Γνωρίσαμε τον Γάλλο που Γκρέμισε το Τείχος του Βερολίνου

​

Πριν είκοσι πέντε χρόνια έπεσε το Τείχος του Βερολίνου. Στις 9 Νοεμβρίου του 1989, έπειτα από 28 χρόνια αυστηρών συνοριακών ελέγχων, η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας ανακοίνωσε ότι οι πολίτες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας ήταν πλέον ελεύθεροι να επισκεφτούν τη δυτική πλευρά. Εκείνο το βράδυ, οι Ossis υπερίσχυσαν των φρουρών της Ανατολικής Γερμανίας και οι Wessis τους υποδέχτηκαν με λουλούδια και σαμπάνιες.

Σύντομα οι mauerspechte («τρυποκάρυδοι του τοίχου») ενώθηκαν με το party. Χτύπησαν τον τοίχο με σφυριά και ξεκίνησαν να κατεδαφίζουν το οδόφραγμα που χώριζε την Δυτική Ευρώπη από το Ανατολικό Μπλοκ. Η καταστροφή του «τείχους του αίσχους» -η οποία ολοκληρώθηκε με μπουλντόζες λίγους μήνες αργότερα- προανήγγειλε την επανένωση της Γερμανίας και έγινε σύμβολο της λήξης του Ψυχρού Πολέμου.

Η φωτογραφία που εμφανίστηκε στα πρωτοσέλιδα της επόμενης μέρας, ήταν ενός τύπου ο οποίος, κρατώντας ένα σφυρί, κοπανούσε με μανία τον τοίχο. Σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα, ο άνδρας ήταν από την Ανατολική Γερμανία, αλλά, όπως ανακάλυψα 25 χρόνια αργότερα, στην πραγματικότητα είναι Γάλλος, ονομάζεται Laurent και εξακολουθεί να μένει στο Βερολίνο.

«Αυτό το πράγμα στεκόταν εκεί 30 ολόκληρα χρόνια και όλοι το φοβόντουσαν», μου είπε πρόσφατα. «Κανείς δεν ήξερε τι υπήρχε στην άλλη πλευρά – θα μπορούσαν να μας είχαν σκοτώσει, αλλά όλα πήγαν καλά», λέει σκεπτόμενος την στιγμή που είχε ανέβει στον τρίμετρο τοίχο κοντά στη Brandenburg Gate.

Ο Laurent είχε κατευθυνθεί προς το Τείχος μετά τη δουλειά του, αρπάζοντας ένα σφυρί «σε περίπτωση που έμπλεκα με την αστυνομία της ανατολικής Γερμανίας, και για να έχω κι ένα σουβενίρ», όπως μου είπε. Όταν έφτασε, το checkpoint στη Bornholmer Strasse ήταν ήδη ανοιχτό μιάμιση ώρα και υπήρχαν πολίτες και από τις δύο πλευρές, επανενωμένες οικογένειες και μεθυσμένοι άνδρες με βαριοπούλες, που μόλις άρχιζαν να συνειδητοποιούν τι είχε συμβεί.

«Ορισμένοι ήταν ήδη σκαρφαλωμένοι στον τοίχο και προσπαθούσαν να σπάσουν το τσιμέντο, αλλά δεν τα κατάφερναν», δήλωσε ο Laurent. «Πήρα το σφυρί μου και τους έδειξα πώς να το κάνουνε».

Ο Laurent είναι τεχνίτης, έτσι ήξερε πώς να σπάσει τα τεράστια κομμάτια της πέτρας. Το τείχος άρχισε σιγά σιγά να καταρρέει και μεγάλα κομμάτια έπεφταν στο έδαφος. Ο Laurent κράτησε ένα-δυο μάλιστα για τον εαυτό του. Παρακινούμενος από το πλήθος, συνέχισε τη σφυρηλάτηση για μία απόσταση 30 μέτρων, ενώ φωτογράφοι σκαρφάλωναν για να τραβήξουν φωτογραφία τον τύπο που, με μια Mohawk, έγραφε παγκόσμια ιστορία.

