Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.
Μήπως το τηλέφωνό σου ξέρει παραπάνω για την ωορρηξία σου απ' ό,τι εσύ; Μήπως έχεις πόνους στο χέρι ή στο μάτι; Πόσα βήματα έκανες χθες; Ξεπέρασες την ώρα που στάθηκες όρθιος ή όρθια σε σχέση με χθες;Με πάνω από 165.000 apps υγείας στο App Store της Apple, το να έχεις έναν γιατρό στο τσεπάκι σου έχει γίνει απόλυτα φυσιολογικό για εκατομμύρια χρήστες τηλεφώνου ανά τον κόσμο. Δεν έχει περάσει και τόσος καιρός από τότε που το να ψάχνεις τι σημαίνουν τα συμπτώματά σου σήμαινε να βουτάς σε τεράστιους ιατρικούς τόμους στη βιβλιοθήκη ή να παίρνεις τηλέφωνο εκείνον τον συγγενή με τον οποίο δεν μιλάτε και τόσο και που κάποτε είχε σπουδάσει ιατρική. Ούτε από τότε που, αν ήθελες να παρακολουθείς τις περιόδους σου, έπρεπε να σημειώνεις στο μπλοκάκι-ημερολόγιό σου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν ριζικά το 2008, όταν η Apple έριξε στο τραπέζι το App Store της και μαζί της αναρίθμητα apps υγείας, από μετρητές θερμίδων και βημάτων μέχρι apps για yoga, ημερολόγια περιόδου και προσωπικούς γυμναστές. Όταν όλοι μας αρχίσαμε να τεμπελιάζουμε και να μην κοιτάμε καν το τηλέφωνό μας, ήρθε η αγορά των wearables και μια θάλασσα από βραχιόλια που μπορούσαν να παρακολουθήσουν τον ρυθμό της καρδιάς μας αλλά και πόσους ορόφους είχαμε ανέβει. Το Fitbit, το πιο δημοφιλές προϊόν αυτής της αγοράς –το φόρεσε και ο Obama– έχει καταγράψει πωλήσεις της τάξης των 20 εκατ. τεμαχίων από την ώρα που κυκλοφόρησε μέχρι και το 2015.
Στο πλέον βασικό επίπεδο, αυτά τα apps και αξεσουάρ μας προσφέρουν έναν γρήγορο και εύκολο τρόπο να γνωρίζουμε πληροφορίες για το σώμα μας.
Μερικά από τα πιο δημοφιλή apps υγείας είναι τα ημερολόγια γονιμότητας. Αυτά τα apps παρακολουθούν το «παράθυρο» της ωορρηξίας κατά το οποίο οι πιθανότητες να μείνεις έγκυος είναι οι περισσότερες, με τους χρήστες να μπορούν να παρακολουθούν μια ολόκληρη σειρά από πληροφορίες και να γνωρίζουν καλύτερα πότε πρέπει να δράσουν. Δεν βοηθούν απλώς την επίτευξη σύλληψης˙ βοηθούν επίσης τις γυναίκες να ελέγχουν τον χρόνο της περιόδου τους.«Οι γυναίκες θέλουν να ξέρουν τι υπάρχει εκεί έξω ώστε να μπορούν να παίρνουν τις πλέον τεκμηριωμένες αποφάσεις και το να λαμβάνουν εξατομικευμένες πληροφορίες και τη βοήθεια μιας ολόκληρης κοινότητας σίγουρα τις βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση», εξηγεί η Jen Tye, υπεύθυνη του τμήματος ΗΠΑ για το δημοφιλές tracker γονιμότητας Glow. «Υπάρχει επίσης ένα community εντός των apps μας όπου οι χρήστες μπορούν να συζητούν και πιο δύσκολα θέματα, όπως η έκτρωση, η αντισύλληψη, το sex positivity, ακόμα και για τις δικές τους σχέσεις και σεξουαλικές ζωές». Εντούτοις, η Tye τονίζει πως το Glow δεν είναι μέσο αντισύλληψης. «Αν μπορούμε να παρέχουμε ασφαλείς και βοηθητικές πληροφορίες για γυναίκες κάθε ηλικίας, τότε θεωρούμε πως πετυχαίνουμε τον στόχο μας».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Στο πλέον βασικό επίπεδο, αυτά τα apps και αξεσουάρ μας προσφέρουν έναν γρήγορο και εύκολο τρόπο να γνωρίζουμε πληροφορίες για το σώμα μας. Μας επιτρέπουν να έχουμε τον έλεγχο και τη γνώση μιας «μηχανής» που ανήκει σε εμάς, αλλά που συχνά μας μπερδεύει με τις λειτουργίες της. Το παραπάνω είναι ακόμα πιο σημαντικό για εκείνα τα άτομα που για μια σειρά λόγων –οικονομικών, αναπηρικών, γεωγραφικών και άλλων– δεν έχουν πρόσβαση σε γιατρούς, φάρμακα, προπονητές, θεραπευτές, γυναικολόγους και διαιτολόγους.
Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece
Εντούτοις, αν και πλέον αυτού του είδους η τεχνολογία υπάρχει παντού γύρω μας, γρήγορα έγινε ιδιαίτερα εμφανές πως η ακρίβεια της επαφής πρόσωπο με πρόσωπο δεν μπορεί να ξεπεραστεί από αυτό τον νέο κόσμο αυτο-διάγνωσης. Μάλιστα, όπως αναφέρει ο δρ Mat Owen από το Manchester, συχνά το αποτέλεσμα της χρήσης αυτών των apps και αξεσουάρ είναι η λάθος διάγνωση: «Πρόσφατα είδα μια ασθενή που είχε ένα στομαχικό θέμα, αλλά παρατήρησα πως είχε και μια περίεργη κρεατοελιά στο πόδι της. Μου είπε πως πριν από λίγους μήνες είχε χρησιμοποιήσει ένα app για κρεατοελιές, το οποίο σκάναρε την κρεατοελιά μέσω του τηλεφώνου της και εν συνεχεία έστελνε μια έκθεση στον χρήστη. Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, η κρεατοελιά ήταν άκακη. Της είπα πως εμένα μου προκαλούσε προβληματισμό και τελικά αποδείχτηκε πως ήταν κακοήθες μελάνωμα, ένα είδος ιδιαίτερα επιθετικού καρκίνου του δέρματος».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Επιπλέον, μια έρευνα που δημοσίευσε το 2015 το British Medical Journal ύστερα από έλεγχο που έγινε σε 23 apps που έλεγχαν συμπτώματα έδειξε πως η πρώτη διάγνωση που έδιναν είχε ποσοστό επιτυχίας που άγγιζε μόλις το 34%. Στο δε άλλο άκρο του τόξου, αυτό το κύμα apps υγείας έχει δημιουργήσει μια cyber υποχονδρία, έναν ξεκάθαρα νέο όρο που αναφέρεται στο ιατρικό άγχος που δημιουργείται σε ένα άτομο όταν ψάχνει στο Διαδίκτυο για τα συμπτώματά του και βρίσκεται αντιμέτωπο με τρομακτικά σενάρια ασθενειών. Όπως εξηγεί η Sophie, που παραδέχεται ότι είναι υποχόνδρια: «Μια φορά είχα μια κύστη στο στήθος και διαβάζοντας τα διάφορα φόρουμ πείστηκα πως ήταν καρκίνος του μαστού. Ήμουν πολύ φοβισμένη για να πάω στον γιατρό, αλλά όταν τελικά πήγα και έκανα κάποιες εξετάσεις είδα πως δεν ήταν τίποτα σοβαρό».
