Ο Άντρας που Μεταφέρει Βρετανούς Πολεμιστές στη Τζιχάντ

Ο Abu Hussein (στα δεξιά) κι ο ξάδερφός του

Κατά τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε, οι ξένοι μαχητές της Συρίας αποτέλεσαν σημαντικό επίκεντρο της κάλυψης της σύγκρουσης στη Συρία από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, καθώς επίσης και τεράστιο πονοκέφαλο στο θέμα της ασφάλειας για τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Χιλιάδες νέοι άντρες - αν και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το πόσες ακριβώς χιλιάδες - έχουν καταφύγει στη Συρία για να πολεμήσουν. Για να φτάσουν στη χώρα, ταξιδεύουν μέσω ενός διεθνούς δικτύου που ξεκινά με την στρατολόγηση στη χώρα καταγωγής τους και καταλήγει σε ένα ταξίδι προς τα σύνορα, με άντρες όπως τον Abu Hussein.

Το καλοκαίρι του 2012, ο «Abu Hussein ο Ρώσος» άρχισε να συνοδεύει ξένους μαχητές μουτζαχεντίν στη Συρία, για να συμμετάσχουν στον πόλεμο κατά του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ. Ήταν ο μεταφορέας των τζιχαντιστών, υπεύθυνος να τους παραλάβει απ’ το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης και να τους συνοδεύσει σε ένα ταξίδι 15 ωρών με λεωφορείο, μέχρι τα σύνορα της Συρίας.

Όταν τον συνάντησα στο Akçakale - μια τουρκική πόλη στα σύνορα με τη Συρία - έβγαλε το διαβατήριό του. «Θέλεις να το δεις αυτό;» ρώτησε. Όλες οι σελίδες ήταν καλυμμένες με τουρκικές σφραγίδες εισόδου και εξόδου. Κάθε μια από αυτές αντιπροσωπεύει έναν ξένο μαχητή τον οποίο είχε βοηθήσει να έρθει στη χώρα του. Τους συνόδευε έναν προς ένα, ταξιδεύοντας μέχρι την Κωνσταντινούπολη με αεροπλάνο από την περιοχή των συνόρων του Χατάι και στη συνέχεια επέστρεφε με λεωφορείο, για να αποφύγει την προσοχή των υπηρεσιών ασφαλείας. Στα σύνορα, παρέδιδε τον νέο του σύντροφο σε κάποιον άλλο, ο οποίος στη συνέχεια θα τον περνούσε λαθραία στην άλλη πλευρά των συνόρων. Το σύνολο της διαδρομής, μέχρι την Κωνσταντινούπολη και πίσω, διαρκεί λιγότερο από 24 ώρες. «Σαν fast food!» είπε ο Abu Hussein χαριτολογώντας.

Κάτι που δεν λειτουργεί ακριβώς ως μεταφορά, αλλά μπορείτε να καταλάβετε τι εννοεί.

Όταν ο Abu Hussein επέστρεψε στη γενέτειρά του, τη Συρία, το 2011, δεν είχε φανταστεί ότι θα κατέληγε να κάνει κάτι τέτοιο. Είχε ζήσει στην ουκρανική πρωτεύουσα, το Κίεβο, για έξι χρόνια, εργαζόταν ως οδηγός και αγαπούσε τη ζωή που είχε χτίσει εκεί. «Ξέρεις, η ζωή στην Ουκρανία είναι καλή», είπε.

