Βαθμολογήσαμε Κλασικές Ταινίες για την 28η Οκτωβρίου, από τη Χειρότερη στην Καλύτερη

Η περίοδος της Κατοχής και της Αντίστασης, όπως είναι λογικό, έχουν κερδίσει τη δική τους θέση στην ελληνική κινηματογραφία. Αν και οι κινηματογραφικές στιγμές εθνικής υπερηφάνειας έχουν να κάνουν, κυρίως, με δακρύβρεχτα story ή το κλασικό δίπολο «κακοί Γερμανοί VS καλοί Έλληνες», υπάρχουν και οι εξαιρέσεις.

Ο ελληνικός κινηματογράφος δεν θα μπορούσε παρά να αποτυπώσει την εθνική επέτειο μέσα από τη δική του οπτική. Μολονότι τις εξετάζουμε, αναπόφευκτα, με τη σημερινή ματιά, εκείνη την εποχή που κυκλοφόρησαν ο κόσμος ανταποκρίθηκε και τα εισιτήρια το αποδεικνύουν περίτρανα. Οι περισσότερες ταινίες για το «έπος του ‘40» γυρίστηκαν στη χρυσή περίοδο του ελληνικού εμπορικού κινηματογράφου (60’s - 70’s).

Εμείς καθίσαμε να δούμε ξανά ορισμένες από αυτές και να τις βαθμολογήσουμε όσο πιο ανεπηρέαστα μπορούμε.

Δεν μπορούμε να έχουμε εικόνα γι' αυτή την ταινία γιατί ποτέ δεν έχουμε αντέξει να τη δούμε σερί ολόκληρη. Γιατί κάποιος να δημιουργήσει αυτό το ψυχολογικό τραύμα σε όσα παιδιά καθόμασταν με τις γιαγιάδες μας τα Σαββατόβραδα και βλέπαμε ταινίες στην τηλεόραση, όσο οι γονείς μας πήγαιναν στα μπουζούκια; Πόσο δράμα με eyeliner να αντέξει κανείς; Από δασκάλες, λοιπόν, ψηφίζουμε-στηρίζουμε αυτήν με τα «χρυσά μάτια» του Στρατή Μυριβήλη.

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη πρωταγωνιστεί σε ένα κατασκοπικό ρομάντζο, στη σκιά της ναζιστικής Γερμανίας. Η Νέλλη πριν γίνει κατάσκοπος ήταν μια διάσημη τραγουδίστρια καμπαρέ στο Βερολίνο, ερωτευμένη με τον Εβραίο Βίλυ Φόστερ, που τον υποδύθηκε ο νεαρός τότε Δάνης Κατρανίδης. Όταν τους καλεί η πατρίδα όμως, η Νέλλη μαζί με τον Βίλυ έρχονται στην Ελλάδα και μπαίνουν στην Αντίσταση.

Όταν γυρίστηκε η ταινία «Κατάσκοπος Νέλλη», το 1981, οι εποχές της δόξας του ελληνικού σινεμά ήταν πια παρελθόν. Η αισθητική της δεκαετίας του ’80 είναι εμφανής στην ταινία και παρά τη λάμψη της Αλίκης Βουγιουκλάκη, το εγχείρημα δεν σώζεται. Το σενάριο είναι φυσικά επικολυρικό και μερικές δραματικές ατάκες, σε συνδυασμό με το context προκαλούν γέλιο.

Εδώ μπορούμε χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι ο Δάνης Κατρανίδης για να γοητεύσει την Αλίκη, της προσφέρει ένα αρνίσιο κεφαλάκι σε σικ πακέτο λέγοντάς της: «Αφού είχατε την ευγένεια να μου προσφέρετε το μισό παγκάκι σας, σκέφτηκα ότι θα ήθελα να σας προσφέρω αυτό. Με αγάπη, Βίλυ» και της δίνει το αρνί. Δεν περιγράφω άλλο.

Με την κήρυξη του πολέμου και την κατάρρευση του μετώπου, οι Γερμανοί μπαίνουν στο χωριό Μικρή Λεύκα - στην πραγματικότητα η ταινία γυρίστηκε στο χωριό Γαλάτιστα του Νομού Χαλκιδικής. Ο Γερμανός υπολοχαγός Βίλι Κνουτ (Λάκης Κομνηνός) μετατρέπει το εργοστάσιο ξυλείας, που υπάρχει εκεί, σε εργοστάσιο κατασκευής πολεμοφοδίων και υποχρεώνει τους κατοίκους να δουλεύουν σε αυτό. Γενικά γίνεται προσπάθεια να χωρέσει μέσα σε μια ταινία το κλίμα τρομοκρατίας από τους κατακτητές, ταυτόχρονα με δύο love stories που προσπαθούν να ισορροπήσουν την «πολεμίλα» και φυσικά την αντίσταση των ντόπιων. 

