Στο Μέλλον ο Πλανήτης θα «Πλημμυρίσει» με Γιγαντιαίους Αρουραίους

Το ότι οι κατσαρίδες θα κληρονομήσουν την λεηλατημένη γη μας είναι απλά μια πολυφορεμένη παρανόηση. Οι πραγματικοί πρωταθλητές θα είναι αρουραίοι, φορείς πλήθους ασθενειών.

Αν και οι κατσαρίδες φαίνεται να είναι ανεξάντλητες, στην πραγματικότητα οι ασπόνδυλοι συγγενείς τους παρουσιάζουν μια αρκετά γρήγορα πληθυσμιακή μείωση, ενώ τα τρωκτικά αυξάνονται. Σε μια πρόσφατη και ευρέως συζητημένη μελέτη στο Science, ερευνητές μελέτησαν μια διαδικασία που ονομάζεται απομείωση της πανίδας -να θυμάστε αυτό τον όρο, είναι πολύ πιθανό να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας όσο και οι όροι 'οι πάγοι της Αρκτικής λιώνουν' ή 'απώλεια ενδιαιτημάτων' για να κατανοήσουμε την οικολογική κατάρρευση του πλανήτη- και η οποία περιγράφει πως η πλειοψηφία των ζώων στον πλανήτη εξαφανίζεται με ταχύ ρυθμό.

Με επικεφαλής τον Rodolfo Dirzo, καθηγητή βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, μια ομάδα επιστημόνων τεκμηρίωσε το ρυθμό με τον οποίο θα εξαφανιστεί η πανίδα στη σύγχρονη εποχή. Από το 1500 μ.Χ, τουλάχιστον 320 ασπόνδυλα είδα έχουν εξαφανιστεί, κυρίως λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας. Εκείνα που έχουν απομείνει εμφανίζουν μείωση 25% στους πληθυσμούς τους. Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η μείωση των εντόμων. Μόνο τα τελευταία 35 χρόνια, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο αριθμός των ασπόνδυλων έχει πέσει κατακόρυφα 45%. Οι ερευνητές αναφέρουν τις μειώσεις των πληθυσμών ως επιπλέον αποδεικτικό στοιχείο ότι είμαστε μάρτυρες της έκτης μεγάλης μαζικής εξαφάνισης ειδών του Ανθρωπόκαινου. Οπότε ποιος κερδίζει, εκτός των ανθρώπων, όταν οι μέλισσες, οι τίγρεις και οι αρκούδες χάσουν; Οι αρουραίοι.

«Όπου η ανθρώπινη παρουσία είναι υψηλή, οι ρυθμοί απομείωσης της πανίδας είναι υψηλοί, αυξημένη η συχνότητα εμφάνισης των τρωκτικών και άρα υψηλά τα επίπεδα των παθογόνων παραγόντων, γεγονός που αυξάνει τους κινδύνους μετάδοσης της νόσου» είπε ο Dirzo σε ανακοίνωση του μετά τη δημοσίευση της μελέτης. «Ποιος θα φανταζόταν ότι μόνο η απομείωση της πανίδας θα είχε όλες αυτές τις δραματικές συνέπειες; Αλλά μπορεί να είναι ένας φαύλος κύκλος».

Η Hilary Young, μια από τις συντάκτριες της μελέτης, έχει πραγματοποιήσει και στο παρελθόν έρευνα εξετάζοντας πως τα τρωκτικά αυξήθηκαν πολύ μετά την εξαφάνιση μεγάλων ειδών.

«Αυτό που διαπιστώσαμε ήταν εκείνες οι περιοχές είδαν πολύ γρήγορα τεράστια αύξηση των τρωκτικών» δήλωσε η Young  στο The Current. «Όλα τα χόρτα και οι θάμνοι που συνήθως καταναλώνονταν από μεγάλα θηλαστικά, σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν διαθέσιμα για τα τρωκτικά-τόσο ως τροφή, όσο και ως καταφύγιο. Κατά συνέπεια, ο αριθμός των τρωκτικών διπλασιάστηκε και το ίδιο συνέβη και με τις ασθένειες, αφού τα τρωκτικά μετέφεραν τα εξωπαράσιτα τα οποία φιλοξενούσαν».

