Ο John Valasis Μετατρέπει το Τίποτα σε Μουσική

Photo: Danae Renieri Όταν φτιάχνεις το πρώτο σου επαγγελματικό στούντιο ηχογράφησης σε ηλικία 15 ετών, μάλλον ξέρεις τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις. Για τον συνθέτη, μουσικό και sound designer, John Valasis, η μουσική αποτελεί πέρα από αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του και μία ατέρμονη αναζήτηση δημιουργίας και έκφρασης. Συγκεκριμένα, η ψυχοακουστική δυνατότητα του ήχου -η υποκειμενική αντίληψη των διαφόρων ήχων από το ανθρώπινο σύστημα ακοής- είναι αυτό που ανέκαθεν μάγευε τον ίδιο και μέσω του sound design καταφέρνει να δημιουργεί ένα μαγικό οπτικοακουστικό αποτέλεσμα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της δουλειάς του είναι το δίλεπτο βίντεο «Beach Sampling», στο οποίο δημιουργεί μουσική χρησιμοποιώντας πέτρες, άμμο, ξύλα και ήχους της θάλασσας. Μέσα σε έναν χρόνο η απήχηση ήταν τεράστια και το βίντεο προβλήθηκε σε φεστιβάλ κινηματογράφου όπως το Wilmore 9, στο Long Beach της California και δημοσιεύθηκε σε περιοδκά και μουσικά φόρουμ σε Ελλάδα κι εξωτερικό. Εγώ προσωπικά δεν χορταίνω να το βλέπω και αποτέλεσε την αφορμή για να έρθω σε επαφή μαζί του και να με ενημερώσει ο ίδιος σχετικά με τη δουλειά του:

VICE: Γειά σου John. Περίγραψέ μας με λίγα λόγια ποιός είσαι.

John Valasis: Είμαι ο Γιάννης Βαλάσης, υπογράφω ως John Valasis και είμαι συνθέτης και sound designer με έδρα την Αθήνα. Τα τελευταία χρόνια εργάζομαι από τον χώρο μου ως sound designer για εταιρείες music hardware & software όπως η Native Instruments και η 8Dio, αλλά και ως συνθέτης αναλαμβάνοντας τη μουσική επένδυση ταινιών, διαφημίσεων, video games, trailers κ.α. Ξεκίνησα ως ένα ανήσυχο και φιλόδοξο παιδί περνώντας αμέτρητες ώρες σε ένα υπόγειο εξερευνώντας τη μαγεία της δημιουργίας, πειραματιζόμενος με synths, καλώδια, κασσέτες και μικρόφωνα προσπαθώντας να ορθώσω τη δική μου μουσική διάλεκτο, να ψάξω σε βάθος αυτό που αποκαλούμε εαυτό και μοναδικότητα, μα πάνω από όλα να δημιουργήσω ένα όχημα με το οποίο θα εξερευνώ τον κόσμο. Έτσι το ένα έφερε το άλλο, ήρθε το πρώτο home στούντιο στη Θεσσαλονίκη το 1995 -σε ηλικία 15 ετών-, παραγωγές, ενορχηστρώσεις, ηχοληψία, ελληνική δισκογραφία, 2001 ένας χρυσός κι ένας πλατινένιος, 2007 Αθήνα, ηλεκτρονική μουσική, όραμα για διεύρυνση γεωγραφικών ορίων, το προσωπικό μου project Poordream, γνωριμία με εξαιρετικούς ανθρώπους και κάπως έτσι φτάνουμε στο sound design και την τωρινή πραγματικότητα.

Τι ακριβώς κάνει ένας sound designer; Υπάρχουν κι άλλοι στην Ελλάδα;

Η δουλειά ενός sound designer όπως άλλωστε φανερώνουν και οι λέξεις είναι αυτός που σχεδιάζει ήχο, αυτός που από το «τίποτα» μπορεί να δημιουργήσει το ηχητικό «κάτι» και αυτό το κάτι να ταιριάζει απόλυτα σε οποιαδήποτε εφαρμογή. Για παράδειγμα, όταν μιλάμε για sound design σε ένα video game, ο sound designer αναλαμβάνει να δημιουργήσει-σχεδιάσει όλους τους ήχους που ακούει ο gamer στο παιχνίδι, τα βήματα, τα όπλα, τον βήχα του πρωταγωνιστή και ότι άλλο μπορείς να φανταστείς. Όταν μιλάμε για sound design ενός short film ή ενός animation εκεί o sound designer προσπαθεί σε συνεργασία πάντα με τον εκάστοτε δημιουργό να μεταφράσει σε ήχο αυτό που η εικόνα επιχειρεί να πεί, να δώσει ένταση, να κορυφώσει ή να αδειάσει την πλοκή και να επιδράσει άμεσα στα συναισθήματα του θεατή. Φαντάσου να βλέπεις αμερικάνικο θρίλερ χώρις ήχο… Μπορεί να σου φανεί κωμωδία. Με το sound design για μουσικά software ή hardware προϊόντα ο σχεδιαστής αναλαμβάνει να δημιουργήσει ήχους αξιοποιώντας στο έπακρο τις δυνατότητες του κάθε software, ήχους με χαρακτήρα, οι οποίοι στόχο έχουν να εμπνεύσουν τον τελικό χρήστη έτσι ώστε με την σειρά του να γράψει ωραία μουσική.