Όταν όμως το 2011 ξεκίνησε η συριακή εξέγερση, αμέσως αποφάσισε να τα αφήσει όλα πίσω, για να επιστρέψει στην πατρίδα του και να συμμετάσχει στον αγώνα κατά του Άσαντ. Πρώτα έλαβε μέρος στις ειρηνικές διαδηλώσεις και στη συνέχεια αγωνίστηκε στο νεοσύστατο Ελεύθερο Συριακό Στρατό. Μέχρι τα μέσα του 2012, οι αντάρτες είχαν καταλάβει το Bab al Hawa και Bab al Salaama, τα σημεία ελέγχου στα σύνορα με την Τουρκία, πράγμα που σήμαινε ότι οι μαχητές με διαβατήρια θα μπορούσαν να περάσουν μέσα και έξω από τη χώρα επισήμως, αντί να ακολουθούν τις δύσκολες και επικίνδυνες παράνομες διαδρομές. Εκείνη την εποχή τον πλησίασαν για την πρώτη ειδική αποστολή του. «Κάποιος με πρότεινε, κατά κάποιο τρόπο με δάνεισαν σαν επαγγελματία ποδοσφαιριστή», είπε.

Ένα meme της Τζιχάντ που σατιρίζει το πόσο εύκολο είναι να διασχίσει κανείς τα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας

Δύο πράγματα έπαιξαν ρόλο ώστε να πάρει ο Abu Hussein τη δουλειά του συνοδού των ξένων μαχητών - είχε διαβατήριο και μπορούσε να μιλήσει ρωσικά και αγγλικά. Εκτός από νέους άντρες από άλλα αραβικά κράτη, ο Abu γνώρισε Τσετσένους και Βρετανούς. «Έφερα τον πρώτο μου Βρετανό μαχητή στη Συρία περίπου πριν από 18 μήνες», είπε. Στους μήνες που ακολούθησαν, ο ίδιος λέει ότι έφερε περίπου δέκα Βρετανούς στη Συρία. Ένας από αυτούς κατατάχθηκε στην Ταξιαρχία Farouq του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, ενώ άλλοι πήγαν να πολεμήσουν στο Αλέππο με μια άλλη ομάδα. Έχει κρατήσει επαφή με δύο από αυτούς. «Τώρα είναι στην πόλη του Αλέππο και ένας από αυτούς έχει παντρευτεί μια Σύρια», είπε. «Τώρα έχει αυτοκίνητο και σπίτι εκεί».

Το καλό με τους Βρετανούς, δήλωσε ο Αbu Hussein, ήταν ότι είχαν χρήματα. Ένας από αυτούς του έδωσε ένα λάπτοπ της Apple προτού μπει στη Συρία. Δεν είχε καμία σχέση με τον 18χρονο Τυνήσιο που γνώρισε. «Το πρώτο πράγμα που είπε όταν τον γνώρισα ήταν ότι δεν είχε δολάρια», είπε γελώντας. Οι αγαπημένοι του όμως ήταν οι Τσετσένοι. «Είναι δυνατοί μαχητές, έχουν καλή εμπειρία», είπε. «Αυτοί είναι που εκπαιδεύουν τους άλλους μαχητές εκεί».

Τώρα όμως, τα πράγματα έχουν πάρει μια ειρωνική τροπή: Ο Abu Hussein έχει πέσει θύμα κάποιων από τους μαχητές που βοήθησε να μπουν στη Συρία. Κατά τους τελευταίους εννέα μήνες, πολλοί από τους ξένους τζιχαντιστές που ήρθαν στη Συρία για να πολεμήσουν στο πλευρό των επαναστατών, έχουν εγκαταλείψει τις ταξιαρχίες στις οποίες αρχικά είχαν υπογράψει να καταταγούν, για να συμμετάσχουν σε μία ομάδα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα και ονομάζεται Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας (ISIS). Κατά τη διάρκεια του περασμένου μήνα, το ISIS έχει δωσει περισσότερο βάρος στις επιθέσεις του προς άλλες ομάδες της αντιπολίτευσης, παρά σε μάχες κατά του συριακού καθεστώτος, και την 11η Ιανουαρίου επιτέθηκε στην πατρίδα του Abu Hussein, την Tel Abyad. H ταξιαρχία του, η Συριακή Ahrar al Sham, είχε εγκαταλείψει την πόλη. Οι αντάρτες της Ahrar al Sham κατέφυγαν πέρα από τα σύνορα, στην τουρκική πόλη Akçakale, όταν κατέστη σαφές ότι είχαν χάσει τον έλεγχο της πόλης. Ωστόσο, περισσότερα από 100 άτομα δεν στάθηκαν τόσο τυχερά, καθώς συνελήφθησαν από τον ISIS και στη συνέχεια εκτελέστηκαν.

