Κάτι Ανεξήγητο Στέλνει Ραδιοσήματα από το Κέντρο του Γαλαξία μας

Κάτι κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας στέλνει παράξενα ραδιοφωνικά σήματα που έχουν μπερδέψει τους επιστήμονες, σύμφωνα με μελέτη.

Η άγνωστη πηγή αναβοσβήνει κάθε φορά για βδομάδες και ξαφνικά σβήνει – μοτίβο που δεν συνάδει με κανένα γνωστό διαστημικό αντικείμενο. Η ανακάλυψη είναι άλλη μια προσθήκη στα παράξενα που αποκαλύπτονται από τα όλο και πιο ευαίσθητα ραδιοτηλεσκόπια, που έχουν δείξει λεπτομέρειες για τις αινιγματικές γρήγορες εκλάμψεις ραδιοκυμάτων και αναγνώρισαν πελώριους σχηματισμούς  που ονομάζονται Odd Radio Circles.

Επιστήμονες με επικεφαλής τον Ziteng Wang, διδακτορικό φοιτητή αστρονομίας στο πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, εντόπισαν πρώτη φορά το παράξενο αντικείμενο σε παρατηρήσεις που έγιναν από τη συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ASKAP, στη δυτική Αυστραλία.

Η μυστηριώδης πηγή, γνωστή ως ASKAP J173608.2−321635, «ίσως αντιπροσωπεύει το τμήμα μιας νέας τάξης αντικειμένων που ανακαλύπτονται μέσω ερευνών ραδιοαπεικόνισης», σύμφωνα με μελέτη που θα δημοσιευτεί στο The Astrophysical Journal, έχει ανέβει στον preprint server arXiv.

«Η πιο παράξενη ιδιότητα αυτής της πηγής είναι ότι είναι ιδιαίτερα πολωμένη», είπε ο Wang μέσω email. «Το μάτι μας δεν μπορεί να διαχωρίσει ανάμεσα στο κυκλικά πολωμένο και μη φως, αλλά το ASKAP λειτουργεί σαν πολωμένα γυαλιά ηλίου για να το φιλτράρει. Τέτοιες πηγές είναι πολύ σπάνιες».

«Επίσης, η πηγή των σημάτων εκπέμπει και σταματάει σε άτακτα διαστήματα», συνέχισε. «Η φωτεινότητα της πηγής μπορεί να αλλάξει δραματικά, να μειώνεται μέσα σε μια μέρα αλλά μερικές φορές να διαρκεί εβδομάδες».

Η ομάδα έχει παρατήρησει την πηγή να εκπέμπει έξι φορές στα δεδομένα του ASKAP από τον Ιανουάριο ως τον Σεπτέμβριο του 2020, με την ένταση του σήματος να ποικίλει κατά συντελεστή 100. Για να ερμηνεύσουν καλύτερα αυτό το παράξενο αντικείμενο, οι ερευνητές έλεγξαν ένα ευρύ φάσμα ισχυρών τηλεσκοπίων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή εν λειτουργία. Μπόρεσαν να το εντοπίσουν τον Φεβρουάριο που μας πέρασε με το τηλεσκόπιο MeerKAT στη Νότια Αφρική και ξανά τον Απρίλιο με το Australia Telescope Compact Array. 

Ο Wang και οι συνάδελφοί του επίσης αναζήτησαν ισοδύναμα των ραδιοφωνικών σημάτων σε άλλα μήκη κύματος, όπως υπέρυθρο ή φως ακτίνων Χ, χρησιμοποιώντας δύο διαστημικά τηλεσκόπια της NASA: το Neil Neil Gehrels Swift Observatory και το Chandra X-ray Observatory. Έχει ενδιαφέρον ότι σε αυτό το συχνοτικό εύρος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος δεν εμφανίστηκαν ενδείξεις του ASKAP J173608.2−321635, κι αυτό ενισχύει το δίλημμα για την πηγή.

«Καθώς η πηγή ανακαλύφθηκε χρησιμοποιώντας ραδιοτηλεσκόπια και δεν την έχουμε δει σε άλλα μήκη κύματος, περαιτέρω παρατηρήσεις σε άλλα μήκη κύματος θα βοηθούσαν να αποκαλυφθεί η φύση της πηγής», είπε ο Wang. «Για παράδειγμα, μια παρατήρηση υψηλότερης ανάλυσης θα βοηθούσε στον πιο ακριβή εντοπισμό της πηγής και δυνητικά να βρούμε το ισοδύναμό της σε οπτικά μήκη κύματος».

