H Ιστορία του Απατεώνα με το Υποβρύχιο Καταφύγιο, που Τελικά Αυτοκτόνησε στο Δικαστήριο

Το 1990, ο συγγραφέας Henry Macrory διάβασε ένα άρθρο για μια υποβρύχια αίθουσα χορού κατασκευασμένη από γυαλί, που βρίσκεται στον βυθό μας λίμνης στο Σάρεϊ της Αγγλίας για περισσότερα από 100 χρόνια. Επισκέφτηκε το μέρος και όπως πολλοί πριν από αυτόν, μαγεύτηκε. Ως αρχιτεκτονική τρέλα, ήταν μια ξεχωριστή κατηγορία από μόνο του και ο Macrory αναρωτιόταν ποιος στην ευχή θα μπορούσε να έχει χτίσει κάτι τέτοιο, λίγο πιο μακριά από την έπαυλη ενός πολυτελούς κτήματος. Ανακάλυψε ότι ανήκε στον Whitaker Wright - έναν γοητευτικό, εξωστρεφή επιχειρηματία που τύχαινε να είναι ταυτόχρονα απατεώνας και εγκληματίας. Ένας Bernie Madoff (πρώην επενδυτής που βρίσκεται στη φυλακή για απάτη, εξαιτίας της συμμετοχής του σε «πυραμίδα») της εποχής του, ο Wright ήταν ένας επενδυτής/απατεώνας που κινούνταν μεταξύ Αγγλίας και Νέας Υόρκης, ξαφρίζοντας κόσμο με κάθε μέσο - κερδοσκοπώντας στις βιομηχανίες αργύρου, εξορύξεων και πετρελαίου, κάνοντας επενδύσεις σε πολλές εταιρείες και πουλώντας μετοχές για την άντληση κεφαλαίων. Έβγαλε εκατομμύρια, τα έχασε όλα και τελικά κατάπιε ένα χάπι υδροκυανίου στο δικαστήριο, αμέσως μετά την καταδίκη του σε επτά χρόνια φυλάκισης το 1904 για εξαπάτηση επενδυτών. Σαν να μην έφτανε αυτό, στο πτώμα του βρέθηκε ένα γεμάτο περίστροφο. Πιθανότατα το είχε πάνω του, για να σιγουρέψει την αυτοκτονία του, σε περίπτωση που δεν λειτουργούσε το υδροκυάνιο, αν και εικάζεται ότι αρχικά είχε σχεδιάσει να εξοντώσει τους κατηγόρους του στο δικαστήριο και στη συνέχεια να στρέψει το όπλο στον εαυτό του.

Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Macrory βρήκε τα καμώματα του Wright εξίσου συναρπαστικά με το υποβρύχιο καταφύγιό του και το 2016 ξεκίνησε να γράφει ένα βιβλίο για τον απατεώνα. Οι λεπτομέρειες που ανακάλυψε στον έναν χρόνο εντατικής έρευνας που έκανε τον αντάμειψαν. Το αποτέλεσμα ήταν το Ultimate Folly: The Rises and Falls of Whitaker Wright (Απόλυτη Τρέλα: Η Άνοδος και η Πτώση του Whitaker Wright), το οποίο μόλις κυκλοφόρησε και προσφέρει μια συνολικότερη εικόνα της έντονης ζωής του Wright και της περιπετειώδους ιστορίας του. Το VICE μίλησε με τον Macrory, για να μάθει πώς αυτός ο απατεώνας κέρδισε και έχασε πολλές περιουσίες και πώς ο καπιταλισμός διευκολύνει άνδρες όπως τον Wright να χειραγωγούν το σύστημα. Να τι μας είπε.

VICE: Πώς έφτασε ο Whitaker Wright να γίνει από ιεροκήρυκας στην Αγγλία, ένας ζάμπλουτος στον Νέο Κόσμο;
Henry Macrory: Έγινε ιεροκήρυκας για να ευχαριστήσει τον πατέρα του, αλλά σύντομα συνειδητοποίησε ότι η φιλήσυχη ζωή ενός Άγγλου ιερέα δεν θα τον ικανοποιούσε ποτέ. Λαχταρούσε να ζήσει την περιπέτεια και τον ενθουσιασμό και αποφάσισε ότι ο Νέος Κόσμος -ιδιαίτερα η Άγρια Δύση- ήταν το κατάλληλο μέρος για να τα βρει. Ένας ριψοκίνδυνος από τη φύση του άνθρωπος, ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο και τις δυσκολίες στην προσπάθειά του να πλουτίσει. Ήταν πονηρός και έξυπνος και τα ρίσκα που έπαιρνε του εξασφάλιζαν οφέλη, αλλά μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα.