Προφανώς και υπάρχουν αρκετοί sound designers στην Ελλάδα, αλλά η αλήθεια είναι οτι δεν είναι πολύ γνωστό το sound design ως έννοια. Πολλές φορές με στενοχωρεί το ότι επαγγελματίες σκηνοθέτες και motion designers δεν δίνουν την απαιτούμενη βαρύτητα σε αυτό το κομμάτι είτε από άγνοια είτε προσπαθώντας να γλυτώσουν κάποια χρήματα από το συνολικό budget κάθε παραγωγής. Είμαι αισιόδοξος όμως, καθώς η αισθητική μας βελτιώνεται καθημερινά και η παγκόσμια δικτύωση φέρνει αλλαγές σε τέτοιου είδους δραστηριότητες.

Ως μουσικός έχεις δεχτεί επιρροές από ξένους καλλιτέχνες και ποιούς θαυμάζεις;

Μπορώ να πω με σιγουριά πως οι μουσικές μου επιρροές προέρχονται κυρίως από ξένους καλλιτέχνες, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι στην ελληνική σκηνή δεν υπάρχει αξιόλογη μουσική. Να αναφέρω μερικά αγαπημένα ονόματα: William Orbit, Simon Posford, Craig Armstrong, Apparat, Max Richter, Massive Attack, Amon Tobin, Efterklang, Philip Glass, Evelyn Glennie, Four Tet, Fred Frith, Hammock, Interpol, Ravi Shankar, Thom Yorke, Sasha και άλλοι πολλοί.

Στο βίντεο «Beach Sampling» δημιουργείς μουσική από φυσικά αντικείμενα. Έχεις πειραματιστεί και με άλλα; Πως σου ήρθε η ιδέα;

Το Beach Sampling ήταν καθαρά προϊόν χαλάρωσης, καλής παρέας και επαφής με την φύση. Το σημείο στο δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής με θέα το Άγιο Όρος όπου και δημιουργήθηκε, είναι από μόνο του μια τεράστια πηγή έμπνευσης. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι μια τσάντα με το laptop σου, ένα φορητό recorder, μια μικρή κάμερα και ίσως ένα smartphone. Τα άλλα γίνονται από μόνα τους… Απλά ξεκίνα το παιχνίδι και αφέσου στη ροή. Προσπαθώντας να σπρώξω τα όρια της μουσικής δημιουργίας και του sound design ως μέσο έκφρασης τον τελευταίο καιρό έχω δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο κομμάτι από ένα μόνο δείγμα ήχου, ένα «Ααααα» 3 δευτερολέπτων για την ακρίβεια. Όλα τα υπόλοιπα όργανα, drums, bass, pads κτλ. φτιάχτηκαν από αυτό τον μοναδικό ήχο. Όταν υπάρξει βίντεο για αυτό το concept θα το μοιραστώ μαζί σας με χαρά!

Στο ίδιο βίντεο βλέπουμε να μας παρουσιάζεις τη διαδικασία της μουσικής δημιουργίας. Για εσένα η στιγμή της δημιουργίας είναι σημαντικότερη ή ισάξια με το αποτέλεσμα;

Τη στιγμή της δημιουργίας τείνω να χάνω κάθε συνειδητή σκέψη, πράγμα που σημαίνει πως εκείνη τη στιγμή δεν υπάρχει η έννοια του αποτελέσματος ή το μετά. Είναι η μαγική στιγμή του απόλυτου «Τώρα». Σε δεύτερο επίπεδο αφού περάσει η χαρά της δημιουργίας σαφώς και με ενδιαφέρει το αποτέλεσμα, για αυτό άλλωστε περνάω αμέτρητες ώρες επεξεργάζοντας το αρχικό υλικό έως ότου πάρει μια ενιαία και καλοσχηματισμένη μορφή, η οποία να γίνεται εύκολα αντιληπτή. Επομένως θεωρώ οτι η διαδικασία της δημιουργίας είναι εξίσου σημαντική με το αποτέλεσμα.