VICE Video: Συναντήσαμε τον Αμερικανό Γερουσιαστή Chris Murphy στην Αθήνα

Η ομάδα σκέφτηκε πολλές πιθανές προελεύσεις για τα ραδιοφωνικά σήματα, αλλά όλες οι εξηγήσεις έχουν κάποια μείον. 

Παρατηρήθηκαν κάποια αστέρια χαμηλής μάζας να εκπέμπουν πολωμένες ραδιοεκλάμψεις αλλά σε αντίθεση με το ASKAP J173608.2−321635, που αναβοσβήνουν σε άλλα μήκη κύματος. Τα σήματα της πηγής επίσης θυμίζουν εκείνα που εκπέμπονται από αστέρες πάλσαρ ή μάγναστρα, νεκρά αστέρια που περιστρέφονται πολύ γρήγορα. Όμως αυτά τα αντικείμενα συνήθως παράγουν κάποιον τακτικό ρυθμό, ενώ η καινούργια πηγή μπορεί να εκπέμπει και να σταματάει για εβδομάδες, να σταματάει μέσα σε μια μέρα και να χάνεται για μήνες.

«Θεωρήσαμε ότι αυτή η πηγή μπορεί να ήταν πάλσαρ (ή νεκρό αστέρι) ή αστέρας εκλάμψεων με βάση του τι είδαμε στα δεδομένα από το VAST», λέει ο Wang αναφερόμενος στην έρευνα του VAST του ASKAP. «Περαιτέρω παρατηρήσεις όμως έδειξαν ότι αυτά τα δύο σενάρια δεν μπορούν να εξηγήσουν την συμπεριφορά της πηγής».

Άλλη  μια πιθανότητα είναι το ASKAP J173608.2−321635 να είναι ένας τύπος άγνωστου αντικειμένου που λέγεται Galactic Galactic Center Radio Transient (GCRT). Οι επιστήμονες είδαν πρώτη φορά αυτά τα βραχύβια περιστατικά ραδιοσημάτων πριν από 20 χρόνια και έκτοτε έχουν αναγνωριστεί μερικά κοντά στο κέντρο του γαλαξία.

Και το ASKAP J173608.2−321635 και τα GCRT εκπέμπουν υψηλά πολωμένο ραδιοφώς χωρίς ισοδύναμο ακτίνων Χ αλλά η καινούργια πηγή διαφέρει από τα γνωστά GCRT στα μοτίβα και τον χρονικό ορίζοντα των σημάτων. Επίσης δεν είναι σαφές ότι τα GCRT έχουν κοινή προέλευση, κάτι που καθιστά δύσκολη την αντιστοίχιση του  ASKAP J173608.2−321635 με αυτά τα φαινόμενα για τα οποία έχουμε μικρή κατανόηση.

«Δεν έχουμε δει πώς ανάβει η πηγή – αν είμαστε αρκετά τυχεροί να το δούμε αυτό, ίσως να μπορέσουμε να μάθουμε περισσότερα για την πηγή», επισήμανε ο Wang.

Τελικά κανένα γνωστό αντικείμενο δεν εξηγεί πλήρως τα παράξενα σήματα. Μελλοντικές παρατηρήσεις μπορούν να ρίξουν περισσότερο φως σε αυτό το μυστηριώδες αντικείμενο στο κέντρο του γαλαξία – και ίσως να βρουν περισσότερα αντίστοιχα αντικείμενα – ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα ακραία αστροφυσικά φαινόμενα.

«Αν αυτή η πηγή είναι ένα παράδειγμα μιας τάξης αντικειμένων που δεν έχει ανακαλυφθεί, θα ήταν ενδιαφέρον να μελετήσουν αυτούς τους τύπους πηγών για να καταλάβουμε καλύτερα την προέλευσή τους», καταλήγει ο Wang. «Ίσως να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε μια τέτοια πηγή ως στοιχείο για να ερευνήσουμε κάτι συναρπαστικό, όπως τη διαστολή του σύμπαντος ή τη μοίρα των αστεριών».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στα αγγλικά. (www.vice.com/en)

Περισσότερα από το VICE

Η Εκπαιδευτική Χρονιά Δεν Ξεκινάει για Όλους - Λείπουν οι Πρόσφυγες

Athens Pride: Όλα Αυτά που μας Ένωσαν σε 25 Φωτογραφίες

Τα Kατασχεμένα: Μια Ματιά στο Μεγαλύτερο «Νεκροταφείο» Αυτοκινήτων της Θεσσαλονίκης

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.