Γιατί πιστεύεις ότι ο Wright έχει παραμεληθεί τόσο από την ιστορία; Φαίνεται να τον θυμόμαστε μόνο για την υποβρύχια αίθουσα χορού του.
Ο Wright δεν άφησε ημερολόγια, ούτε γράμματα και οι άμεσοι απόγονοί του δεν ήθελαν να μιλάνε για αυτόν. Μέχρι πρόσφατα, οι λεπτομέρειες της ζωής του ήταν ελάχιστες και ο κόσμος τον θυμόταν κυρίως για το μοναδικό υποβρύχιο κρησφύγετό του. Τα σύγχρονα ερευνητικά εργαλεία -ιδιαίτερα η ψηφιοποίηση χιλιάδων τοπικών εφημερίδων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού- μού επέτρεψαν να συμπληρώσω πολλά από τα κενά στην ιστορία του. Με αυτόν τον τρόπο ήμουν σε θέση να παρουσιάσω μια πληρέστερη εικόνα της εντυπωσιακής ζωής του, πράγμα που στον παρελθόν δεν ήταν δυνατό.

Ο Wright κέρδισε και έχασε πολλές περιουσίες. Ποια ήταν η λογική και τα κίνητρα που είχε;
Ήταν ένας άνθρωπος εξαιρετικής φιλοδοξίας και αποφασιστικότητας. Υποψιάζομαι ότι το μεγαλύτερο κίνητρο για εκείνον ήταν η αίσθηση ότι είχε απογοητεύσει τους θεοσεβούμενους γονείς του. Η παραίτησή του από το ιερατικό αξίωμα, μετά την οποία ακολούθησε η κατάρρευση ενός πρώιμου επιχειρηματικού εγχειρήματος στην Αγγλία, προφανώς θα τους σόκαρε και σίγουρα δεν είναι τυχαίο που ο πατέρας του πέθανε λίγο αργότερα. Πιστεύω ότι πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του προσπαθώντας να αποδείξει στην οικογένειά του ότι δεν ήταν ο αποτυχημένος άνδρας που αρχικά έδειχνε ότι είναι.

Πώς έπειθε ο Wright τους ανθρώπους να του δίνουν χρήματα και πώς κέρδιζε την εμπιστοσύνη τους;
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1880, η Αμερική απολάμβανε μια περίοδο πρωτοφανούς ευημερίας, χάρη κυρίως στην επέκταση του σιδηροδρόμου. Οι άνθρωποι ξεχείλιζαν από λεφτά και ήταν έτοιμοι να τζογάρουν. Ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός για την αγορά μετοχών, που πολλές εταιρείες εξόρυξης διατηρούσαν «λίστες με κορόιδα», δηλαδή αφελείς επενδυτές. Ο Wright ήταν ένας άνθρωπος που είχε απήχηση στο τζογαδόρικο πνεύμα του κόσμου. Απέπνεε μια σοβαρότητα και μια αξιοπρέπεια από φυσικού του. Στο ξέφρενο κλίμα εκείνης της εποχής, χιλιάδες άνθρωποι ήταν διατεθειμένοι να του εμπιστευτούν τα χρήματά τους.

Ποια ήταν τα στοιχεία που έκαναν τον Wright έναν καλό απατεώνα;
Ήταν ένας πολύ κοινωνικός άνθρωπος, εξαιρετικά ευφυής και γοητευτικός. Πάνω από όλα, ήταν ένας καλός χειριστής της γλώσσας, μια ικανότητα που είχε ακονίσει ως ιερέας. Όπως είχε γράψει ένας Άγγλος δημοσιογράφος του 19ου αιώνα αναφερόμενος σε αυτόν, «Έκανε μάγια σε κάθε άτομο με το οποίο ερχόταν σε επαφή, από όποια κοινωνική βαθμίδα και αν προερχόταν». Οι άνθρωποι που συνεργάζονταν μαζί του τον έβρισκαν ευπροσήγορο, ευγενικό και γενναιόδωρο και απολάμβαναν την αίσθηση του χιούμορ του. Ήταν μια ευχάριστη αντίθεση, σε σχέση με τους συνηθισμένους επενδυτές της εποχής.