Στην Akçakale ήταν που συνάντησα τον Abu Hussein, να στέκεται κοντά στον φράχτη των συνόρων και να κοιτάει προς τη Συρία, όπου βρίσκεται παλιό του σπίτι. Το νέο του σπίτι είναι ένα λιτό ρετιρέ που μοιράζεται με τη σύζυγό του και άλλους συγγενείς. Στο εσωτερικό του δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου έπιπλα, γιατί όλα τα υπάρχοντά του εξακολουθούν να είναι στο Τel Abyad και ο ίδιος έχει την αίσθηση ότι δεν θα είναι εκεί όταν ή αν ποτέ επιστρέψει. Ξέρει ότι τουλάχιστον ένας από τους Τυνήσιους που συνόδευσε στα σύνορα είναι τώρα μέλος της ISIS στο Τel Abyad. «Ίσως κοιμηθεί στο σπίτι μου», είπε.  «Ίσως κλέψει την LCD τηλεόραση μου».

Κι όμως τα συναισθήματά του για το ρόλο που έπαιξε στο να φέρει αυτούς τους αγωνιστές στη Συρία εξακολουθούν να είναι ανάμεικτα. Επιμένει ότι δεν το μετανιώνει, παρά τα όσα συμβαίνουν. «Αν δεν είχαν έρθει, η κατάσταση θα ήταν χειρότερη», είπε. «Είναι πολύ καλοί μαχητές. Μόνο αυτοί που είναι στο ISIS αποτελούν πρόβλημα».

Κάποιες άλλες στιγμές όμως, φαινόταν να συνειδητοποιεί τη βαρύτητα των συμβάντων. «Ντροπή μου», είπε σε ένα σημείο, ενώ γέλασε και κούνησε το κεφάλι του στεναχωρημένος.

Έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τότε που ο Abu Hussein συνόδευσε τον τελευταίο ξένο τζιχαντιστή στα σύνορα. Από τότε όλα έχουν αλλάξει στη Συρία. Μια σύγκρουση που κάποτε ήταν απλή - οι αντάρτες εναντίον του καθεστώτος - έχει μετατραπεί σε ένα μπερδεμένο και βρώμικο τέλμα, όπου ο καθένας φαίνεται να πολεμά εναντίον του άλλου.

Πιστεύει ότι η ροή των ξένων μαχητών στη Συρία έχει ήδη φτάσει στο αποκορύφωμά της και τώρα υποχωρεί. Μερικοί μπορεί και να επιστρέφουν στη χώρα τους, διασχίζοντας τα σύνορα προς την Τουρκία, για να πραγματοποιήσουν το ταξίδι της επιστροφής. «Μερικοί από αυτούς τους άντρες άφησαν τα προσωπικά τους αντικέιμενα και τα έγγραφά τους σε ασφαλές μέρος εδώ, στην Τουρκία, επειδή δεν ήθελαν να τα χάσουν στη Συρία», είπε. «Νομίζω ότι πολλοί από αυτούς τους μαχητές τώρα πια φεύγουν».

Αργότερα στο αυτοκίνητο, είχαμε μια έντονη συνομιλία που φαίνεται να επιβεβαιώνει αυτά που έλεγε.

«Hannah;» ρώτησε, σαν να είχε μόλις συγκεντρώσει το θάρρος να θέσει ένα ερώτημα που σκεφτόταν για ώρα: «Νομίζεις ότι αν αυτοί οι Βρετανοί μαχητές θελήσουν να φύγουν, η κυβέρνησή σας θα τους βοηθήσει να επιστρέψουν»;

Σταμάτησα για μια στιγμή .

«Όχι», μου απάντησε. «Όχι, δεν νομίζω ότι θα το κάνει».