Ωστόσο, βλέποντας την ταινία με τη ματιά τού σήμερα είναι δύσκολο να μην ξενερώσεις σε πολλά σημεία. Δεν στεκόμαστε προφανώς στα τεχνικά κομμάτια ούτε στις τέρμα fake σκηνές βίας, αλλά θα ακούσεις ρατσιστικές ατάκες τύπου «του έκοψαν τα πόδια, είναι μισός άνθρωπος» ή σεξιστικά αστεία εποχής, τύπου «όταν παντρευτείς, θα πλένεις τα πιάτα του σπιτιού» ή θα δεις σφαγή ζώου στη μέση του χωριού για λόγους πανηγυριού.

Είναι άλλη μία ταινία όπου οι Γερμανοί μιλούν άπταιστα ελληνικά και τραγουδούν ΜΟΝΟ to "Lili Marleen". Επίσης, η ταινία τελειώνει με τρόπου που θεωρητικά θα μπορούσε να έχει γίνει από την πρώτη μέρα, αλλά ΟΚ - δεν κάνω spoiler. 

Τέλος, πρωταγωνιστικό ρόλο στο «28η Οκτωβρίου ώρα 5:30» έχει ο Χρήστος Πολίτης, γνωστός για τον ρόλο του ως Γιάγκος Δράκος αργότερα στη σειρά «Λάμψη».

Η ταινία όσο προβλήθηκε στους κινηματογράφους έκοψε συνολικά 321.543 εισιτήρια

Σεναριογράφος ήταν ο Διονύσης Τζεφρώνης και σκηνοθέτης ο Κώστας Καραγιάννης. 

Νίκος Φώσκολος, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, γερμανική κατοχή. Ο συγκεκριμένος συνδυασμός οδηγήσε σε 751.000 εισιτήρια στην πρώτη προβολή της ταινίας, αποτελώντας τη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία από απαρχής του ελληνικού κινηματογράφου, ένα ρεκόρ που κράτησε μέχρι το 1999 και την ταινία των Ρέππα-Παπαθανασίου, Safe Sex.

Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς; Την σπλάτερ εικόνα με το νυφικό; Το μακιγιάζ, τα ρούχα και τα χτενίσματα της Αλίκης; Το makeup στις σκηνές βασανιστηρίων; Την υποκριτική δεινότητα; Βέβαια ποιοι είμαστε εμείς να την κρίνουμε όταν ολόκληροι παραγωγοί του Εβίτα όταν την είδα στο ΒΒC2 πείστηκαν τόσο πολύ από τη Βουγιουκλάκη, που της έδωσαν τα δικαιώματα για να το ανεβάσει στην Αθήνα; Σε καμία περίπτωση πάντως δεν αποτελεί αριστούργημα, όπως χαρακτηρίστηκε. Όσο για κάποιους που λένε ότι για κωμωδία καλή είναι, θα κρατήσουμε αποστάσεις χαχανίζοντας κρυφά.

Μια περίεργη ταινία που ακροβατεί μεταξύ μαρτυρίας, ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας. Ο σουρεαλιστής σκηνοθέτης Άδωνις Κύρου, σε συνεργασία με τον σεναριογράφο Γεράσιμο Σταύρου, έδωσαν τη μοναδική ταινία που αναφέρεται στο ιστορικό μπλόκο της Κοκκινιάς, όπου θανατώθηκαν από τις κατοχικές δυνάμεις εκατοντάδες άνθρωποι. Παράλληλα, αγγίζει ένα πολύ δύσκολο κομμάτι, αυτό των Ελλήνων καταδοτών και όχι των ηρώων. Και αυτό το κάνει με μια πολύ σκληρή ματιά.