Αφήνοντας στην άκρη τα αρνητικά της αυτο-διάγνωσης, πάντως, πολλά apps υγείας έχουν αποδείξει πως όταν οι άνθρωποι υποστηρίζονται από την τεχνολογία μπορούν να καταφέρουν πολλά σε ό,τι έχει να κάνει με κάποια ιατρική πάθηση, ακόμα και από το σπίτι. Το Nightscout, για παράδειγμα, είναι ένα app που παρακολουθεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σε παιδιά με διαβήτη τύπου 1, χωρίς την ανάγκη οι γονείς να βρίσκονται στο ίδιο μέρος με το παιδί. Ο James Wedding, πρόεδρος του Nightscout Foundation, εξηγεί πόσο πραγματικά επαναστατικό είναι το software που έχουν δημιουργήσει: «Ρωτήστε οποιοδήποτε παιδί αν μπορεί να πάει εκδρομή χωρίς τους γονείς του. Ρωτήστε οποιοδήποτε ζευγάρι αν μπορεί να πάει έξω για ένα γεύμα γνωρίζοντας ότι μπορεί να παρακολουθεί το παιδί του στο σπίτι. Το Nightscout δίνει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να παρακολουθούν τον διαβήτη χωρίς η ζωή τους να περιστρέφεται γύρω από την ασθένεια».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Άλλα apps υγείας εστιάζουν στην πρόληψη, στο να τρώμε περισσότερα λαχανικά ή στο να καθόμαστε λιγότερο. Αυτό το νέο τεχνολογικό κύμα υγείας παρουσιάζεται σαν ένας από τους βασικούς τρόπους για να καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία, την αϋπνία ή το στρες. Υπάρχουν συνδυαστικά apps υγείας και gaming όπως το Zombies, Run! που ενθαρρύνει τον χρήστη να τρέξει πιο γρήγορα όταν έχει βγει για jogging ώστε να μην τον φάνε τα ζόμπι και άλλα apps που μας δίνουν οικονομικά ερεθίσματα για να μας κάνουν να παίρνουμε τα σωστά φάρμακα στην ώρα τους. Σίγουρα κάτι τέτοιο φαντάζει σαν σωστό βήμα. Μην ξεχνάτε ότι και το Pokémon Go έβγαλε τους ανθρώπους από το σπίτι τους, έστω και αν μερικούς τους έβαλε σε μπελάδες.
«Τα apps υγείας που αντιμετωπίζουν τα προβλήματα ψυχικής υγείας ίσως είναι και τα πιο σημαντικά», εξηγεί ο δρ Owen. «Θα πρότεινα πάντα να μιλάς στον γιατρό του για οτιδήποτε σου συμβαίνει, αλλά apps όπως το Headspace σε βοηθούν να αναπτύξεις τις δικές του άμυνες και βοηθούν μακροπρόθεσμα». Σίγουρα δεν είμαστε πλέον στις μέρες του Dr. Kawashima's Brain Training για το Nintendo DS με apps όπως το Sleepio (το οποίο βοηθά στη διαχείριση του ύπνου) ή το Wizard (που αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο του Cambridge για να βοηθήσει τα άτομα με σχιζοφρένεια να βελτιώσουν τη γνωστική τους ικανότητα αλλά και τη μνήμη τους).
Εικόνα του PushDoctor μέσω Google Play Store
«Μου έχουν τύχει περιπτώσεις πελατών από τους οποίους έμαθα πως με ένα app ωορρηξίας κατάφεραν να πιάσουν παιδί και σίγουρα δεν μπορώ να φέρω αντίρρηση σε κάτι τέτοιο, αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι τέτοια πράγματα πρέπει να λειτουργούν ως προσθήκες στην ιατρική γνωμάτευση και όχι ως εναλλακτικές», λέει ο δρ Owen. Αυτό σίγουρα ισχύει, έστω κι αν και σε αυτό τον τομέα έχουμε αλλαγές, με apps όπως το Push Doctor και το Dr. Now να ανοίγουν πρωτοποριακούς δρόμους εικονικής διαβούλευσης. Όπως και να έχει, όμως, το να επισκεφτείς έναν γιατρό παραμένει ο ασφαλέστερος τρόπος για να λάβεις μια ακριβή και ασφαλή διάγνωση και θεραπεία. Τα apps που μας σπρώχνουν φιλικά προς ένα δρόμο καλύτερης υγείας είναι εξαιρετικό μέσο, αλλά τίποτα δεν πρέπει να αντικαθιστά έναν πραγματικό γιατρό.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
Στο πλέον βασικό επίπεδο, αυτά τα apps και αξεσουάρ μας προσφέρουν έναν γρήγορο και εύκολο τρόπο να γνωρίζουμε πληροφορίες για το σώμα μας. Μας επιτρέπουν να έχουμε τον έλεγχο και τη γνώση μιας «μηχανής» που ανήκει σε εμάς, αλλά που συχνά μας μπερδεύει με τις λειτουργίες της. Το παραπάνω είναι ακόμα πιο σημαντικό για εκείνα τα άτομα που για μια σειρά λόγων –οικονομικών, αναπηρικών, γεωγραφικών και άλλων– δεν έχουν πρόσβαση σε γιατρούς, φάρμακα, προπονητές, θεραπευτές, γυναικολόγους και διαιτολόγους.Επιπλέον, μια έρευνα που δημοσίευσε το 2015 το British Medical Journal ύστερα από έλεγχο που έγινε σε 23 apps που έλεγχαν συμπτώματα έδειξε πως η πρώτη διάγνωση που έδιναν είχε ποσοστό επιτυχίας που άγγιζε μόλις το 34%. Στο δε άλλο άκρο του τόξου, αυτό το κύμα apps υγείας έχει δημιουργήσει μια cyber υποχονδρία, έναν ξεκάθαρα νέο όρο που αναφέρεται στο ιατρικό άγχος που δημιουργείται σε ένα άτομο όταν ψάχνει στο Διαδίκτυο για τα συμπτώματά του και βρίσκεται αντιμέτωπο με τρομακτικά σενάρια ασθενειών. Όπως εξηγεί η Sophie, που παραδέχεται ότι είναι υποχόνδρια: «Μια φορά είχα μια κύστη στο στήθος και διαβάζοντας τα διάφορα φόρουμ πείστηκα πως ήταν καρκίνος του μαστού. Ήμουν πολύ φοβισμένη για να πάω στον γιατρό, αλλά όταν τελικά πήγα και έκανα κάποιες εξετάσεις είδα πως δεν ήταν τίποτα σοβαρό».
