Μια Μέρα με τον «Νεκροθάφτη των Φτωχών» της Θεσσαλονίκης

Ο Γιάννης Γκουσμπουνάρης δεν είναι ένας κλασικός νεκροθάφτης, απ’ αυτούς που όταν σε βλέπουν παίρνουν ένα καταθλιπτικό ύφος νομίζοντας ότι είσαι συγγενής νεκρού. Χαμογελάει, είναι αεικίνητος και στην «πιάτσα» των γραφείων τελετών είναι γνωστό ότι αναλαμβάνει τις κηδείες των φτωχών. Δωρεάν, καθώς οι συγγενείς τους, όταν βρίσκονται και εάν υπάρχουν, αρνούνται να αναλάβουν τα έξοδα της κηδείας επειδή δεν έχουν χρήματα. Άλλωστε η πιο… φτηνή κηδεία, σίγουρα ξεπερνάει τα 1.000 ευρώ, χωρίς λουλούδια και τα συναφή.

Τον βρήκαμε στο καινούργιο γραφείο τελετών του, μικρότερο από το προηγούμενο, στην οδό Ολύμπου, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Εκεί μεγάλωσε και ο ίδιος, γόνος οικογένειας νεκροθαφτών. «Ήταν ο θείος μου, ο νονός μου, απ’ αυτούς το έμαθα, είμαι από μικρός σε γραφεία τελετών, από το 2008 έχω το δικό μου», λέει στο VICE. Κρατάει στα χέρια του μία υπεύθυνη δήλωση προς «πάσα χρήση», όπως αναφέρει στο σημείο του παραλήπτη. «Δηλώνω υπεύθυνα ότι αδυνατώ να καλύψω τα έξοδα κηδείας του αδερφού μου Ν. Γ. Δ. κατοίκου Θεσσαλονίκης», γράφει ο δηλών και η υπογραφή του «ταυτοποιείται» για τη γνησιότητά της από τον αξιωματικό υπηρεσίας αστυνομικού τμήματος με μία υπογραφή και μία υπηρεσιακή σφραγίδα.

Είναι το πρώτο έγγραφο που κινεί τη διαδικασία ταφής ενός άπορου νεκρού, τον οποίο αρνούνται να κηδέψουν λόγω εξόδων οι συγγενείς του. Είναι αυτοί οι νεκροί που όλο το χρόνο γεμίζουν τους νεκροθαλάμους της ιατροδικαστικής υπηρεσίας Θεσσαλονίκης. Εκεί που οι υπεύθυνοι αναζητούν λύσεις, αλλά κολλούν στη γραφειοκρατία. «Αυτή την περίοδο έχουμε έξι σορούς στα ψυγεία», λέει η προϊσταμένη της Ιατροδικαστικής υπηρεσίας Θεσσαλονίκης Ελένη Ζαγκελίδου. «Το καθένα ψυγείο έχει δύο θέσεις όμως αναγκαζόμαστε και τους βάζουμε δυο – δυο σε κάθε συρτάρι», συμπληρώνει.

Το πρόβλημα είναι γνωστό, όμως δεν λύνεται. Το μόνο που αντιμετωπίστηκε ήταν η ταχύτητα εκταμίευσης κονδυλίων για τις κηδείες. Δηλαδή το υπουργείο Δικαιοσύνης, δικαιολογεί 300 ευρώ – μεικτά – για κάθε ταφή νεκρού που είναι στα αζήτητα, είτε άγνωστος, είτε χωρίς συγγενείς, είτε με συγγενείς που αρνούνται να τον θάψουν. Όμως δικαιολογεί μόνον επτά ταφές τον χρόνο. Πριν ένα χρόνο οι ιατροδικαστές, λόγω καθυστέρησης εκταμίευσης των κονδυλίων, εκλιπαρούσαν στα νεκροταφεία να χορηγηθούν «θέσεις» για τους άτυχους εγκαταλειμμένους ανθρώπους. Ή αναζητούσαν νεκροταφεία σε χωριά της Θεσσαλονίκης, οι υπεύθυνοι των οποίων δεν είχαν αντίρρηση να τους θάψουν.

«Τα νεκροταφεία δεν επιτρέπουν ούτε να τους βάλουμε σε φέρετρα. Μας λένε “αφού δεν έχουν λεφτά και παραχωρούμε δωρεάν τη θέση, για ποιόν λόγο να έχουν φέρετρα”. Μόνον σε σάκο μας αφήνουν ή σε σεντόνι να βάλουμε τους ανθρώπους για να ταφούν. Διαμαρτύρομαι και τους λέω “δεν είναι δυνατόν να το κάνετε αυτό, άνθρωποι είναι”, αλλά δεν καταλαβαίνουν. Εδώ δεν δέχονται να τους διαβάσουν επειδή δεν έχουν λεφτά, ευτυχώς όμως τους δίνουμε εμείς κανένα ψιλό και το κάνουν», περιγράφει αφοπλιστικά για όσα συμβαίνουν στα νεκροταφεία των μεγάλων πόλεων. Περιγράφει μάλιστα περιστατικό στο οποίο δύο νεκροί μαζί, «διαβάστηκαν» κανονικά μέσα σε φέρετρα στην εκκλησία του νεκροταφείου, όμως αργότερα απαιτήθηκε να αφαιρεθούν κατά την ταφή. «Αφού ούτως ή άλλως έχουν… χρησιμοποιηθεί δεν μπορώ να τα κάνω κάτι τους έλεγα, όμως δεν καταλάβαιναν. Με ανάγκασαν και τα έβγαλα, τους θάψαμε μόνο σε σάκους».