Τελικά, τον κατέστρεψαν τα μυστικά του;
Ο Wright είχε πολλά μυστικά. Το μεγαλύτερο από όλα –το οποίο γνώριζε μόνο ο ίδιος για περισσότερο από έναν χρόνο- ήταν ότι οι τρεις βασικές εταιρείες του είχαν μετατραπεί σε «φούσκες» και ήταν στο χείλος της κατάρρευσης. Αν το είχε ομολογήσει από την αρχή, ίσως να είχε σωθεί κάτι μέσα από τα συντρίμμια. Αντ’ αυτού, προσπαθούσε να καθυστερήσει το αναπόφευκτο, «μαγειρεύοντας» τα βιβλία. Έτσι, τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα και υπό αυτήν την έννοια, καταστράφηκε από τα μυστικά του. Τον κυνηγούσαν επενδυτές από τη Νέα Υόρκη ως στην Αγγλία. Ο Wright πίστευε ότι μπορούσε να ξεφύγει από τα πάντα;
Ο Wright ήταν τόσο πλούσιος και ισχυρός, που πιθανώς πίστευε ότι δεν μπορούσε να τον αγγίξει κανείς. Είχε μείνει πραγματικά εμβρόντητος, όταν τον συνέλαβαν αστυνομικοί στη Νέα Υόρκη το 1903. Τους είπε ότι επρόκειτο για παρανόηση και ότι ήταν «φίλος του βασιλιά». Ήταν σίγουρος ότι θα αποφυλακιζόταν γρήγορα, αλλά το παιχνίδι είχε τελειώσει για εκείνον, κάτι που σύντομα θα ανακάλυπτε σοκαρισμένος.

Πώς έγινε η σύλληψή του, η δίκη του και η ακόλουθη καταδίκη του σε επτά χρόνια φυλάκισης για τα οικονομικά του εγκλήματα;
Οι βρετανικές Αρχές δεν πίστευαν ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία για να καταδικαστεί και αρνούνταν να προχωρήσουν σε δίκη. Τελικά, μια ομάδα εξοργισμένων μετόχων κατάφερε να συγκεντρώσει αρκετά χρήματα, για να χρηματοδοτήσει μια ιδιωτική δίωξη. Ο Wright κατέφυγε στην Αμερική, αλλά εκδόθηκε ένταλμα για τη σύλληψή του και τον πήγαν πίσω στην Αγγλία. Η υπόθεση εκδικάστηκε στα Βασιλικά Δικαστήρια του Λονδίνου το 1904. Για κακή τύχη του Wright, εμφανίστηκε ενώπιον ενός δικαστή που ήταν εχθρικός απέναντί του από την αρχή και ήρθε αντιμέτωπος με μια εξονυχιστική ανάκριση από έναν εκ των κορυφαίων Βρετανών εισαγγελέων.

Πώς αντιμετωπίστηκε η ιστορία του από τον Τύπο της εποχής και σε τι βαθμό η έρευνά σου βασίστηκε στην ανάγνωση παλιών άρθρων;
Πριν από τον ξεπεσμό του, τα Μέσα Ενημέρωσης εκείνης τη εποχής είχαν την τάση να ευνοούν τον Wright - λάτρευαν τα success stories. Εκτός από αυτό, αρκετοί διεφθαρμένοι δημοσιογράφοι ήταν του χεριού του. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο θάνατός του έκανε μεγάλη αίσθηση. Οι New York Times έγραψαν εύστοχα: «Ακόμη και στη ζωή του, η οποία, με την άνοδό του από τη φτώχεια στα αμύθητα πλούτη, ήταν γεμάτη με δραματικά περιστατικά, δεν υπήρχε τίποτα που να συγκρίνεται με τον τρόπο που πέθανε. Όλο το Λονδίνο απόψε είναι συγκλονισμένο με την είδηση του θανάτου του. Πάνε πολλά χρόνια από τότε που εκτυλίχθηκε μια τόσο μεγάλη ανθρώπινη τραγωδία στην Αγγλία». Διάβασα εκατοντάδες τέτοια άρθρα κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου, αλλά βασίστηκα και σε πολλές άλλες πηγές. Συγκεκριμένα, βρήκα έναν μακρινό ανιψιό του Wright, ο οποίος μου έδωσε πρόσβαση σε ένα μεγάλο αρχείο οικογενειακών εγγράφων.