Πες μας λίγα λόγια για το σχήμα «Poordream» και την συνεργασία σου με το project «Subheim».

Το μουσικό project Poordream ξεκίνησε το 2008 εμπνευσμένο από τη σειρά ντοκιμαντέρ Zeitgeist. Είναι ένα ηλεκτρονικό κατά βάση σχήμα με στοιχεία IDM, experimental, breaks, world electronic, cinematic, σε συνδυασμό με ακουστικά όργανα, field recordings και σπάνιες φορές φωνητικά. To debut EP με τίτλο «Immaterial Monarch» κυκλοφόρησε το 2009, ακολούθησε το «Living Now» το 2011 σε συνεργασία με την αθηναϊκή 33 Recordings, ενώ παράλληλα υπάρχουν συμμετοχές στην Tympanik Audio από Σικάγο, την Βερολινέζικη Ad Noiseam καθώς και αρκετά ενδιαφέροντα remixes σε Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Το Subheim για μένα είναι κάτι παραπάνω από μια συνεργασία, είναι μια ανθρώπινη αξία, μια δυνατή φιλία, κάτι που με κάνει να νιώθω τυχερός. Ο Κώστας Κάτσικας είναι ο λαμπερός άνθρωπος και το σπάνιο μουσικό ταλέντο πίσω από το project αυτό. Έχουμε παίξει μαζί live σε Μόσχα και Βερολίνο και επίσης είμαι δίπλα του σε όποιο στάδιο της μουσικής παραγωγής απαιτείται. Άλλωστε οι μουσικοί μας δρόμοι διασταυρώνοται εδώ και χρόνια.

Αυτή τη στιγμή δουλέυεις ως freelance sound designer για διεθνείς εταιρίες, σκηνοθέτες και άλλους μουσικούς. Ποιός είναι ο στόχος σου και με τι θα ήθελες να ασχοληθείς περισσότερο;

Αυτό το διάστημα ασχολούμαι με πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα. Ένα μεγάλο project που δούλευα τους τελευταίους μήνες για την Native Instruments -σε συνεργασία με τον sound designer και master engineer Άγγελο Λιάρο- θα δει το φως της δημοσιότητας στα τέλη Μαρτίου. Είχα επίσης την χαρά να συνεργαστώ με το αμερικάνικο VICE σε ένα opener animation του Τony Zagoraiou (το bumper του Noisey), έναν από τους πλέον αναγνωρίσιμους και βραβευμένους Έλληνες motion designers.

VICE Opener from Tony Zagoraios on Vimeo.

Μου αρέσει ο κινηματογράφος, θα έλεγα οτι μουσικά πηγαίνω προς τα εκεί με έναν ιδιαίτερο τρόπο, συνδυάζοντας τις μουσικές μου καταβολές και τον ηλεκτρονικό ήχο με την ορχηστική κινηματογραφική ενορχήστρωση και τις πλούσιες μουσικές παραγωγές. Στα σκαριά βρίσκεται και η συνεργασία μου με την Just Isn't Music, την In-House publishing εταιρεία της Αγγλικής Ninja Tune.

Ασχολείσαι με κάτι άλλο πέραν της μουσικής και ποιά είναι τα χόμπι σου;

Ναι. Ένα από τα καλύτερα χόμπι μου είναι «ρακή με καλή παρέα» στο καφενείο της Ήβης και οι ατελείωτοι περίπατοι στο κέντρο της Αθήνας όπου και ζω.

Δισκογραφικά θα δούμε κάτι καινούργιο στο μέλλον;

Ένα νέο εκπληκτικό Subheim άλμπουμ έρχεται πιθανότατα μέσα στο 2014, όπως επίσης και κάτι εντελώς καινούργιο που ετοιμάζω και ολοκληρώνεται τους επόμενους μήνες με πιάνο μελωδίες, field recordings, avant-garde αισθητική και soundtrack-ική ατμόσφαιρα.

Ευχαριστώ John.
* Μέχρι στιγμής, ο John Valasis μετρά περισσότερα από 300 μουσικά κομμάτια και έχει κυκλοφορήσει πάνω από 25 LPs. Το 2005 δημιούργησε τη δική του δισκογραφική, με σκοπό να υλοποιήσει τόσο το δικό του όσο και το όραμα των υπολοίπων πειραματικών μουσικών στον ηλεκτρονικό χώρο. Για να ενημερωθείτε περαιτέρω για τη δουλειά του μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του: www.johnvalasis.com.