Διπλάσιος αριθμός αρουραίων και διπλάσιος αριθμός εξωπαράσιτων. Μελέτη, του 2013, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences εξέτασε πως τα παράσιτα που μεταφέρουν οι αρουραίοι είναι καθοριστικά για τη μεταφορά ασθένειας: «Τα τρωκτικά μαζί με τα αρθρόποδα εξωπαράσιτα μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση των αρθροποδογενών ιών, στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων, χοριομηνιγγίτιδας, πανώλης, τουλαραιμίας, λεπτοσπείρωσης, σπειροχαίτωσης κλπ» έγραψαν οι συγγραφείς της μελέτης.

«Στα εξωπαράσιτα περιλαμβάνονται έντομα, ψύλλοι και ακάρεα» συνεχίζει η μελέτη του 2013 «μερικά από αυτά είναι μόνιμα όπως οι ψείρες, ενώ τα περισσότερα από τα ώριμα τσιμπούρια και ψύλλοι είναι προσωρινά παράσιτα. Οι αρουραίοι είναι γνωστό ότι φιλοξενούν τέσσερις ομάδες εξωπαράσιτων: ψύλλους, τσιμπούρια, ακάρεα και ψείρες… Μερικά από τα εξωπαράσιτα μπορούν βιολογικά ή μηχανικά να μεταφέρουν μολυσματικούς παράγοντες στον άνθρωπο ή τα ζώα και έτσι να υπάρξει μετάδοση της μόλυνσης».

Με άλλα λόγια, οι αρουραίοι μεταφέρουν πολλά παράσιτα, που μεταφέρουν πολλές ασθένειες. Εδώ, σύμφωνα με το Κέντρο για τον Έλεγχο των Ασθενειών, παραθέτουμε μια σύντομη λίστα με τις ασθένειες για τη μετάδοση των οποίων θεωρούνται υπεύθυνοι οι αρουραίοι στις ΗΠΑ:

• Πνευμονικό Σύνδρομο Hantavirus 
• Αιμορραγικός Πυρετός με Νεφρικό Σύνδρομο 
• Πυρετός Lassa 
• Λεπτοσπείρωση
• Λεμφοκυτταρική Χωριομηνιγγίτιδα (LCM)
• Αιμορραγικός Πυρετός του Omsk
• Πανώλη
• Πυρετός από δάγκωμα νυχτερίδας
• Σαλμονέλλωση
• Arenaviruses Νότιας Αμερικής (αιμορραγικός πυρετός Αργεντινής, αιμορραγικός πυρετός Βολιβίας, αιμορραγικός πυρετός σχετικός με τη Sabiá, αιμορραγικός πυρετός Βενεζουέλας)
• Τουλαραιμία

Είναι μια άσχημη κατάσταση. Και υπό το πρίσμα της επικείμενης κυριαρχίας τους, αξίζει να θυμόμαστε ότι οι αρουραίοι έπαιξαν βασικό ρόλο στη βοήθεια διάδοσης των βουβωνικής πανώλης στη διάρκεια του Μαύρου Θανάτου. Ο συνωστισμός, οι ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης τη βοήθησαν να γίνει ένας καταστροφικός δολοφόνος, αλλά ήταν ένα εξωπαράσιτο-ένας ψύλλος-που έφερε την πανούκλα.

«Η βουβωνική πανώλη, μια ασθένεια που ακόμα υπάρχει σε κάποιες περιοχές του κόσμου, είναι σήμερα γνωστό ότι έχει μεταδοθεί από τους ψύλλους που ζουν πάνω στους αρουραίους» έγραψε ο Mark Ormrod, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ, στο BBC.