Ένας φωτογράφος από το DPA -κορυφαίο πρακτορείο φωτογραφίας της Γερμανίας- ήταν ο πρώτος που απαθανάτισε τη σκηνή. Λίγες στιγμές αργότερα, ο φωτορεπόρτερ David Burnett τράβηξε μία έγχρωμη φωτογραφία για το περιοδικό TIME κι έτσι το πρόσωπό του Laurent κατέληξε στα χέρια εκατομμυρίων αναγνωστών σε όλο τον κόσμο.

Μέχρι το πρωί της Δευτέρας, η φωτογραφία του Laurent ήταν σε όλες τις εφημερίδες. «Οι συνάδελφοι στην δουλειά με κορόιδευαν. Για ένα διάστημα κράτησα χαμηλό προφίλ», είπε. Τον ρώτησα γιατί μερικές εφημερίδες είχαν γράψει ότι ήταν από την Αναταολική Γερμανία. «Οι Γερμανοί από το ανατολικό μπλοκ, συνήθιζαν να φορούν φθηνά τζιν, σαν κι αυτό που φορούσα εκείνο το βράδυ. Έτσι νόμιζαν ότι ήμουν από εκεί».

Η φωτογραφία του Laurent διανεμήθηκε από το AFP -έχει εμφανιστεί στη γαλλική εφημερίδα Libération, τουλάχιστον τέσσερις φορές -είναι στα σχολικά βιβλία της ιστορίας που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο -και έχει γίνει ακόμα και αναμνηστικό γραμματόσημο στο νησί του Αγίου Μαρτίνου, στην Καραϊβική. Ωστόσο, το όνομα του φωτογράφου δεν φαίνεται πουθενά. Η DPA δεν φαίνεται να έχει πληροφορίες για το ποιος τράβηξε την φωτογραφία και ούτε υπάρχουν πληροφορίες online. Αυτό που γνωρίζουμε σίγουρα είναι ότι είναι από τις πρώτες φωτογραφίες ανθρώπων που κατεδάφιζαν το τείχος.

«Το καταλαβαίνεις παρατηρώντας το τείχος», εξηγεί ο Laurent. «Στην δική μου φωτογραφία ο τοίχος από πίσω είναι άθικτος. Στις περισσότερες φωτογραφίες όμως, είναι ήδη κατεστραμμένος. Κανείς δεν δίνει προσοχή στο τσιμέντο». Τις επόμενες ημέρες, μετά την 9η Νοεμβρίου, το σπάσιμο του τείχους έγινε business -όλοι ήθελαν ένα κομμάτι και μια φωτογραφία. Το Σάββατο στις 11 του μήνα, μικρά περίπτερα ξεφύτρωσαν εδώ κι εκεί που νοίκιαζαν σφυριά και καλέμια για 3 μάρκα και 15 λεπτά το καθένα. Το wall business κράτησε ένα χρόνο, μέχρι που η κατεδάφιση του τείχους ολοκληρώθηκε.

Σήμερα, ολόκληρα τμήματα του τείχους πωλούνται ακόμα στο eBay -τα τμήματα με γκράφιτι έχουν τις υψηλότερες τιμές. Ο Viktor Pawlowski, ένας κατασκευαστής από τη Δυτική Γερμανία, ήταν σίγουρος ότι η αγορά των σουβενίρ του Τείχους θα τον οδηγούσε στην συνταξιοδότηση. Και είχε δίκιο -αγόρασε σχεδόν 300 τόνους πέτρας από το τείχος και διοχετεύει τα περισσότερα από τα κομμάτια που θα βρείτε σε καταστήματα με σουβενίρ σήμερα.

Εάν προσωπικά θέλετε να αποκτήσετε ένα άψυχο κομμάτι ιστορίας, ένα κομμάτι του Τείχους μπορεί να γίνει δικός σας για € 7.000.

Μετά την πτώση του Τείχους, το Βερολίνο άλλαξε πολύ και αυτό δεν αρέσει σε όλους. «Μακάρι η πόλη να είχε εξελιχθεί με διαφορετικό τρόπο. Είναι πολύ πιο σκληρή σήμερα και όταν σκέφτομαι ότι έχω παίξει και εγώ τον ρόλο μου σε όλο αυτό, το βρίσκω ειρωνικό », δήλωσε ο Laurent. «Δεν λυπάμαι για την πτώση του τείχους, αλλά για μένα, τα προηγούμενα χρόνια ήταν τα καλύτερα».