VICE Video: Ο Μαιευτήρας των Οροθετικών

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Με ποιον τρόπο ήταν η καταστροφή του Wright εξίσου δραματική με την άνοδό του;
Η κατάρρευση των εταιρειών του Wright ήταν σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτη και έγινε την τελευταία ημέρα συναλλαγών του 19ου αιώνα. Ήταν πραγματικά το τέλος αυτού του αιώνα. Χιλιάδες επενδυτές καταστράφηκαν ή υπέστησαν τεράστιες απώλειες και 20 εταιρείες χρηματιστών του Λονδίνου χρεωκόπησαν. Η ιστορία έγινε πρωτοσέλιδο. Με μια εξαιρετικά επιεική περιγραφή, οι Times of London σχολίαζαν ότι «οι τελευταίοι διακανονισμοί του αιώνα σίγουρα τερματίστηκαν με τον πιο οικτρό τρόπο».

Πιστεύεις ότι ο καπιταλισμός διευκολύνει άνδρες όπως τον Wright να χειραγωγήσουν το σύστημα προς όφελός τους;
Ο Wright τα έπαιξε όλα στο καπιταλιστικό σύστημα και οι κανόνες του παιχνιδιού -ή μάλλον η έλλειψη κανόνων- τον διευκόλυναν πολύ. Για παράδειγμα, στην Αμερική εκείνης της εποχής δεν ήταν παράνομο να αυξηθεί η αξία ενός υπό διάλυση ορυχείου με το να τοποθετούνται μέσα χειράμαξες γεμάτες με χρυσό ή ασήμι – μια πρακτική που ήταν γνωστή ως «εμπλουτισμός των κοιτασμάτων». Στην Αγγλία, όσο παράξενο και αν φαίνεται τώρα, δεν ήταν καν παράνομη η δημιουργία ψεύτικων ισολογισμών. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Wright δεν δυσκολεύτηκε να χειραγωγήσει το σύστημα προς όφελός του.

Τι διαδρομή θα είχε ένας άνθρωπος σαν τον Wright στον σημερινό κόσμο και με ποιον θα μπορούσαμε να τον συγκρίνουμε στη σύγχρονη εποχή;
Ο Wright θα δυσκολευόταν περισσότερο να πετύχει στη σύγχρονη εποχή. Επωφελήθηκε από τα παραθυράκια στον νόμο, τα οποία έχουν κλείσει έκτοτε. Εκτός αυτού, μεγάλο μέρος του οικονομικού Τύπου ήταν διεφθαρμένο και κέρδιζε την εύνοια των δημοσιογράφων πουλώντας τους φθηνές μετοχές. Αυτό, θέλω να ελπίζω, ότι δεν θα συνέβαινε ποτέ σήμερα. Στο βιβλίο μου τον συγκρίνω με τον Bernie Madoff, όσον αφορά την απληστία και την αθωότητά του.

Θα χαρακτήριζες τον Wright περισσότερο ένα αδίστακτο απατεώνα, έναν πανούργο κολπατζή ή έναν συνδυασμό και των δύο;
Ήταν αναμφισβήτητα ένας απατεώνας, αλλά δεν νομίζω ότι ήταν ένας αδίστακτος εγκληματίας που ήθελε να εξαπατά τους ανθρώπους σκόπιμα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ήταν ένας αριβίστας που κατάφερε να γίνει φίλος με τον μελλοντικό βασιλιά και άλλα μέλη της βρετανικής βασιλικής οικογένειας. Η θέση του στην κοινωνία ήταν σημαντική γι’ αυτόν και δεν ήθελε να τη διακινδυνεύσει. Πολλοί διορατικοί παρατηρητές της εποχής πίστευαν ότι ουσιαστικά ήταν ένας ειλικρινής άνθρωπος που βοήθησε πολλούς ανθρώπους να βγάλουν πολλά χρήματα, ο οποίος ξεπέρασε τα όρια και οδηγήθηκε στην εγκληματικότητα μόνο προς το τέλος της καριέρας του, οδηγούμενος εκεί από την απόγνωση.

Tο άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

VICE Greece: 18 Ρεπορτάζ του 2018 που Αξίζει να Διαβάσεις Ξανά

Οι Διαπραγματευτές της Αστυνομίας Δεν Λένε Ψέματα και Δεν Δίνουν Υποσχέσεις

Ρωτήσαμε Έναν Σατανιστή τι Έκανε τα Χριστούγεννα