Ο Κώστας Καζάκος ενσαρκώνει τον μαυραγορίτη, ο οποίος συλλαμβάνεται τη νύχτα του αρραβώνα του και απειλείται από τους Γερμανούς. Για να σώσει τη ζωή του παρέχει τις πληροφορίες που ζητούν και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα από τα τελευταία μακελειά που προκάλεσαν οι κατοχικές δυνάμεις στην Ελλάδα πριν πέσουν. Το φιλμ έχει σκηνοθετικές αστοχίες, με βασικές τις πολύ κακές σκηνές μάχης, αλλά και τη συμμετοχή αρκετών ερασιτεχνών ηθοποιών για τους μικρότερους ρόλους, κάτι που χτυπάει στο αποτέλεσμα.

Ωστόσο, η κριτική ματιά στους Έλληνες και όχι στον εύκολο στόχο (κατοχικές δυνάμεις), σε συνδυασμό με το fact ότι ο σκηνοθέτης ήταν αντιστασιακός πολεμιστής, δίνει πολλά συν σε αυτή τη σπάνια ταινία. 

Η Τζένη Καρέζη υποδύεται τη Νίκη, μία υπάλληλο στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, παραμονές του πολέμου του 1940, που παραδίδει στρατιωτικά έγγραφα στους Ιταλούς, επειδή την εκβιάζουν ότι θα σκοτώσουν τον αδερφό της. Όταν αποκαλύπτεται, γίνεται διπλή πράκτορας και αρχίζει να προμηθεύει τους Ιταλούς με πλαστά έγγραφα. Στο παιχνίδι των κατασκόπων μπλέκεται και ο Κώστας Καζάκος ως λογαχός Θεοδώρου, ερωτευμένος με τη Νίκη.

Το «μαναφούκι» που γίνεται με τους διπλούς πράκτορες σε συνδυασμό με το ρομάντζο Καρέζη-Καζάκου σού κρατάει το ενδιαφέρον, ενώ σε σχέση με άλλες ταινίες της εποχής και του είδους, το παίξιμο των ηθοποιών δεν είναι υπερβολικό. Στα πολύ θετικά της ταινίας είναι η χημεία που «σκοτώνει» ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές που γνωρίστηκαν στο σετ της ταινίας και η υποβλητική μουσική του Κώστα Καπνίση. Από εμάς είναι ναι.

Θανάσης Βέγγος: ίσως η πιο αδικημένη περσόνα του ελληνικού κινηματογράφου. Έμεινε στην ιστορία ως το «τρεχανήρι», όμως στην πραγματικότητα υπήρξε ένας σημαντικός άνθρωπος της τέχνης, με άποψη και ήθος. Στο «Τι Έκανες στον Πόλεμο Θανάση» αναδεικνύει επάξια το ταλέντο του στη φάρσα, την κωμωδία, αλλά και στο δράμα. Παρότι σε όλη την ταινία κάνει αυτό για το όποιο έμεινε στην ιστορία, δηλαδή να τρέχει και να αντέχει, καταφέρνει να δώσει μια πολυδιάστατη ερμηνεία που θα ζήλευε και ο Ρομπέρτο Μπενίνι.

Το σενάριο και η σκηνοθεσία του Νίκου Κατσουρίδη και του Ασημάκη Γιαλαμά είναι αριστουργήματα, με τον Βέγγο να μας χαρίζει μία από τις καλύτερες στιγμές του. Τα απανωτά λάθη και η κακοτυχία φέρνουν τον φτωχό Θανάση μια ανάσα από τον θάνατο, αφού πρώτα έχει βασανιστεί άδικα από τους Γερμανούς. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η ταινία κυκλοφόρησε τρία χρόνια πριν πέσει η Χούντα και έκοψε 640.471 τη σεζόν προβολής της (1971-1972), ανεβαίνοντας στην πρώτη θέση εμπορικά και αποσπώντας τρία βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Μάλιστα, λέγεται πως αποτέλεσε κάτι σαν Τοτέμ για τους πολέμιους του καθεστώτος.

Σίγουρα από τις κορυφαίες ταινίες που έχουν να κάνουν με την κατοχή.

Περισσότερα από το VICE

Τα Κόμματα Τοποθετούνται για τον Εμβολιασμό των Ανηλίκων

Περάσαμε Μια Μέρα στο Νέο Cartel με τον Βασίλη Μπισμπίκη και τους Ηθοποιούς του «Άνθρωποι και Ποντίκια»

Μια Καινούργια Σειρά στο Netflix Αναδεικνύει την Υπόθεση Μαζικής Αυτοκτονίας μίας 11μελούς Οικογένειας

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.