Ο Laurent ήταν 30 το 1989, είχε σχεδόν την ίδια ηλικία με το Τείχος. Γεννήθηκε στη πόλη Tours της Γαλλίας και μετακόμισε στο Βερολίνο για τις καταλήψεις και την πανκ σκηνή. Πριν γίνουν όλα αυτά, το Δυτικό Βερολίνο ήταν γεμάτο με μεγάλες εκτάσεις εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και οι κάτοικοι απαλλάσσονταν από τη στρατιωτική θητεία, γεγονός το οποίο άρεσε πολύ στους αντι-μιλιταριστές, τους χίπις, τους πανκ, τους αριστερούς και τους καλλιτέχνες που έμεναν εκεί.

Ο Laurent έχει σταματήσει να εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια, λόγω προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε και ασχολείται με την τέχνη από τότε. Τα έργα του αποτελούνται από ανακυκλωμένα υλικά, όπως μαγειρικά σκεύη, με τα οποία δημιουργεί παράξενες, αφηρημένες μορφές μουσικών οργάνων. Τον γοητεύουν επίσης οι γραβάτες που φορούν οι επιχειρηματίες -«Μα πώς τις διαλέγουν;» απορεί. Τις χρησιμοποιεί για να φτιάξει τους κεντρικούς χαρακτήρες σε έργα κολάζ και στη ζωγραφική του. Ο Ιησούς στο σταυρό, η Μαρία Αντουανέτα και η Ιωάννα της Λωραίνης. Χαρίζει τα έργα του στους φίλους ή τα αποθηκεύει στο σπίτι όπου ζει τα τελευταία 25 χρόνια, μαζί με άλλα σουβενίρ που έχει μαζέψει όλα αυτά τα χρόνια.

Σήμερα, το Βερολίνο δεν έχει καμμία σχέση με την πόλη στην οποία μετακόμισε ο Laurent πριν από τρεις δεκαετίες. Οι καταλήψεις έχουν κλείσει και έχουν μετατραπεί σε γκαλερί τέχνης, μπαρ ή loft διαμερίσματα. Το σημείο όπου κάποτε βρισκόταν το τείχος, το οποίο ανήκε στην τουρκική εργατική τάξη του Βερολίνου, ξεπουλιέται τώρα για μία περιουσία σε developers. Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που έβλεπες κάποιο φορτηγάκι που ανήκε στην hippy κοινότητα και που κυκλοφορούσε με τα εκτρεφόμενα ζώα τους στην πόλη.

Για τον Laurent και για όλους εκείνους που γνώριζαν την πόλη από παλιά, τα μέσα της δεκαετίας του '90 ήταν η χρυσή εποχή για το Βερολίνο. Η πόλη είχε επιτέλους επανενωθεί και δεχόταν κύματα ανθρώπων από την Ανατολή, που διψούσαν για την αντικουλτούρα της Δύσης. Ωστόσο, όπως συμβαίνει συχνά, όταν μια περιοχή είναι τόσο 'δροσερή' και πάμφθηνη, οι μεσίτες - μεγιστάνες μαζεύτηκαν από παντού και μεταμόρφωσαν γρήγορα την περιοχή σε brushed marble και bespoke bathrooms. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το Tacheles –το μεγαλύτερο artist squat του Βερολίνου, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης- πωλήθηκε έναντι € 150.000.000 σε Αμερικανούς επενδυτές που σχεδιάζουν να τη μετατρέψουν σε καταστήματα και γραφεία.

Σήμερα, το Βερολίνο προσπαθεί να καθιερωθεί ως η μεγάλη σύγχρονη πρωτεύουσα της Γερμανίας. Η πτώση του τείχους τελικά επέτρεψε στην πόλη να φτάσει σε αυτό το σημείο, και είναι σαφώς θετικό, ότι η Γερμανία και το Βερολίνο δεν είναι πλέον κομμένα στα δύο. Αλλά, το Βερολίνο που ήταν κάποτε, εξαφανίστηκε για τα καλά.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.