Αφήνοντας στην άκρη τα αρνητικά της αυτο-διάγνωσης, πάντως, πολλά apps υγείας έχουν αποδείξει πως όταν οι άνθρωποι υποστηρίζονται από την τεχνολογία μπορούν να καταφέρουν πολλά σε ό,τι έχει να κάνει με κάποια ιατρική πάθηση, ακόμα και από το σπίτι. Το Nightscout, για παράδειγμα, είναι ένα app που παρακολουθεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σε παιδιά με διαβήτη τύπου 1, χωρίς την ανάγκη οι γονείς να βρίσκονται στο ίδιο μέρος με το παιδί. Ο James Wedding, πρόεδρος του Nightscout Foundation, εξηγεί πόσο πραγματικά επαναστατικό είναι το software που έχουν δημιουργήσει: «Ρωτήστε οποιοδήποτε παιδί αν μπορεί να πάει εκδρομή χωρίς τους γονείς του. Ρωτήστε οποιοδήποτε ζευγάρι αν μπορεί να πάει έξω για ένα γεύμα γνωρίζοντας ότι μπορεί να παρακολουθεί το παιδί του στο σπίτι. Το Nightscout δίνει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να παρακολουθούν τον διαβήτη χωρίς η ζωή τους να περιστρέφεται γύρω από την ασθένεια».Άλλα apps υγείας εστιάζουν στην πρόληψη, στο να τρώμε περισσότερα λαχανικά ή στο να καθόμαστε λιγότερο. Αυτό το νέο τεχνολογικό κύμα υγείας παρουσιάζεται σαν ένας από τους βασικούς τρόπους για να καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία, την αϋπνία ή το στρες. Υπάρχουν συνδυαστικά apps υγείας και gaming όπως το Zombies, Run! που ενθαρρύνει τον χρήστη να τρέξει πιο γρήγορα όταν έχει βγει για jogging ώστε να μην τον φάνε τα ζόμπι και άλλα apps που μας δίνουν οικονομικά ερεθίσματα για να μας κάνουν να παίρνουμε τα σωστά φάρμακα στην ώρα τους. Σίγουρα κάτι τέτοιο φαντάζει σαν σωστό βήμα. Μην ξεχνάτε ότι και το Pokémon Go έβγαλε τους ανθρώπους από το σπίτι τους, έστω και αν μερικούς τους έβαλε σε μπελάδες.
«Τα apps υγείας που αντιμετωπίζουν τα προβλήματα ψυχικής υγείας ίσως είναι και τα πιο σημαντικά», εξηγεί ο δρ Owen. «Θα πρότεινα πάντα να μιλάς στον γιατρό του για οτιδήποτε σου συμβαίνει, αλλά apps όπως το Headspace σε βοηθούν να αναπτύξεις τις δικές του άμυνες και βοηθούν μακροπρόθεσμα». Σίγουρα δεν είμαστε πλέον στις μέρες του Dr. Kawashima's Brain Training για το Nintendo DS με apps όπως το Sleepio (το οποίο βοηθά στη διαχείριση του ύπνου) ή το Wizard (που αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο του Cambridge για να βοηθήσει τα άτομα με σχιζοφρένεια να βελτιώσουν τη γνωστική τους ικανότητα αλλά και τη μνήμη τους).