσχιδείς καλλιτέχνες που όμως μας έχουν αφήσει χρόνους εδώ και καιρό. Δύο άλμπουμ με κοινό χαρακτηριστικό ότι το υλικό που εκδόθηκε τέλη Μαρτίου και θα εκδοθεί μέσα Μάη αντιστοίχως, εμφανίστηκε ξαφνικά σε ξεχασμένα κουτιά, σε κάποιο πατάρι ή αποθήκη ή σκληρό δίσκο ή στην αποθήκη της μάνας μου; Σε αυτό το σημείο μου γεννιούνται τρεις ερωτήσεις.

Η πρώτη ερώτηση είναι το πόσο ακόμα;  Για πόσο καιρό ακόμα και ενώ και οι δύο έχουν πεθάνει θα βγαίνουνε καινούρια άλμουμ; Συγκεκριμένα για τον Cash, αυτό θα είναι το τρίτο μετά θάνατον πόνημα. Φυσικά αυτό δεν αποτελεί καινούρια πρακτική, ούτε για τις εταιρείες των διάφορων αποθανόντων καλλιτεχνών αλλά ούτε και για τις εκάστοτε οικογένειες τους που διαχειρίζονται τα δικαιώματα του υλικού τους. Το νομικό πλαίσιο φαντάζομαι τους καλύπτει ως προς το να επιτραπεί η παρέμβαση πάνω σε αυτό το κρυφό και ανεκμετάλλευτο πάντα υλικό. Γιατί αυτό; Γιατί διαχειρίζονται τα δικαιώματα. Βέβαια, η λέξη κλειδί εδώ είναι το ‘ανεκμετάλλευτο’, το οποίο όμως εκδίδοντας το μετατρέπεται σε άμεσα εκμεταλλεύσιμο και συνεπώς επικερδές. Απαντώντας στον εαυτό μου, φαντάζομαι για πολύ καιρό. Καθώς μετά τον υιό του Cash ή τα αδέρφια του Jackson σειρά θα έχουν τα εγγόνια, δισέγγονα και ούτω καθεξής. Μετατρέποντας έτσι δυστυχώς τον Cash και τον κάθε Cash σε cash.

Η δεύτερη ερώτηση που αποτελεί και έναν ημιαντίλογο προς την πρώτη, είναι εάν μπορεί πραγματικά να υπάρξει ένας καθορισμός σεβαστού χρονικού πλαισίου απο τον θάνατο ενός καλλιτέχνη μέχρι μία μετά θάνατον έκδοση. Και εάν ναι, ποιος είναι σε θέση να το καθορίσει; Για παράδειγμα, μετά τον θάνατο της Amy Winehouse κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ ονόματι Lioness: Hidden Treasures, με τραγούδια που πιθανόν όμως και η ίδια εν ζωή να είχε κυκλοφορήσει άμεσα, καθότι υπερβολικά νέα για το τέλος που είχε. Η διαφορά όμως είναι ότι το υλικό αυτό δεν αποτελούσε κάποιο demo ή τζαμάρισμα της Winehouse στο σπίτι της, αλλά υλικό που η ίδια ηχογραφούσε κανονικά σε studio. Αυτό δε, ισχύει και για άλλους από το ‘27 Club’. Αντικειμενικά μιλώντας, έτσι μας έχουν δοθεί μερικά αριστουργηματικά πονήματα όπως το Pearl της Janis Joplin ή το Closer των Joy Division καθώς και πολύ υλικό του Jimi Hendrix.

Τώρα στην τρίτη και ποιο βασική ερώτηση. Πόσο καλό μπορεί να κάνει στην συνολική εκτίμηση του έργου ενός καλλιτέχνη η έκδοση υλικού που ο ίδιος ο καλλιτέχνης δε μπορεί να εγκρίνει και να επέμβει; Τα συγκεκριμένα δύο άλμπουμ που αναφέρω στην αρχή έχουν το κοινό ότι σαν υλικό ήταν ημιτελή. Η βασική καλλιτεχνική αρχή είναι να εκδίδεις κάτι που είναι original και δικό σου και φέρει την καθολική δημιουργική σου σφραγίδα, πάντα με την εποπτεία ενός παραγωγού που ενδεχομένως και να καταφέρει να σε πάει σε επόμενο επίπεδο. Χωρίς όμως να γνωρίζουμε ποια ήταν η αρχική ιδέα πίσω απο το ηχογραφημένο υλικό και ακόμα περισσότερο το πόσο ωμό και ακετάργαστο είναι σύμφωνα με τον δημιουργό του, πως πραγματικά μπορούμε να το αποδώσουμε, εκδόσουμε και στη πορεία φυσικά να το κρίνουμε;  Δεν μπορούμε. Δεν θα ξέρουμε ποτέ τι ήθελε πραγματικά να πει ο ποιητής γιατί απλά δεν είναι εδώ.