VICE Video: Ανεξίτηλη Ομορφιά

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Ο ίδιος επιμένει… δωρεάν. «Εγώ τα βάζω από την τσέπη μου τα φέρετρα. Δεν θέλω χρήματα, αυτές τις κηδείες τις κάνω έτσι», τονίζει και διευκρινίζει ότι δεν εισπράττει ούτε τα χρήματα που το υπουργείο Δικαιοσύνης δικαιολογεί. «Είναι 2.100 το χρόνο μεικτά, πρέπει να κόψω τιμολόγιο, να φορολογηθώ, και να τα πάρω δεν ξέρω πότε. Δεν τα θέλω κι ας με παρεξηγούν ορισμένοι. Εγώ το κάνω επειδή το θέλω».

Ο «νεκροθάφτης των φτωχών» είναι ευχάριστος τύπος, παρ’ ότι η δουλειά του συνδέεται μόνον με τη θλίψη. Στις τελευταίες ευρωεκλογές ήταν και υποψήφιος με τους ΑΝ.ΕΛ. με σποτ που έγινε viral αφού απειλούσε να τους… θάψει όλους κρατώντας ένα φτυάρι. Ωστόσο εξοργίζεται όταν βλέπει πως ελάχιστοι είναι αυτοί που ενδιαφέρονται για τους μοναχικούς ανθρώπους ακόμη κι όταν πεθαίνουν. «Αν δεν ήταν ο Γιάννης, οι άστεγοι και οι φτωχοί θα ήταν ακόμη στα ψυγεία, μόνον αυτός παίρνει τα αζήτητα», λέει ένας γείτονας που περνάει από το γραφείο και ενημερώνεται για τη συνέντευξη.

Πίσω στους νεκροθαλάμους της Ιατροδικαστικής υπηρεσίας, εκεί που η ατμόσφαιρα απομυθοποιεί τον θάνατο μετατρέποντάς τον σε μία… καθημερινή διαδικασία, η Ελένη Ζαγκελίδου, εξακολουθεί να αγωνίζεται να βρει οριστική λύση στο ζήτημα των σορών που είναι στα αζήτητα. «Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πολλοί συγγενείς ανθρώπων που αποποιούνται των εξόδων της κηδείας λόγω οικονομικής αδυναμίας. Εμείς κινούμε τις διαδικασίες από το υπουργείο, που πλέον είναι ταχύτερες, όμως ευτυχώς υπάρχουν και κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι αναλαμβάνουν τα έξοδα χωρίς να θέλουν να φαίνονται πουθενά, επειδή γνωρίζουν το πρόβλημα», λέει στο VICE. Τα ψυγεία βαθιάς κατάψυξης είναι αυτά που κρατούν επί μήνες τις σορούς των φτωχών.

Ο ιδιοκτήτης του γραφείου τελετών Γιάννης Γκουσμπουνάρης είναι έτοιμος να ολοκληρώσει τη διαδικασία ταφής ενός άστεγου, που έχασε τη ζωή του, γύρω στα 65, μέσα στο αυτοκίνητό του, που είχε μετατρέψει σε σπίτι. Η σορός του… περιμένει την ταφή εδώ και δέκα ημέρες. Ο αδερφός του αποποιήθηκε των εξόδων και μόλις εγκριθεί η διαδικασία η Ιατροδικαστική θα αποδεσμεύσει τη σορό για να ταφεί. «Και ποιους δεν έχω θάψει», λέει βγάζοντας έναν σωρό έγγραφα με τα δικαιολογητικά της κάθε ταφής. «Μία γυναίκα, 88 χρόνων, ήταν ένα χρόνο στο ψυγείο. Επειδή είχε συγγενείς δεν έδιναν δωρεάν τον τάφο. Τον πλήρωσα. Γάμμα κατηγορίας. Ο γιος της δεν εμφανίστηκε ποτέ. Ήταν κρίμα». Ένας άλλος, φτωχός κι αυτός, τάφηκε σε ένα χωριό, η κόρη του δεν είχε χρήματα, όμως την ειδοποίησα. «Της είπα θα κάνουμε κανονική κηδεία να φύγει ο άνθρωπος με αξιοπρέπεια», λέει.

Ο νεκροθάφτης προσπάθησε παλιότερα να κάνει διάφορες κινήσεις για να καλυφτούν αυτά τα έξοδα. Προσπάθησε να συστήσει συνεταιριστική επιχείρηση, «δεν υπάρχει τέτοιο αντικείμενο μου είπαν», πήγε στον δήμο, «μου υποσχέθηκαν και ακόμη περιμένω», απογοητεύτηκε.

«Και γιατί τα κάνεις όλα αυτά», έρχεται η αυθόρμητη ερώτηση. «Δεν τα κάνω μόνο εγώ τα κάνουν και άλλοι συνάδελφοι, απλώς εγώ το έχω κάνει σύστημα. Ίσως να πιάσω μια θέση με καλύτερη θέα εκεί πάνω…», απάντησε.

Περισσότερα από το VICE

Αυτό Είναι με Απλά Λόγια το «Σκάνδαλο DePuy» στα Ελληνικά Νοσοκομεία

Η Σουρεάλ Εμμονή της Αγγλίας με τον Elvis Presley

Το Πανάκριβο Ελληνικό Καλοκαίρι