Οι συνθήκες υγιεινής και περίθαλψης είναι πολύ βελτιωμένες συγκριτικά με την εποχή του Μεσαίωνα, αλλά οδεύουμε προς ένα μέλλον που χαρακτηρίζεται από κοινούς, ίσως συνωστισμένους, χώρους ενδιαίτησης: περισσότερο από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού σήμερα ζει στις πόλεις, δισεκατομμύρια πρόκειται να προστεθούν σε αυτούς και έτσι οι υπερπόλεις θα μεγαλώσουν. Μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που ζουν στην πόλη, σημαίνει περισσότεροι αρουραίοι, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει παρόμοια εάν όχι θανατηφόρα δεινά για τη δημόσια υγεία.

Και ο Dirzo και η ομάδα του δεν είναι οι μόνοι που ανησυχούν για την αύξηση των αρουραίων. Στην πραγματικότητα, μόλις στις αρχές της φετινής χρονιάς, μια άλλη ομάδα επιστημόνων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα τρωκτικά θα είναι το είδος που είναι πιθανότερο να επιζήσουν των υπολοίπων.

Ο Δρ. Jan Zalasiewicz, γεωλόγος από το Πανεπιστήμιο του Leicester πιστεύει ότι οι αρουραίοι είναι τα κατάλληλα ζώα για να επανακατοικήσουν τον κόσμο σε περίπτωση μαζικής εξαφάνισης.

«Τα ποντίκια, σήμερα, βρίσκονται σε πολλά εάν όχι στα περισσότερα νησιά σε όλο τον κόσμο» εξήγησε «και από τη στιγμή που βρίσκονται εκεί, έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολο να εξαλειφθούν. Στην ουσία εγκαθίστανται εκεί για τα καλά. Κι όταν φθάνουν εκεί, υπερισχύουν πολλών ενδημικών ειδών και σε κάποιες περιόδους τους οδηγούν σε εξαφάνιση. Αποτέλεσμα είναι το άδειασμα του οικοχώρου. Έτσι οι αρουραίοι βρίσκονται στην ευχάριστη θέση να ξαναγεμίσουν ένα μεγάλο μέρος του σε διάστημα μιας δεκαετίας έως ενός μακρινού γεωλογικού μέλλοντος».

Για πολλούς από εμάς, αυτό το μέλλον είναι εξαιρετικά εύκολο να το φανταστούμε. Με μερικούς υπολογισμούς, στη Νέα Υόρκη, υπάρχουν διπλάσιοι αρουραίοι από ότι άνθρωποι. Φυσικά αποτελούν μάστιγα και σε άλλες πόλεις.

Καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να εξαφανίζουν τα μεγαλύτερα ζώα της πανίδας και ο αριθμός των αρουραίων διπλασιάζεται για να γεμίσει το κενό, θεωρητικά, μπορούμε να αναμένουμε να δούμε όλα τα παραπάνω. Ακόμα κι αν δεν σας απασχολούν οι επιπτώσεις στην υγεία, υπάρχει το γεγονός ότι  καταστρέφουμε την τεράστια, εντυπωσιακή βιοποικιλότητα μας, και την ανταλλάσουμε με μία βαθιά δυσάρεστη, αρουραιο-κεντρική μονοτονία.

Πέρα από την απομείωση της πανίδας, υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι η αλλαγή του κλίματος βελτιώνει τις συνθήκες για τους αρουραίους γενικά, σε πολλές περιοχές. Επίσης, πιθανόν αξίζει να προσθέσουμε σε αυτό το σημείο ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες ευθύνονται για την αύξηση του μεγέθους κάποιων ειδών αρουραίου, γεγονός που ενισχύει περαιτέρω τον πληθυσμό τους. Ο Zalasiewicz, από την πλευρά του, φαντάζεται ότι μόλις ο ανταγωνισμός γίνει σπάνιος, οι αρουραίοι θα γίνουν μεγαλύτεροι από τα πρόβατα.

Έτσι ώστε, στη συνέχεια, υπάρχει ένα κακό προαίσθημα για το Ανθρωπόκαινο: Γιγαντιαίοι, φέροντες παράσιτα και ασθένειες αρουραίοι, πολλαπλασιάζονται κατά κύματα ενώ όλα τα άλλα είδη εξαφανίζονται.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.